Xuất hiện nhiều sản phẩm yến sào giá rẻ chất lượng chưa được xác thực

Yến chưng giá rẻ tràn ngập chợ mạng lẫn chợ truyền thống

Trên các nền tảng thương mại điện tử và mạng xã hội, hàng loạt sản phẩm yến chưng giá rẻ được quảng bá rầm rộ. Lợi dụng tâm lý chuộng thực phẩm bồi bổ sức khỏe của người tiêu dùng, nhiều đơn vị đã đưa ra mức giá bán thấp bất thường, đi kèm lời quảng cáo “có cánh” về hàm lượng tổ yến.

Mới đây, một tài khoản TikTok đăng tải video quảng bá sản phẩm yến chưng chứa tới 35% tổ yến với mức giá chỉ hơn 13.000 đồng mỗi hũ, thu hút hàng loạt đơn hàng thông qua hình thức livestream. Tại nhiều chợ truyền thống ở thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM), các loại yến chưng sẵn đóng hộp, mẫu mã đẹp mắt, được rao bán chỉ từ 20.000–30.000 đồng cho 6 hũ (70ml/hũ), với lời cam kết chứa đến 25% tổ yến, có xuất xứ từ các thương hiệu nổi tiếng.

Không chỉ xuất hiện ở chợ truyền thống, trên các sàn thương mại điện tử, sản phẩm yến chưng được rao bán với mức giá dao động từ vài chục nghìn đồng đến hơn 150.000 đồng/hộp 6 hũ, kèm cam kết hàm lượng tổ yến từ 30–39%, phù hợp cho trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai, người bệnh. Tuy nhiên, với giá bán thấp bất thường, không ít người tiêu dùng lo ngại về độ xác thực của các thông tin quảng cáo này.

Đáng chú ý, thị trường yến thô cũng không kém phần phức tạp. Tùy theo độ sạch và hình thức tổ yến, giá yến thô dao động từ hơn 500.000 đồng đến vài triệu đồng cho 50 gam. Tuy nhiên, trên nhiều hội nhóm mua bán yến sào trên Facebook, mặt hàng này được rao bán với giá “rẻ sốc”, không nhãn mác, không rõ nguồn gốc. Một số trường hợp người tiêu dùng vì ham rẻ đã mua nhầm yến giả làm từ sợi miến, mủ trôm... Một người dùng mạng xã hội chia sẻ đã đặt mua yến với giá “giảm sốc” còn 490.000 đồng/50 gam nhưng sau đó phát hiện sản phẩm bất thường và bị người bán chặn liên hệ.

Vấn đề về yến giả, kém chất lượng càng gây lo ngại khi mới đây, lực lượng Quản lý thị trường tỉnh Phú Thọ đã tạm giữ hơn 23.000 sản phẩm yến chưng nghi không đạt chất lượng tại một cơ sở sản xuất trên địa bàn huyện Thanh Sơn.

Hiệp hội Yến sào Việt Nam cũng đã có văn bản kiến nghị gửi các bộ, ngành như Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Y tế, Bộ Công Thương, Bộ Công an…, đề nghị tăng cường kiểm tra, xử lý vi phạm và siết chặt quản lý thị trường yến sào. Hiệp hội cho biết, hiện có nhiều sản phẩm yến trên thị trường không đạt chỉ tiêu chất lượng, vi phạm quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm, không rõ nguồn gốc xuất xứ.

Yến giả có thể gây hại nghiêm trọng đến sức khỏe

Bác sĩ Huỳnh Tấn Vũ (Trường Đại học Y Dược TP.HCM) cho biết, hiện nay trên thị trường có ba loại tổ yến gồm yến tự nhiên (yến đảo), yến nhà và yến giả. Trong đó, yến đảo có giá trị cao nhất do sản lượng hiếm và quy trình khai thác khó khăn. Yến nhà được nuôi trong điều kiện bán hoang dã, chất lượng dinh dưỡng không kém so với yến đảo. Trong khi đó, yến giả được chế biến từ các nguyên liệu như gelatin, rong biển, bì heo… và tiềm ẩn nguy cơ gây hại cho sức khỏe.

Bác sĩ Vũ cảnh báo, người tiêu dùng nếu sử dụng phải yến giả có tẩm hóa chất tẩy trắng hoặc chất bảo quản không rõ nguồn gốc có thể gặp phải các triệu chứng như đau bụng, rối loạn tiêu hóa, thậm chí tăng nguy cơ ung thư. Một số loại yến bị phát hiện tẩm hóa chất cấm như H₂O₂ là chất có thể gây tổn thương dạ dày, suy gan, suy thận và ung thư ruột nếu sử dụng lâu dài.

Bác sĩ Lê Ngô Minh Như (Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM – cơ sở 3) cho biết, tổ yến thực sự có giá trị dinh dưỡng cao với nhiều acid amin và vi chất tốt cho sức khỏe như sắt, kẽm, canxi... Tuy nhiên, việc sử dụng yến không đúng cách cũng có thể gây tác dụng ngược.

Theo đó, người cao tuổi, người đang điều trị bệnh hoặc trẻ nhỏ có hệ tiêu hóa yếu nếu dùng yến không phù hợp có thể bị đầy bụng, tiêu chảy hoặc khó hấp thu dưỡng chất. Phụ nữ mang thai dưới 3 tháng tuổi cũng không nên dùng yến do thai nhi còn yếu, dễ bị ảnh hưởng. Việc sử dụng tổ yến nên bắt đầu khi cơ thể đã hồi phục sau bệnh, giúp tăng hiệu quả hấp thu dưỡng chất.

Trước tình trạng thị trường yến sào xuất hiện nhiều sản phẩm kém chất lượng, giả mạo, giá rẻ bất thường, các chuyên gia và cơ quan quản lý khuyến cáo người tiêu dùng cần cẩn trọng khi lựa chọn sản phẩm. Nên ưu tiên mua yến sào từ các thương hiệu uy tín, có chứng nhận rõ ràng về chất lượng và nguồn gốc xuất xứ. Đồng thời, cần đọc kỹ thành phần, thông tin dinh dưỡng và tránh các sản phẩm có dấu hiệu bất thường về giá hoặc quảng cáo không hợp lý.

Về phía cơ quan quản lý, cần tăng cường kiểm tra hoạt động sản xuất, kinh doanh yến sào; xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm; đồng thời ban hành tiêu chuẩn cụ thể cho từng loại tổ yến, yến chưng để minh bạch hóa thị trường, bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng và bảo đảm sự phát triển bền vững của ngành hàng yến sào tại Việt Nam.

 An Dương (T/h)