Cần sớm có quy chuẩn quản lý chất lượng ghế ngồi xe ô tô cho trẻ em

Ghế ngồi xe ô tô trẻ em là một trong những vật dụng cần thiết và quan trọng giúp bảo vệ sự an toàn cũng như tạo cho bé cảm giác thoải mái trong suốt quá trình di chuyển cùng gia đình bằng xe ô tô. Xuất phát từ nhu cầu ngày càng lớn của những gia đình có con nhỏ, nhiều sản phẩm ghế ngồi xe ô tô cho trẻ em đã ra đời với nhiều tính năng, công dụng, mẫu mã, giá cả khác nhau.

Mặc dù đem lại nhiều lợi ích đặc biệt là đảm bảo an toàn sức khoẻ và tính mạng cho trẻ nhỏ, tuy nhiên, sản phẩm ghế ngồi xe ô tô trẻ em cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây hại. Thậm chí, trên thế giới đã xảy ra nhiều vụ thu hồi sản phẩm này do lo ngại các vấn đề mất an toàn.

Cụ thể, vào năm 2010, hơn nửa triệu chiếc ghế ngồi xe ô tô cho trẻ em nhãn hiệu Fishter-Price được nhà sản xuất thu hồi. Quyết định này được đưa ra sau khi Ủy ban An toàn Sản phẩm Tiêu dùng và Sức khỏe Canada công bố báo cáo cho thấy đã có 14 em bé bị thương do chốt ở chân sau bị kẹt. Trong đó, 7 em phải khâu vết thương tại bệnh viện. Các mẫu ghế bị thu hồi gồm: Healthy Care, Easy Clean và Close to Me. Hiện có 950.000 ghế bán ở Hoa Kỳ và 125.000 ghếbán ở Canada. Các sản phẩm này được sản xuất ở Trung Quốc và Mexico.

Năm 2012, Công ty Bumbo International Trust đã tự nguyện thu hồi hơn 4 triệu ghế ngồi Bumbo Baby Seats do có nguy cơ khiến trẻ bị chấn thương sọ não. Trong số những chiếc ghế này có 4 triệu chiếc được bán tại Mỹ và khoảng 340.000 chiếc bán tại Canada. Gần đây nhất, phòng thí nghiệm Healthy Stuff của Trung tâm Sinh thái (Ecology Center) tại Mỹ đã công bố kết quả nghiên cứu cho thấy nhiều mẫu ghế ngồi xe ô tô cho trẻ em chứa chất độc hại.

Chất chống cháy hóa học vốn được thêm vào ghế ngồi xe ô tô cho trẻ em để đáp ứng yêu cầu an toàn của Mỹ về giảm khả năng bắt lửa đối với nội thất ôtô. Tuy nhiên, nghiên cứu chỉ ra chất chống cháy có chứa clo hoặc brom – chất nhóm halogen có thể gây tác động xấu về sức khỏe và môi trường.

Trước đó, một trong những chất hóa học có thể gây ung thư có tên là tris clo cũng được tìm thấy trong hai mẫu ghế ngồi xe ô tô cho trẻ em. Mặc dù bị cấm ở nhiều quốc gia, nó vẫn được sử dụng ở những nơi khác. Đáng lo ngại hơn là sự hiện diện của lượng nhỏ kim loại nặng như chì và crom trong một số ghế ngồi ô tô cho trẻ em được kiểm tra. Hai chất này nằm trong danh sách giới hạn bởi Ủy ban An toàn Sản phẩm Tiêu dùng Mỹ (CPSC) về các sản phẩm trẻ em.

Đối với trẻ em có mức hấp thụ chì cao gấp 3-4 lần người lớn. Chì tích tụ ở xương, cản trở chuyển hóa Canxi bằng cách kìm hãm sự chuyển hóa vitamin D, gây độc cả cơ quan thần kinh trung ương lẫn thần kinh ngoại biên. Đặc biệt, chì gây tác động mãn tính tới phát triển trí tuệ. Ngộ độc chì còn gây ra biến chứng viêm não ở trẻ em.

Còn crom được phân loại vào danh mục chất hóa học nhạy cảm với da và có thể gây dị ứng cho người sử dụng. Phần lớn các hợp chất crom gây kích thích mắt và da. Tiếp xúc với các hợp chất crom quá lâu có thể gây tổn thương mắt vĩnh viễn nếu không được xử lý đúng cách.

Trước những nguy cơ gây hại từ ghế ngồi xe ô tô cho trẻ em, một số quốc gia đã có giải pháp khắc phục tình trạng này. Một trong số đó là ban hành các tiêu chuẩn, quy chuẩn an toàn cho sản phẩm ghế ngồi xe ô tô cho trẻ em. Việc kiểm soát chất lượng sản phẩm ghế ngồi xe ô tô cho trẻ em cũng là vấn đề được ưu tiên trong các chính sách pháp luật.

Tại Việt Nam, Luật Giao thông đường bộ 2008 quy định: “Xe ô tô có trang bị dây an toàn thì người lái xe và người ngồi hàng ghế phía trước, trong ô tô phải thắt dây an toàn”, tức là trẻ em cũng ngồi trên ô tô phải thắt dây an toàn, chứ không có quy định nào đối với thiết bị ghế ngồi dành riêng cho trẻ. Trong khi đó, các nhà sản xuất xe hơi và nhiều chuyên gia đều khuyến cáo, trẻ nhỏ ngồi ở ghế trước của xe là rất nguy hiểm, ngay ở hàng ghế sau cũng cần có người lớn giám sát hoặc có ghế riêng phù hợp.

Để khắc phục những bất cập này, thời gian qua, khi sửa Luật Giao thông đường bộ năm 2008, Bộ GTVT và Bộ Công an đã thống nhất quy định thiết bị an toàn cho trẻ em khi ngồi trên xe ô tô. Tuy vậy, đến nay, cả 2 dự thảo Luật vẫn đang trong quá trình xây dựng, nên quy định về thiết bị an toàn cho trẻ vẫn bị bỏ ngỏ.

TS Phạm Việt Cường (Trường Đại học Y tế công cộng) cho rằng, đến thời điểm này, Việt Nam chưa có quy chuẩn đối với ghế an toàn cho trẻ em khi ngồi trên ô tô, đồng thời cũng chưa có quy định bắt buộc trẻ khi ngồi trên ô tô phải có ghế an toàn. Chính vì vậy, việc thực hiện hoàn toàn phụ thuộc vào ý thức của các phụ huynh có con nhỏ.

Một số ý kiến cho rằng, trong khi Luật chưa được ban hành, quy định đối với thiết bị an toàn cho trẻ em khi ngồi trên ô tô còn bỏ ngỏ, việc đẩy mạnh tuyên truyền về việc sử dụng ghế chuyên dụng cho trẻ em là rất cần thiết để giảm thiểu tỷ lệ thương vong cho trẻ nếu không may xảy ra tai nạn giao thông. Và trong bối cảnh Luật chưa được ban hành, rất cần có quy chuẩn về sản phẩm ghế ngồi xe ô tô cho trẻ em. Điều này vừa giúp cơ quan nhà nước quản lý được chất lượng sản phẩm ghế ngồi xe ô tô cho trẻ em, vừa làm căn cứ để người tiêu dùng lựa chọn các sản phẩm an toàn, chất lượng.

Phong Lâm