Việt Nam định hình chiến lược phát triển ngành Halal

Chia sẻ thông tin liên quan đến tiêu chuẩn, chứng nhận và hoạt động quản lý nhà nước về phát triển ngành Halal tại hội nghị sơ kết Đề án “Tăng cường hợp tác quốc tế để xây dựng và phát triển ngành Halal Việt Nam đến năm 2030” do Bộ Ngoại giao tổ chức diễn ra ngày 10/11, ông Nguyễn Nam Hải – Chủ tịch Uỷ ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng (TCĐLCL) Quốc gia, Bộ Khoa học và Công nghệ cho biết, thị trường Halal toàn cầu là thị trường khổng lồ và đầy tiềm năng. Việc xây dựng hệ thống quản lý nhà nước thống nhất, minh bạch, hài hòa với các chuẩn mực quốc tế là điều kiện tiên quyết để doanh nghiệp Việt Nam có thể tiếp cận và thâm nhập hiệu quả vào thị trường này.

Theo ông Hải, hiện nay, phát triển lĩnh vực Halal dựa trên ba trụ cột chính gồm: hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn, nâng cao năng lực hoạt động chứng nhận và tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước. Trước hết, về công tác xây dựng tiêu chuẩn quốc gia (TCVN), hệ thống tiêu chuẩn được xem là nền tảng của mọi hoạt động quản lý chất lượng. Ủy ban TCĐLCL Quốc gia đã và đang tích cực xây dựng hệ thống TCVN trong lĩnh vực Halal.

Đến nay, Việt Nam đã ban hành sáu tiêu chuẩn quốc gia liên quan trực tiếp đến Halal, bao gồm bốn tiêu chuẩn cho chuỗi thực phẩm (yêu cầu chung, giết mổ, thực hành nông nghiệp tốt và thức ăn chăn nuôi), một tiêu chuẩn cho dịch vụ du lịch thân thiện với người Hồi giáo và một tiêu chuẩn quy định yêu cầu đối với tổ chức chứng nhận sản phẩm Halal.

Bên cạnh đó, Ủy ban TCĐLCL Quốc gia đang giao Viện Tiêu chuẩn Chất lượng Việt Nam phối hợp các Ban kỹ thuật để đề xuất xây dựng thêm 17 tiêu chuẩn mới, trong đó có ba tiêu chuẩn chung về sản phẩm, dịch vụ Halal và 14 tiêu chuẩn về thực phẩm Halal, bao gồm cả việc soát xét TCVN 12944:2020 – Thực phẩm Halal – Yêu cầu chung. Mục tiêu của Ủy ban là xây dựng một hệ thống tiêu chuẩn đầy đủ, đồng bộ, vừa đáp ứng nhu cầu trong nước vừa hài hòa tiêu chuẩn quốc tế, đặc biệt là các tiêu chuẩn của OIC và SMIIC.

Ông Hải cho biết thêm, về năng lực hoạt động chứng nhận Halal, đến nay Ủy ban TCĐLCL Quốc gia đã cấp giấy chứng nhận đăng ký hoạt động chứng nhận sản phẩm, dịch vụ Halal cho ba tổ chức gồm Trung tâm Chứng nhận Halal Quốc gia (HALCERT) trực thuộc QUACERT, Công ty TNHH Văn phòng Chứng nhận Halal và Công ty TNHH Chứng nhận Halal Toàn cầu (GHC). Các tổ chức này đã cấp chứng nhận Halal cho hơn 1.000 doanh nghiệp, cho thấy nhu cầu lớn và sự sẵn sàng của doanh nghiệp Việt Nam trong việc tham gia thị trường Halal.

Ông Nguyễn Nam Hải – Chủ tịch Uỷ ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng (TCĐLCL) Quốc gia, Bộ Khoa học và Công nghệ chia sẻ tại hội nghị.

Tuy nhiên, hoạt động chứng nhận Halal của Việt Nam vẫn đối mặt với những thách thức lớn, trong đó nổi bật là vấn đề công nhận và thừa nhận quốc tế. Nguyên nhân chủ yếu đến từ việc thị trường Halal toàn cầu chưa có sự hài hòa về tiêu chuẩn, khi mỗi quốc gia hoặc khu vực như Malaysia, Indonesia, các nước vùng Vịnh hay Thổ Nhĩ Kỳ đều có hệ thống công nhận riêng, khiến doanh nghiệp xuất khẩu phải xin nhiều loại chứng nhận khác nhau. Ngoài ra, còn tồn tại các rào cản kỹ thuật như quy định của Malaysia yêu cầu tổ chức chứng nhận phải thuộc sở hữu của người Hồi giáo, gây khó khăn cho các tổ chức chứng nhận của Việt Nam, đặc biệt là các đơn vị sự nghiệp công lập.

Ông chia sẻ thêm, trước những thách thức đó, hoạt động quản lý nhà nước đóng vai trò đặc biệt quan trọng, nhất là trong việc thúc đẩy hợp tác quốc tế và hoàn thiện hành lang pháp lý. Bộ Khoa học và Công nghệ đang tích cực mở rộng hợp tác đa phương và song phương nhằm hướng tới công nhận lẫn nhau trong lĩnh vực Halal.

Ủy ban TCĐLCL Quốc gia đã ký Biên bản ghi nhớ với Tổ chức Tiêu chuẩn Quốc gia Iran (INSO) và Thỏa thuận hợp tác kỹ thuật với Tổ chức Tiêu chuẩn Đo lường và Chất lượng Ả-rập Xê-út (SASO). Bộ KH&CN cũng làm việc với Bộ Công nghiệp và Công nghệ Tiên tiến UAE (MoIAT), thống nhất đẩy mạnh hợp tác trong lĩnh vực Halal và giao Ủy ban làm đầu mối triển khai kế hoạch cụ thể. Ngoài ra, Ủy ban cũng đang tăng cường trao đổi và tìm kiếm cơ hội hợp tác với các tổ chức quốc tế quan trọng như GAC, SMIIC và HAK (Cơ quan Halal Thổ Nhĩ Kỳ).

Song song đó, Bộ KH&CN chủ trì xây dựng Dự thảo Nghị định về quản lý chất lượng và chính sách phát triển sản phẩm, dịch vụ Halal. Nghị định tập trung vào ba nội dung trọng tâm: thống nhất hoạt động quản lý chất lượng sản phẩm, dịch vụ Halal; ban hành các chính sách hỗ trợ phát triển ngành, xúc tiến thương mại, hợp tác quốc tế; phân định rõ trách nhiệm các cơ quan quản lý nhà nước nhằm tránh chồng chéo hoặc bỏ trống pháp lý.

“Những nỗ lực trên thể hiện cách tiếp cận toàn diện và bài bản của Việt Nam trong phát triển ngành Halal, với ba trụ cột rõ ràng: xây dựng nền tảng tiêu chuẩn, phát triển năng lực chứng nhận trong nước và hoàn thiện hệ thống quản lý nhà nước thông qua hợp tác quốc tế và khung pháp lý vững chắc.

Việc sớm ban hành Nghị định về Halal, kết hợp các hoạt động ngoại giao tiêu chuẩn nhằm tháo gỡ rào cản công nhận quốc tế, sẽ là chìa khóa quan trọng mở rộng cánh cửa thị trường Halal toàn cầu – một lĩnh vực đầy tiềm năng cho doanh nghiệp Việt Nam trong thời gian tới”, ông Hải khẳng định.

Hà My