Vai trò thực sự của ông Vũ Quang Hải trong khoản lỗ hơn 200 tỷ đồng ở PVFI

Mới đây, khi đăng đàn chất vấn Cựu Bộ trưởng Bộ Công thương Vũ Huy Hoàng trong việc bổ nhiệm con trai lên làm làm Tổng giám đốc công ty cổ phần đầu tư tài chính dầu khí (PVFI) năm 25 tuổi, Hiệp hội các nhà đầu tư tài chính Việt Nam (VAFI) cho hay, từ khi Vũ Quang Hải lên lãnh đạo, công ty này liên tục bị thua lỗ: Năm 2011 lỗ 155 tỷ đồng, năm 2012 lỗ 67 tỷ, trong khi vốn điều lệ của công ty là 300 tỷ.

Thậm chí, VAFI còn thằng thẳn cho rằng, Vũ Quang Hải trước đó, “không có thành tích kinh doanh gì”, và có ý 'đổ lỗi' về phía ông Vũ Quang Hải.

Sau đó, trả lời trên báo Tuổi Trẻ, ông Vũ Quang Hải cho biết: “Tôi có thể tự tin nói là các khoản lỗ đó không phải do tôi gây ra mà tôi chỉ kế thừa và xử lý các khoản lỗ đó. Chúng tôi làm tất cả mọi thứ, đến năm 2012 số lỗ đã ít đi rất nhiều, còn khoảng 70 tỉ đồng, chứ không phải như VAFI nói là “hai năm lỗ hơn 200 tỉ đồng”. Như vậy làm giảm lỗ chứ không phải là tăng thêm lỗ. Và khi tôi đi thì gần như PVFI không còn các khoản nợ xấu nữa, thanh toán toàn bộ công nợ tồn tại”.

Vậy, thực hư về khoản lỗ này như thế nào, và vai trò của ông Vũ Quang Hải ra sao?

Tin tức mới nhất trên báo Trí thức trẻ, dẫn theo báo cáo tài chính đã được kiểm toán của PVFI cho hay, năm 2010 công ty bắt đầu lỗ với mức lỗ 43 tỷ đồng, năm 2011 lỗ 155 tỷ và năm 2012 lỗ 68 tỷ đồng – tức PVFI phát sinh lỗ hơn 220 tỷ trong thời kỳ ông Hải làm Tổng giám đốc.

Tuy nhiên, tờ báo này cũng cho biết, khi nhìn vào các thông tin chi tiết trong báo cáo tài chính của PVFI có thể nhận thấy một điều là các khoản lỗ lớn của PVFI đều có nguồn gốc từ năm 2010 trở về trước, chủ yếu liên quan đến trích lập dự phòng cho các khoản hợp tác đầu tư chứng khoán niêm yết tại 2 công ty chứng khoán SMES (khoảng 313 tỷ) và Phố Wall (73 tỷ đồng).

Theo đó, các khoản hợp tác đầu tư và ủy thác quản lý vốn với SMES có nhiều hạng mục đã quá thời hạn thanh toán ngay từ tháng 1/2011. Tháng 6/2011, PVFI đã khởi kiện SMES nhằm thu hồi số tiền ủy thác và hợp tác đầu tư với công ty này.

Đến thời điểm lập báo cáo tài chính kiểm toán năm 2011, do chưa thu hồi được số tiền ủy thác và hợp tác đầu tư với SMES nên hội đồng quản trị PVFI đã quyết định trích lập dự phòng ½ số tiền phải thu, tương ứng phát sinh khoản lỗ gần 157 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, khoản hợp tác đầu tư với chứng khoán Phố Wall (WSS) cũng phải trích lập dự phòng 32,5 tỷ đồng như vậy tổng cộng ba khoản hợp tác và ủy thác với WSS và SMES đã khiến PVFI phải dự phòng tổng cộng 190 tỷ đồng, nguyên nhân chính dẫn đến khoản lỗ 155 tỷ đồng trong năm 2011. Nếu không tính đến khoản trích lập dự phòng này thì thực tế PVFI có lãi.

Theo báo An Ninh Tiền Tệ, trước tình hình khó khăn trên, ông Vũ Quang Hải được PVFI mời về để tham gia tái cơ cấu toàn diện PVFI và “mục đích là để xử lý tồn tại, chứ không phải để kinh doanh”.

Cụ thể hơn, báo này cho biết, lãnh đạo PVFI đã tiến hành thực hiện hàng loạt các biện pháp bao gồm tái cấu trúc các doanh mục đầu tư, chuyển nhượng dự án khách sạn Sao Phương Bắc (Sapa – Lào Cai), tái cấu trúc bộ máy tổ chức.

Các biện pháp tiết kiệm chi phí cũng được áp dụng triệt để khi công ty cắt giảm 40% nhân sự, lương bình quân cũng cắt giảm một nửa so với năm 2010 chỉ còn 5,5 triệu đồng/người. Thù lao trả cho HĐQT, ban kiểm soát và giám đốc cũng được tiết giảm với tổng mức chi trả từ 1-1,2 tỷ đồng mỗi năm, chi phí hoạt động được khoanh vùng trong hạn mức 20 tỷ đồng.

Vấn đề thu hồi công nợ được đặt lên hàng đầu, PVFI đã tiến hành cung cấp hồ sơ cho cơ quan điều tra, khởi kiện và đàm phán hai đối tác lớn là SMEs và WSS để cơ quan chức năng có thẩm quyền xử lý.

Tình hình các công nợ phải thu càng khó khăn hơn khi khoản hợp tác đầu tư với SME quá hạn trong năm 2011 đã là 313 tỷ đồng và công ty chứng khoán này cũng bị đình chỉ giao dịch và lưu ký chứng khoán 3 lần kể từ tháng 11 năm 2011 đến tháng 2 năm 2012 vì mất khả năng thanh toán, nên PFI buộc phải trích lập dự phòng 156.7 tỷ đồng nợ khó đòi (chiếm 50% tổng giá trị khoản phải thu).

Kết quả, việc trích lập dự phòng cho các khoản hợp tác đầu tư trước đây vẫn đè nặng lên vai những người kế nhiệm, lợi nhuận sau thuế của PFI trong năm 2011 vẫn âm 155 tỷ đồng sau khi trích lập dự phòng, cao hơn nhiều so với mức lỗ 42 tỷ đồng của năm trước, nâng mức lỗ lũy kế lên 197 tỷ đồng.

Nếu không tính việc phải chịu hậu quả do các khoản hợp tác kinh doanh trong quá khứ thì PVFI đã lãi tới 52,3 tỷ ngay trong năm 2011.

Khoản nợ ngắn hạn của PFI cuối năm 2011 bắt đầu vượt quá tài sản ngắn hạn là 87 tỷ đồng, lỗ lũy kế 197,5 tỷ đồng, cộng với khoản nợ phải trả một cổ đông lớn lên đến 115 tỷ đồng chưa được thanh toán và gia hạn. Vì vậy, đơn vị kiểm toán Deloitte lưu ý khả năng tiếp tục hoạt động của PFI phụ thuộc khá nhiều vào kết quả kinh doanh trong thời gian tới và việc tiếp tục hỗ trợ từ phía các cổ đông.

Bước sang năm 2012, tình hình có vẻ khả quan hơn khi lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh đã lãi được 5,3 tỷ đồng trước trích lập dự phòng – cao hơn kế hoạch đặt ra lãi 2 tỷ đồng. Khoãn lỗ sau khi trích lập dự phòng cũng đã giảm đi đáng kể khi năm 2012 lỗ 67,5 tỷ đồng, lỗ lũy kế đến cuối năm 2012 là 265 tỷ đồng – gần bằng mức vốn điều lệ 300 tỷ của PVFI.

Cuối cùng, tờ báo này kết luận, như vậy, có thể thấy rằng trong khoảng thời gian 2 năm ông Vũ Quang Hải ngồi ghế giám đốc PVFI có nhiệm vụ chính là xử lý khủng hoảng hàng trăm tỷ đồng và nguy cơ mất vốn của mà người tiền nhiệm để lại.

Tuy rằng những hành động quyết liệt của thạc sỹ tài chính 25 tuổi trong thời gian ngắn chưa thể coi là vực dậy PVFI từ “vũng lầy quá khứ” trước khi được điều chuyển sang vị trí mới tại Bộ Công thương nhưng “lời cáo buộc” ông Vũ Quang Hải phải “chịu trách nhiệm khi làm mất vốn của Nhà nước và trên 4.700 cổ đông tại PVFI?” mà văn bản mà VAFI nêu ra còn cần các Bộ ban ngành và những người có liên quan đưa ra câu trả lời thỏa đáng.

Lâm Anh (T/h)