Vinh danh 2 nhà khoa học xuất sắc tại lễ trao Giải thưởng Tạ Quang Bửu 2017

Lễ trao giải do Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) tổ chức sáng 18/5. Đây là sự kiện nằm trong chuỗi hoạt động chào mừng Ngày KH&CN Việt Nam.

Tham dự buổi lễ có Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam, Bộ trưởng Bộ KH&CN Chu Ngọc Anh, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ, Chủ nhiệm Ủy ban KHCN và Môi trường của Quốc hội Phan Xuân Dũng và đại diện các bộ, ban, ngành.

Hai nhà khoa học được trao giải thưởng Tạ Quang Bửu 2017 gồm: PGS.TS. Nguyễn Sum, Trường Đại học Quy Nhơn với công trình "Về bài toán hit của Peterson" và GS.TS. Phan Thanh Sơn Nam, Trường Đại học Bách Khoa, ĐHQG TP. HCM với công trình “Tổng hợp propargylamine từ N-methylaniline và alkyne đầu mạch thông qua con đường methyl hóa và hoạt hóa trực tiếp liên kết C-H sử dụng vật liệu Cu2(BDC)2(DABCO) làm xúc tác”.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam và Bộ trưởng Bộ KH&CN Chu Ngọc Anh trao giải Tạ Quang Bửu 2017 cho 2 nhà khoa học

PGS,TS Nguyễn Sum hiện đang làm việc tại Đại học Quy Nhơn, nơi vốn không phải là một trung tâm toán học. Ông được trao giải thưởng với một công trình khoa học đặc biệt xuất sắc trong lĩnh vực tô pô đại số, được rút gọn từ một tiền ấn phẩm 240 trang. Công trình khoa học này đã giải quyết được một trường hợp đặc biệt (k=4) của giả thuyết “va đập” do nhà toán học người Mỹ Frank Peterson đề xuất cách đây 30 năm. Công trình có bước tiến mới trong việc giải quyết giả thuyết Peterson kể từ năm 1990. Với công trình này, ông đã có một bài báo dài 57 trang được công bố năm 2015 trên một trong những tạp chí toán học hàng đầu thế giới: “Nguyễn Sum, On the Peterson hit problem, Advances in Mathematics, Vol. 274 (2015), 432-489”. Không chạy theo số lượng công bố công trình khoa học, ông đã kiên trì bảy năm để theo đuổi bài toán mở chưa có lời giải trọn vẹn trong lĩnh vực tô pô đại số.

Còn GS,TS Phan Thanh Sơn Nam là tác giả chính của công trình khoa học xuất sắc về chất xúc tác trong lĩnh vực hóa học kỹ thuật. Công trình đã nghiên cứu ứng dụng vật liệu khung hữu cơ - kim loại (MOFs) làm chất xúc tác cho các phản ứng tổng hợp các hợp chất hữu cơ họ propargylamine. Đặc biệt, công trình đã phát hiện ra một chuyển hóa của N-methilaniline chưa từng được công bố. Đây là công trình khoa học được thực hiện ở Việt Nam, bởi năm tác giả là người Việt Nam. Bài báo khoa học làm nên giải thưởng được các nhà chuyên môn trên thế giới rất quan tâm, với 21 lần trích dẫn. Là một trong những nhà khoa học được phong học hàm giáo sư trước 40 tuổi, từ năm 2010 GS,TS Phan Thanh Sơn Nam đã lãnh đạo nhóm nghiên cứu Trường Đại học Bách khoa TP Hồ Chí Minh công bố được 48 bài báo khoa học trên Tạp chí quốc tế ISI theo hướng nghiên cứu trên.

Giải thưởng Tạ Quang Bửu do Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức hằng năm, bắt đầu từ năm 2014, nhằm khích lệ và tôn vinh các nhà khoa học có kết quả công bố xuất sắc trong nghiên cứu cơ bản thuộc lĩnh vực khoa học tự nhiên và kỹ thuật.

Năm 2017, Quỹ Phát triển khoa học và Công nghệ quốc gia (Quỹ Nafosted), cơ quan thường trực của Giải thưởng Tạ Quang Bửu đã tiếp nhận 30 hồ sơ đăng ký tham gia. Số lượng hồ sơ năm nay có tỷ lệ nhà khoa học trẻ (không quá 35 tuổi) và nhà khoa học nữ tăng so với các năm trước, đạt 17% nhà khoa học nữ và 33% nhà khoa học trẻ. Các hội đồng khoa học chuyên ngành của Quỹ đã họp đánh giá và đề cử bốn hồ sơ lên Hội đồng Giải thưởng, trong đó đề cử ba giải thưởng chính và một giải thưởng nhà khoa học trẻ là tác giả của các công trình khoa học xuất sắc.

Theo GS,TSKH Đinh Dũng, Phó Chủ tịch Hội đồng Giải thưởng, đây là Giải thưởng tôn vinh các nhà khoa học đã có những thành tựu nghiên cứu xuất sắc được cộng đồng khoa học trong nước và quốc tế thừa nhận, ghi nhận sự đóng góp của họ cho nền khoa học Việt Nam và thế giới. Giải thưởng không mang tính hư danh, bởi do chính các nhà khoa học xét chọn, nên người được trao giải cảm thấy vinh dự thật sự và được các đồng nghiệp “tâm phục, khẩu phục”.

 Huy Hùng

Bộ KH&CN khởi động Giải thưởng Tạ Quang Bửu năm 2017

Giải thưởng Tạ Quang Bửu năm 2017 dự kiến trao vào dịp ngày 18/5

Công trình nghiên cứu toán học và hóa học đạt Giải thưởng Tạ Quang Bửu 2017