Quả gấc sẽ biến thành chất độc nếu dùng sai cách

Theo ghi nhận của báo VOV, quả gấc có giá trị dinh dưỡng cao được sử dụng trong ẩm thực lẫn trong y học. Theo các chuyên gia dinh dưỡng, trong 100g thịt gấc (màng đỏ) chứa 15mg-carotene và 16mg lycopen. Quả gấc càng chín thì hàm lượng - carotene sẽ giảm còn hàm lượng lycopen lại tăng lên.

Gấc khá phổ biến và rất dễ mua, quá trình chế biến gấc khá đơn giản không cầu kì, đặc biệt gấc không có tính gây kích ứng hay khó ăn. Đồng thời trong gấc có chứa nhiều hàm lượng tiền vitamin A có công dụng làm đẹp, phòng và điều trị một số bệnh rất hiệu quả.

Trong đông y gọi hạt gấc là mộc miết tử (ba ba gỗ) vì nó dẹt, hình gần như tròn, vỏ cứng, mép có răng cưa, hai mặt có những đường vân lõm xuống, trông tựa như con ba ba nhỏ. Nhân hạt gấc có vị đắng, hơi ngọt, tính ôn, hơi độc, vào hai kinh can và đại tràng có tác dụng chữa mụn nhọt, tiêu thũng.

Nhiều nghiên cứu dịch tễ học của Mỹ về tác dụng của lycopen cho thấy ở những vùng người dân ăn nhiều loại trái có chứa lycopen thì tỷ lệ ung thư ống tiêu hóa (dạ dày, trực tràng, kết tràng…) thấp hơn những vùng người dân ăn ít hoặc không ăn. Tỷ lệ chết vì ung thư cũng giảm tới 50%.  Các chất có trong gấc còn ngăn ngừa hình thành cholesterol, có giá trị cao trong hỗ trợ phòng bệnh tim mạch, tai biến…

Mặc dù gấc rất có lợi cho sức khỏe, tuy nhiên những sai lầm khi ăn quả gấc sẽ khiến chúng trở thành có hại vì có thể gây độc.

Ăn quá nhiều dễ gây vàng da

Quả gấc có chứa rất nhiều dạng tiền vitamin A (beta-caroten). Vitamin A là vitamin tan trong dầu, khi thừa không thải ra khỏi cơ thể hàng ngày như các loại vitamin tan trong nước, mà tích luỹ lại trong gan nên dùng thời gian dài có thể gây ngộ độc. Nếu dùng quá nhiều caroten hay còn gọi là tiền vitamin A (ở các thực phẩm) gây tích trữ dưới da, làm vàng da nhất là ở lòng bàn tay, bàn chân. Những dấu hiệu này sẽ thuyên giảm nếu ngừng sử dụng vitamin A liều cao.

Ở người lớn, lạm dụng vitamin A sẽ có các biểu hiện như đau đầu, mệt mỏi, buồn nôn, khô da, rối loạn kinh nguyệt ở phụ nữ. Đối với trẻ em, khi sử dụng quá lượng vitamin A cần thiết cho cơ thể, trẻ thường chậm tăng cân, tăng chảy máu và đau xương, kìm hãm sự phát triển xương làm trẻ chậm lớn…

Trúng độc vì dùng hạt gấc làm thuốc với đường

Theo báo Gia đình & Xã hội, trong cuốn "Những cây thuốc thông thường" của TS. Võ Văn Chi, hạt gấc màu vàng, vị đắng, hơi ngọt, tính ôn, hơi độc, vào hai kinh can và đại tràng có tác dụng chữa mụn nhọt, sưng tấy, lở loét, tiêu thũng.

Mới đây, Khoa Dược- Dại học Y dược Tp.HCM cũng đã có một nghiên cứu khoa học về thành phần dược tính của cao lỏng hạt gấc, trong đó xác định độc tính cấp đã làm cho những con chuột thí nghiệm bị chết. Các bác sĩ khuyến cáo, người dân tuyệt đối không được sử dụng hạt gấc làm thuốc dùng qua đường uống một cách bừa bãi, chưa có sự tư vấn của thầy thuốc.

Khoa dược đại học Y dược TP.HCM đã có một nghiên cứu khoa học về thành phần dược tính của cao lỏng hạt gấc, trong đó xác định độc tính cấp LD50 (liều dùng hạt gấc khi cho chuột uống sẽ làm 50% bị chết). Theo đó, dùng dưới liều 20g/kg không làm chuột chết, còn dùng trên 180g/kg tất cả chuột đều chết. LD50 tính bằng phương pháp Behrens và Karber là 92,27g bột hạt gấc/kg.

Hạn chế dùng gấc với cà rốt

Mọi người cũng hay chế biến quả gấc thành dầu gấc để dành dùng dần. Người lớn mỗi ngày chỉ nên dùng 1-2ml dầu gấc, chia làm 2 lần, dùng trước bữa ăn. Khi đã dùng dầu gấc thì không ăn đồng thời các rau quả giàu beta caroten như bí đỏ, cà rốt, đu đủ... trong cùng 1 ngày hoặc liên tục trong 1 thời gian, để tránh gây vàng da.

Không nên dùng mỡ gấc, dầu gấc để rán, vì nhiệt độ cao sẽ phá hủy carotene. Nên trộn vào thức ăn đã nấu chín hoặc uống thay dầu cá, mỗi ngày khoảng 10 g (2 muỗng cà phê) tương đương 700 microgram vitamin A cho trẻ suy dinh dưỡng. Nếu là dầu gấc nguyên chất ép từ màng gấc đã phơi, sấy khô thì liều cho trẻ em hàng ngày chỉ cần 8 giọt (khoảng 2 viên nang).

An Dương (T/h)