Chất độc aconitin có trong củ ấu tàu khiến người đàn ông tổn thương cơ tim

Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai) cho biết vừa cấp cứu cho nam bệnh nhân 50 tuổi (ở Nam Định) tự ý ăn củ ấu tàu (còn gọi là củ ấu tẩu, thảo ô) để tăng cường sức khoẻ, chữa bệnh xương khớp. Bệnh nhân nhập viện trong tình trạng mất kiểm soát đại tiểu tiện. Kết quả xét nghiệm tìm thấy chất độc aconitin có trong củ ấu tàu. Ngoài ra, chỉ số Troponin T của bệnh nhân là 31,74 ng/L (gấp gần 3 lần bình thường) cho thấy cơ tim tổn thương.

Bệnh nhân cho biết sử dụng củ ấu tàu mấy chục năm, bằng cách luộc ăn và uống nước (một lượng rất ít) để tăng sức mạnh xương khớp, chịu đòn, tránh đau khi tập võ. Nhiều lần ăn, ông thấy tê bì khắp cơ thể, thường xử trí bằng cách chạy hoặc nhờ người tác động lực vào cơ thể để toát mồ hôi, sau đó bình thường. Tuy nhiên, lần này bệnh nhân đã chạy nhiều vòng và nhờ người hỗ trợ tác động vật lý, chủ động tạo nôn để đẩy phần đã sử dụng ra ngoài nhưng hiện tượng tê bì ngày càng nặng, người choáng váng, ngất, vệ sinh không tự chủ.

Bệnh nhân được xử trí truyền dịch tại cơ sở y tế tuyến huyện và chuyển đến Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai.

Trước đó, các cơ sở y tế từng cấp cứu, điều trị cho nhiều trường hợp bị ngộ độc do ăn củ ấu tàu. Hầu hết bệnh nhân cấp cứu trong tình trạng kích thích nhiều, tê miệng lưỡi, tê chân tay, vã mồ hôi, đau tức ngực, khó thở, huyết áp không đo được, đại tiện không tự chủ.

Trong thành phần củ ấu tẩu chứa Aconitin là chất rất độc.

Bác sĩ Nguyễn Văn Chiến, Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai) cho biết, Trung tâm từng có các bệnh nhân ngộ độc rất nặng. Biểu hiện nguy hiểm nhất của ngộ độc aconitin là loạn nhịp tim, ngoại tâm thu thất, trường hợp nặng là ngoại tâm thu thất đa ổ, nhịp nhanh thất, xoắn đỉnh, rung thất và tử vong. Loạn nhịp tim là nguyên nhân chính gây tử vong và nguy cơ tử vong luôn thường trực một khi ngộ độc đã xảy ra.

Ngộ độc aconitin xuất hiện rất nhanh, các triệu chứng có thể xuất hiện ngay hoặc sau vài phút/ vài giờ sau khi uống dịch chiết hoặc ăn củ, rễ, lá cây ấu tàu. Biểu hiện ngộ độc khá đặc trưng là cảm giác tê bì môi, lưỡi, chân, tay, thậm chí toàn thân, đau bụng, nôn, tiêu chảy.

Trước đó, một người đàn ông 66 tuổi (Cao Bằng) nhập viện sau khi có biểu hiện vật vã, kích thích, tức ngực, khó thở do uống rượu ngâm củ ấu tẩu. Tại Bệnh viện Đa khoa Cao Bằng, bệnh nhân mạch nhanh, rối loạn nhịp tim. Các bác sỹ xét nghiệm, chẩn đoán ông bị ngộ độc do uống rượu ngâm củ ấu tẩu. Bệnh nhân được đặt nội khí quản, thở máy, dùng thuốc chống độc, chống loạn nhịp tim, vận mạch. Sau hai ngày, bệnh nhân cai máy thở, sức khỏe ổn định.

Theo các bác sĩ Bệnh viện Thanh Nhàn, khi xác định có biểu hiện ngộ độc củ ấu tẩu, bệnh nhân cần được xử trí cơ bản như các trường hợp ngộ độc khác. Đầu tiên là gây nôn, cho uống than hoạt tính nếu người bệnh còn tỉnh, sau đó nhanh chóng đưa đến cơ sở y tế gần nhất. Tuyệt đối không để người bị ngộ độc ở nhà tự theo dõi và điều trị vì bệnh nhân có thể tử vong nhanh chóng do suy hô hấp hoặc loạn nhịp tim.

“Vì củ ấu tẩu rất độc nên người dân tuyệt đối không tự ý sử dụng. Khi dùng các chế phẩm thuốc có thành phần là củ ấu tẩu phải hết sức thận trọng và theo đúng hướng dẫn của thầy thuốc. Không tự chế biến củ ấu tẩu làm thức ăn. Các loại rượu ngâm ấu tẩu dùng để xoa bóp phải được dán nhãn rõ ràng, cất giữ nơi an toàn, xa tầm tay trẻ em và để tránh nhầm lẫn khi sử dụng”, các bác sĩ khuyến cáo.

Thanh Hiền (t/h)