Collagen có 'thần thánh' như nhiều người tưởng, bác sĩ chỉ ra những lưu ý khi dùng

Collagen không phải là thần dược

Collagen là một loại protein chiếm tới 25% tổng lượng protein trong cơ thể người. Các nhà khoa học thường ví collagen giống như một chất keo dính các bộ phận trong cơ thể người lại thành một khối hoàn chỉnh, nếu không có chúng, cơ thể người sẽ chỉ là các phần rời rạc. Collagen chiếm tới 80% trong mô liên kết, có tác dụng làm cho cơ thể hoạt động tốt, duy trì độ đàn hồi, sự mịn màng và độ sáng của da và tóc, chống lão hóa da, chữa bệnh khớp,...

Collagen là yếu tố cần thiết trong quá trình tạo ra các axit amin thanh khiết cho sức khỏe của làn da, mái tóc, móng tay, khớp xương và các mô khác trên cơ thể người. Với làn da, ngoài nhiệm vụ liên kết, nó còn có nhiệm vụ tạo sự đàn hồi. Collagen chiếm khoảng 70% cấu trúc da và được phân bổ chủ yếu ở lớp hạ bì của da. Vì vậy sự suy giảm về chất lượng và số lượng collagen sẽ dẫn đến lão hóa.

Đặc biệt khi lớn tuổi, da trở nên chùn nhão, các nếp nhăn xuất hiện ngày càng rõ rệt hơn do mất đi các mô liên kết, các sợi đàn hồi và collagen. Chính vì vậy, hiện nay, nhiều người thường mua các sản phẩm collagen uống với mong muốn bổ sung cho da lượng collagen mất đi do quá trình lão hóa. Tuy nhiên thực tế bổ sung các sản phẩm collagen có thật sự thần thánh như nhiều người nghĩ.

 Bổ sung collagen cần tham khảo ý kiến các chuyên gia da liễu hoặc dinh dưỡng để chọn lựa sản phẩm phù hợp. Ảnh minh họa

Cách nay vài năm, rất ít người biết collagen là gì. Thế rồi cơn sóng ồ ạt của trào lưu mới cùng phong cách của người sành điệu,... đặc biệt dưới sự quảng cáo cường điệu, bây giờ người ta quá quen thuộc với collagen. Từ đồ ăn, thức uống chứa collagen, viên bổ sung collagen và “nặng đô” hơn là tiêm collagen...

Nhiều người còn cho rằng khi thiếu hụt collagen do tuổi tác thì cách tốt nhất là “huy động vốn” collagen từ bên ngoài. Có người chỉ nghĩ đơn giản uống nhiều collagen thì càng giúp cơ thể tạo ra collagen. Điều này là chưa chính xác, vì trong cơ thể có rất nhiều dạng collagen đảm đương những nhiệm vụ khác nhau. Hiện nay, có khoảng 28 loại collagen, nhưng chỉ có 5 loại hay gặp trong cơ thể: Loại I có ở trong da, gân, mạch máu, gan, thận, tim và xương. Loại II trong sụn, loại III trong hệ lưới. Loại IV trong màng đáy của lớp biểu mô. Loại V trong nhau thai. Trong 5 loại này thì ứng dụng quan trọng nhất là collagen loại I.

Dù collagen rất quan trọng cho cơ thể nhưng chưa có bằng chứng khoa học để khẳng định rằng sử dụng thức uống, thực phẩm có collagen thì giúp trẻ đẹp hơn. Chúng ta có thể “nâng cấp” collagen trong cơ thể bằng cách ăn những thức ăn giúp cơ thể tổng hợp collagen. Riêng đồ ăn, thức uống có chứa collagen tổng hợp thì sau khi vào hệ tiêu hóa sẽ được dịch tiêu hóa nhào trộn, phân hủy và biến thành các axít amin. Collagen đã không còn nguyên như lúc chưa được tiêu hóa và cũng khó hòa vào dòng collagen sẵn có của cơ thể. Do vậy, việc uống collagen không khác ăn thịt, cá, vì collagen sẽ tiêu hóa ở dạ dày - ruột, tạo ra các axít amin và các axít amin này có được cơ thể tổng hợp tạo thành collagen ở da, giúp trẻ hóa da mặt thì tới nay chưa có chứng cứ khoa học xác nhận. Hơn nữa, do collagen là chất đạm, khi uống tùy thuộc vào sự hấp thu của từng cơ thể. Đối với những người bị rối loạn tiêu hóa, có bệnh ở đường ruột... thì uống vào cũng khó hấp thu.

Về mỹ phẩm chứa collagen, thực tế khi bôi lên da mặt thì chỉ có tác dụng giữ ẩm giúp da không bị khô, da mềm mại, đàn hồi hơn. Hiện nay vẫn chưa có nghiên cứu xác nhận bất kỳ tác dụng thần kỳ nào như là thần dược cải lão hoàn đồng của collagen khi bôi lên da mặt. Đối với các chế phẩm bôi ngoài da, mặc dù đạt tiêu chuẩn chất lượng vẫn có thể bị dị ứng da. Đặc biệt, nếu bôi collagen không đúng cách, không phù hợp cơ địa, hoặc dùng chế phẩm kém chất lượng, người dùng có thể bị tai biến như nhiễm trùng da hoặc viêm da dị ứng. Có nhiều người quá nôn nóng việc bổ sung collagen nên đã yêu cầu thầy thuốc chích thẳng collagen vào cơ thể. Điều này có thể gây hại vì có thể xảy ra các phản ứng như: nôn mửa, nóng sốt, ngứa, nổi đỏ, tróc da... hoặc bị đau ở nơi chích.

Rõ ràng, collagen không phải là thần dược. Nó chỉ có tác dụng cải thiện làn da tức thời, chứ không thể làm đảo ngược quá trình lão hóa của cơ thể. Không thể làm quay ngược thời gian của con người từ 50 tuổi trở về tuổi 30 được.

Những lưu ý khi bổ sung collagen

Theo TS.BS Trần Nguyên Ánh Tú – Phó Trưởng khoa Thẩm mỹ, Bệnh viện Da liễu TP Hồ Chí Minh, collagen là protein chiếm phần lớn trong cơ thể, có ở hầu hết các mô như da, tóc, móng, cơ, xương, sụn và dây chằng. Nguồn cung cấp collagen cho cơ thể chủ yếu từ thịt bò, thịt heo và hải sản. Các protein này ở dạng thủy phân, nhanh chóng tách nhỏ thành các axit amin và peptide, dễ dàng hấp thu, tạo cấu trúc nâng đỡ các mô, trong đó có da của chúng ta.

Ngoài ra, để thuận tiện hơn, các nhà khoa học còn sản xuất collagen từ thịt và hải sản thành các chế phẩm collagen uống, ở dạng thuốc viên hoặc dạng bột hòa tan trong nước. Do đó collagen uống có vai trò tốt cho cơ thể tương tự như khi chúng ta ăn một bữa đầy đủ lượng đạm, nhưng không có kèm theo mỡ hay đường.

Tuy nhiên hiện chưa có đủ dữ liệu khoa học chứng minh vai trò của collagen uống giúp làm đẹp da trên những người có chế độ dinh dưỡng tốt và hợp lý. Ngoài ra, nên sử dụng thận trọng trên những người cơ địa nhạy cảm do collagen uống có khả năng gây dị ứng.

“Nói chung, collagen là protein cần thiết trong việc tạo ra sự đàn hồi, săn chắc và trẻ trung cho làn da. Theo các chuyên gia, để có làn da trẻ đẹp phải có chế độ dinh dưỡng cung cấp đầy đủ lượng đạm cho cơ thể, do đó có thể uống collagen bổ sung cho những người ăn kiêng hoặc ăn ít đạm”, bác sĩ Ánh Tú nhấn mạnh.

Trước khi quyết định sử dụng collagen, cần tham khảo ý kiến các chuyên gia da liễu hoặc dinh dưỡng và để chọn lựa sản phẩm phù hợp, cần lưu ý một số điều sau đây: Chú ý đến chất lượng sản phẩm. Các collagen từ bò nên có nguồn gốc từ bò nuôi bằng cỏ theo phương pháp hữu cơ, trong khi collagen hải sản phải có nguồn gốc tự nhiên đánh bắt được, không phải sinh vật biến đổi gien.

Biết rõ cơ địa dị ứng của mình. Chẳng hạn những người nhạy cảm với các món cá nên tránh xa sản phẩm collagen nguồn gốc hải sản. Tìm hiểu về nhà sản xuất. Kiểm tra về tính pháp lý và những tiêu chuẩn của nhà sản xuất. Nên chọn công ty có nghiên cứu và công bố về tính hiệu quả, sự an toàn của sản phẩm.

Phụ nữ mang thai và cho con bú từ 6 tháng trở xuống cần lưu ý khi sử dụng collagen. Đối với những người đang dùng thuốc tránh thai không nên uống collagen vào cơ thể. Bởi vì nếu uống cả 2, trong cơ thể bạn sẽ có tác dụng phụ như cảm giác có thai giả, xuất hiện các dấu hiệu kèm theo như da nám, cơ thể mệt mỏi. 

Đồng thời muốn đạt được kết quả tốt nên uống bổ sung những loại sản phẩm này trong vòng 03 tháng, sau đó phải ngưng lại trong vòng 01 tháng để cơ thể tự hấp thu trọn vẹn lượng collagen rồi mới dùng lại với liều uống duy trì là được.

 Ngọc Nga (T/h)