Cảnh báo sử dụng rượu bia trước và trong Tết Nguyên đán 2022

Theo Bộ Y tế, hàng năm, số vụ ngộ độc rượu đều tăng đột biến trong những ngày tết, xảy ra là do lạm dụng rượu, uống rượu quá mức chấp nhận của cơ thể, kể cả với những sản phẩm đã được xác nhận an toàn thực phẩm; do sử dụng rượu không đảm bảo an toàn thực phẩm như: rượu pha cồn công nghiệp methanol, ethylene glycol hoặc do uống rượu ngâm với thảo mộc (như lá, rễ, hạt cây), ngâm động vật (như mật, phủ tạng…).

Cụ thể, thời gian gần đây, Bệnh viện Gia An 115 (thuộc Tập đoàn Hoa Lâm, Khu Y tế kỹ thuật cao Hoa Lâm Shangri-la, Q. Bình Tân, TP.HCM) đã tiếp nhận nhiều ca bệnh viêm tụy cấp, ngộ độc rượu… Trong đó, có cả trường hợp viêm tụy cấp thể nặng, phải tiến hành lọc máu thay huyết tương để bảo vệ tính mạng người bệnh.

Điển hình là bệnh nhân T.L (TP.HCM) nhập viện trong tình trạng đau bụng thượng vị và quanh rốn, cơn đau kéo dài và tăng dần. Người bệnh có tiền sử trào ngược dạ dày thực quản, rối loạn lipid máu (rối loạn mỡ máu), bệnh nang thận và đã khởi phát đau bụng từ 4 ngày trước khi nhập viện.

Sau khi thăm khám, bác sĩ kết luận người bệnh bị viêm tụy cấp thể nặng do tăng triglycerid máu (điểm Balthazar đánh giá mức độ nặng trên CT ở mức cao nhất – mức E), nồng độ triglyceride máu lên đến 15,52 mmol/L, cao gấp gần 10 lần so với ngưỡng bình thường (chỉ số triglyceride ở mức bình thường là dưới 1,7 mmol/L), hạ natri máu. Người bệnh ngay lập tức được chuyển đến khoa Hồi sức tích cực và Chống độc (ICU).

Sau khi đánh giá các nguy cơ, các bác sĩ quyết định dùng phương pháp lọc máu thay huyết tương (Therapeutic plasma exchange - TPE) nhằm hạ nhanh triglyceride, ngăn ngừa diễn tiến các biến chứng nặng, bảo vệ tính mạng người bệnh. Sau đó, người bệnh được kết hợp điều trị kháng sinh, ức chế tiết acid dịch vị, ổn định mỡ máu… và dần ổn định, được xuất viện sau 10 ngày điều trị. 

ThS. BS. Trần Thanh Sang – Trưởng khoa Hồi sức tích cực và Chống độc, Bệnh viện Gia An 115, là bác sĩ trực tiếp thay huyết tương cho người bệnh cho biết, bệnh nhân T.L là trường hợp viêm tụy cấp thể nặng, có nguy cơ suy đa tạng với tỷ lệ tử vong cao nếu không được điều trị kịp thời.

Do đó, để hạ triglyceride nhanh, buộc phải thực hiện thay huyết tương. Đây là kỹ thuật tách huyết tương sử dụng máy siêu lọc và màng lọc thông qua vòng tuần hoàn ngoài cơ thể để tiến hành tách và loại bỏ thể tích lớn huyết tương của bệnh nhân và bù lại bằng dịch thay thế phù hợp. Kỹ thuật này giúp hạ nhanh triglyceride nhưng phải xâm lấn (đặt catheter lọc máu), chi phí cao, cần có trang thiết bị hiện đại và thực hiện bởi ekip đào tạo chuyên sâu.

“Rượu bia, sỏi mật và tăng triglycerid máu là ba nguyên nhân phổ biến gây viêm tụy cấp. Đó chính là lý do vì sao các ca bệnh nhập viện do viêm tụy cấp thường tăng lên vào dịp cuối năm, sau những bữa tiệc tất niên, tân niên với rượu bia và những món ăn thịnh soạn, nhiều dầu mỡ…” – BS. Trần Thanh Sang chia sẻ. 

Bác sĩ Sang cho biết thêm, viêm tụy cấp nếu không được điều trị kịp thời sẽ diễn tiến rất nhanh, phức tạp, dẫn đến các biến chứng nặng, có thể gây suy đa tạng với nguy cơ tử vong cao, lên đến 60-70%. Một số biến chứng khác có tiên lượng nặng của viêm tụy cấp là hoại tử nhu mô tụy, suy hô hấp cấp, nhiễm trùng huyết… Trong khi đó, các triệu chứng của viêm tụy cấp như đau bụng vùng thượng vị, buồn nôn và nôn, chướng bụng… lại rất dễ nhầm lẫn với các bệnh lý tiêu hóa như đau dạ dày, ngộ độc thực phẩm, có thể khiến người bệnh chủ quan và trì hoãn việc điều trị. 

Chính vì vậy, hạn chế uống rượu, bia; điều trị thường xuyên rối loạn lipid máu và kiểm soát chế độ ăn với người bệnh tăng triglyceride; phát hiện và điều trị sỏi mật, sỏi tụy… là biện pháp tốt nhất giúp bảo vệ bản thân khỏi viêm tụy cấp và có cái Tết an toàn, trọn vẹn.

Để bảo đảm sức khỏe người dân dịp Tết cổ truyền Nhâm Dần 2022, các chuyên gia y tế khuyến cáo mọi người nên thực hiện tốt các quy định của Luật phòng, chống tác hại của rượu, bia.

Hãy hạn chế uống rượu, bia vì không có ngưỡng nào là an toàn. Nếu có uống: không nên uống quá hai đơn vị cồn/ngày với nam giới, một đơn vị cồn/ngày đối với nữ giới và không uống quá 5 ngày/tuần. Đặc biệt, không sử dụng rượu bia trong các trường hợp: điều khiển phương tiện cơ giới, vận hành máy móc, phụ nữ đang mang thai hoặc đang cho con bú, đang điều trị thuốc có phản ứng với cồn, có các tình trạng bệnh lý mà rượu bia làm cho bệnh nặng lên. Ngoài ra, không nên tham gia vào các hoạt động ngoài trời hoặc ở những nơi nguy hiểm, không an toàn vì dễ bị ngã, va chạm, chấn thương,… Tuyệt đối không điều khiển phương tiện giao thông sau khi uống rượu, bia.

Nguyễn Hương