Cẩn trọng khi sử dụng những loại thuốc sau nếu bị cao huyết áp

Cho đến nay, nguyên nhân gây tăng huyết áp vẫn chưa được xác định một cách chắc chắn. Tuy vậy, một số yếu tố có nguy cơ cao đối với tăng huyết áp như nghiện thuốc lá, nghiện cà phê, người thường xuyên ăn mặn, tuổi cao. Ngoài ra, tăng huyết áp có thể do dùng một số thuốc xảy ra ở người chưa từng tăng huyết áp hoặc tăng huyết áp ở người đang sẵn có bệnh này (trường hợp này rất nguy hiểm). Vì vậy, cần cẩn thận khi dùng một số thuốc có khả năng làm tăng huyết áp.

Cao huyết áp hay tăng huyết áp, là một trong những tình trạng y tế phổ biến nhất hiện nay. Những người huyết áp cao không được kiểm soát có nguy cơ bị các biến chứng nghiêm trọng, chẳng hạn như đột quỵ, đau tim, suy tim, thận, thậm chí tử vong. Tại Mỹ, cứ 4 ca tử vong thì có một ca do bệnh tim, khiến cao huyết áp trở thành kẻ giết người thầm lặng số một.

Chúng ta biết rằng huyết áp cao dẫn đến bệnh tim mạch, đột quỵ, tử vong và ngay cả sự gia tăng huyết áp nhỏ cũng có thể có những tác động có ý nghĩa đối với bệnh nhân, đặc biệt người lớn tuổi, những người cũng có gánh nặng huyết áp cao nhất. Tuy nhiên, theo nghiên cứu mới được trình bày tại phiên họp khoa học thường niên lần thứ 70 của Đại học Tim mạch Hoa Kỳ, gần 1/5 người bị huyết áp cao là do dùng thuốc.

Cần thận trọng khi sử dụng một số loại thuốc nếu đang mắc bệnh cao huyết áp. Ảnh minh họa 

Một số thuốc không kê đơn (OTC) dùng để điều trị các chứng bệnh thông thường như: Cảm lạnh, ho, tiêu chảy, đau nhẹ hoặc khó chịu ở dạ dày. Tuy nhiên, một số loại thuốc không kê đơn này có thể làm tăng huyết áp hoặc khiến cho thuốc huyết áp hoạt động không hiệu quả. Vì vậy, nếu bị huyết áp cao, các vấn đề về tim hoặc mạch máu khác, người bệnh cần cẩn thận với các loại thuốc:  Thuốc thông mũi chứa pseudoephedrine; Thuốc giảm đau (NSAIDS) như ibuprofen và naproxen; Thuốc cảm cúm, thường chứa thuốc thông mũi và NSAID.

Một số thuốc kháng axit và các loại thuốc dạ dày khác. Nhiều loại trong số này có hàm lượng natri cao, có thể làm tăng huyết áp. Vì vậy, hãy nhớ đọc nhãn cẩn thận để kiểm tra hàm lượng natri.

Các loại thuốc khác liên quan đến tăng huyết áp cũng được báo cáo, bao gồm thuốc chống loạn thần, thuốc trầm cảm, và một số loại thuốc tránh thai. Ngoài ra, một số chất bổ sung cũng có thể làm tăng huyết áp và nhịp tim, bao gồm chondroitin, đương quy, ma hoàng, bạch quả, nhân sâm, glucosamine, mao lương hoa vàng hay hải cẩu vàng, cam thảo, saw palmetto, St. John's wort và yohimbe... Các chất bổ sung này có thể được bán riêng lẻ hoặc kết hợp, được bán trên thị trường để giảm cân, tăng cường năng lượng, giảm đau và các bệnh khác.

Thuốc sủi trong đó thông dụng nhất là thuốc giảm đau, hạ sốt chứa thành phần paracetamol (acetaminophen) hoặc thuốc có chứa natri (thuốc điều trị bệnh dạ dày bicarbonat), trong đó chứa nhiều ion natri (Na+). Ion natri không gây co cơ trơn thành tiểu động mạch nhưng kéo ion canxi (Ca+2) vào nội bào.

Chính ion canxi khi vào nội bào nhiều sẽ gắn kết với phức tropomin C, làm thay đổi cấu trúc không gian của phức này, bộc lộ actin, tạo điều kiện cho actin kết hợp với myosin gây co cơ. Sự co cơ thành tiểu động mạch tăng lên sẽ cản trở lưu thông máu dẫn tới tăng huyết áp.

Lưu ý tác dụng phụ tăng huyết áp khi dùng thuốc tránh thai, giảm cân, NSAIDs... Thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs) như ibuprofen, felden, miloxicam... cũng có thể gây tăng huyết áp do thuốc này làm thay đổi nồng độ chất prostaglandins có nghĩa là làm thay đổi giá trị đo huyết áp, huyết áp sẽ tăng. Loại thuốc kháng viêm được dùng khá phổ biến trong điều trị bệnh khớp, dị ứng, hen suyễn, bệnh tự miễn là corticoid. Loại này có tác động lên sự chuyển hóa giữ muối và nước, làm cho nước trong máu, trong dịch gian bào tăng, làm tăng glucose máu dẫn tới tăng huyết áp. 

Một nhóm thuốc có tác dụng giãn phế quản, mao mạch thường dùng trong chống nghẹt mũi (ephedrine, phenylephrin, pseudoephedrin), có tác dụng phụ là cường giao cảm làm cho tim đập nhanh, co mạch ngoại vi, gây tăng huyết áp.

An Dương (T/h)