Bổ sung 'thuốc bổ' trong dịch Covid-19 chuyên gia cảnh báo gì?

Chị Hoàng Thị Lan, 46 tuổi, Nam Định, chia sẻ trên báo Sức khỏe và Đời sống, chị đọc trên mạng thấy nhiều người nói đến những tác dụng tăng cường sức đề kháng của vitamin C nên đã mua ít C sủi về cho cả nhà uống. Hàng ngày cho mỗi người 1 cốc (mỗi cốc 1 viên C sủi), uống mới yên tâm đi làm.

Còn anh Nguyễn Vũ Dũng, 57 tuổi, ở Lào Cai lại nghe mọi người mách đi mua một số loại như: Vitamin A, vitamin D, kẽm… về uống. Anh D. cho biết, cứ uống trong liều khuyến cáo nên an tâm không sợ thiếu hay thừa gì cả. Bổ sung những loại vitamin có tác dụng tăng sức đề kháng trong mùa dịch bệnh như hiện nay anh cảm thấy yên tâm hơn rất nhiều.

Bà Đỗ Thị Vân, 78 tuổi, Hà Nội cũng cho biết, khi dịch tái diễn trong cộng đồng thì bà lại chăm chỉ uống vitamin tổng hợp của con gái gửi từ Mỹ về. Bà nói con gái tôi khuyên mẹ nên uống hàng ngày vì kiểu gì mẹ ăn uống cũng không đủ vì vitamin bị hao hụt nhiều trong quá trình bảo quản, chế biến thực phẩm. Hơn nữa bà tin rằng, vitamin tổng hợp người ta đã làm theo liều lượng khuyến cáo, phù hợp với lứa tuổi rồi.

Tuy nhiên, chuyên gia dinh dưỡng ThS. BS. Lê Thị Hải, vitamin và các chất khoáng là những chất rất cần thiết cho sức khỏe. Đây là những chất không thể thiếu được để duy trì sự sống. So với nhu cầu glucid, protein, lipid thì khối lượng các vitamin hay các khoáng chất cần là rất nhỏ nên nó còn được gọi là các yếu tố vi lượng. Tuy nhiên, rất nhiều người đã lạm dụng các vitamin, chất khoáng mà không biết được hậu quả nguy hiểm của việc này.

Một nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng trên là do các vitamin và các chất khoáng thường được bán một cách tự do không cần đơn thuốc, kết hợp với việc quảng cáo, tuyên truyền không chính xác về tác dụng đã tạo ra sự lạm dụng, gây nên những tai biến, thậm chí rất nghiêm trọng do thừa các vitamin và khoáng chất.

Một trong những vitamin được mọi người hay bổ sung là vitamin C. Đây là một vitamin quan trọng tăng cường hệ miễn dịch cho cơ thể. Nó kích hoạt hoạt tính của bạch cầu và gia tăng sự thành lập kháng thể. Điều này giúp cơ thể chúng ta tăng cường hệ miễn dịch. Là một vitamin tan trong nước nguy cơ ngộ độc thấp hơn nhưng nếu dùng vitamin C quá nhiều trong thời gian dài có thể dẫn đến viêm loét dạ dày, tiêu chảy và đau bụng và các bệnh khác liên quan đến đường tiêu hóa…

Nhóm vitamin tan trong dầu như vitamin A, D, K, E nếu dùng liều cao, kéo dài có thể gây ngộ độc. Ví dụ: Dùng vitamin A với lượng lớn, hằng ngày kéo dài, người dùng có thể gặp phải những triệu chứng ngộ độc mạn tính như đau đầu, buồn nôn, mệt mỏi; da phát ban đỏ, khô và bong vảy; môi khô và nứt, rụng tóc, tăng calci máu, tăng lipid máu, hạch bạch huyết sưng to, vô kinh... ; vêm niêm mạc miệng, đau các xương. Trẻ nhỏ có thể bị tăng áp lực nội sọ, thóp phồng, đau đầu, co giật... Trẻ thường bị vàng da ở lòng bàn tay, lòng bàn chân, cánh mũi do thừa betacaroten (tiền vitamin A) do chế độ ăn. Phụ nữ mang thai 3 tháng đầu dùng vitamin A liều cao kéo dài có thể gây dị dạng thai nhi (hở hàm ếch, dị dạng tim mạch, cơ, xương, hệ thần kinh trung ương...).

ThS. BS. Lê Thị Hải cho biết thêm, trong thực tế, cơ thể không cần khoáng chất với liều lượng quá lớn. Sự tác động qua lại trong cơ thể của khoáng chất, vitamin, các chất dinh dưỡng và nhiều chất khác rất phức tạp. Cho nên một lượng lớn của bất cứ một thành phần nào cũng đều gây ra sự mất cân bằng và cản trở hấp thụ bình thường các chất dinh dưỡng.

Với tình trạng bùng phát lại dịch bệnh Covid-19 hiện nay, việc tăng cường sức đề kháng cho cơ thể là cần thiết, ngoài việc cung cấp đầy đủ các vitamin và khoáng chất cho cơ thể chúng ta cần phải kết hợp với nhiều biện pháp nữa để tăng cường hệ miễn dịch như: Tăng cường luyện tập thể dục thể thao, ngủ đủ giấc, hạn chế stress, căng thẳng, không lạm dụng rượu bia và các chất kích thích, ăn uống lành mạnh cũng là những yếu tố rất quan trọng để tăng cường miễn dịch cho cơ thể.

Còn theo các bác sĩ tại Bệnh viện Thống Nhất (TP HCM), việc bồi bổ cho người lớn tuổi, có bệnh nền cần cẩn thận, đặc biệt là bổ sung các thực phẩm giàu dinh dưỡng hay uống thuốc bổ, tin tức trên báo Người Lao động.

Theo BS Vũ, để an toàn, người cao tuổi có sức khỏe kém, có bệnh mạn tính nên trao đổi với bác sĩ của mình trước khi sử dụng một loại thực phẩm đặc biệt nào đó mang tính chất "tẩm bổ". Thực ra, để tăng cường sức khỏe, chống lại bệnh dịch chỉ cần ăn đủ lượng, đủ chất đa dạng mọi loại thực phẩm là được, không cần phải dùng những thứ thuốc gọi là 'thuốc bổ' bán trên mạng.

BS chuyên khoa II Nguyễn Minh Tiến, Phó Giám đốc Bệnh viện Nhi Đồng TP HCM cũng cho biết, đúng là bổ sung vitamin C đầy đủ rất tốt cho mùa dịch. Vitamin C có lợi cho hệ miễn dịch, tăng cường sản xuất interferon giúp chống lại một số virus, giúp thành mạch và các niêm mạc khỏe mạnh. Nhưng không có nghĩa là bồi bổ loại vitamin C trong suốt mùa dịch mà quên các loại vitamin khác. Nhiều vitamin khác cũng có lợi cho hệ miễn dịch, cùng các chức năng khác của cơ thể. Ví dụ vitamin E cũng tốt cho hệ miễn dịch về khả năng chống ôxy hóa, giúp các tế bào được khỏe mạnh. Vitamin A giúp cơ thể chống lại các bệnh hô hấp vì giúp hệ thống niêm mạc đường hô hấp khỏe mạnh, ngoài ra còn tăng cường miễn dịch. Còn vitamin B, nếu thiếu thì sẽ ảnh hưởng đến các hoạt động của hệ thần kinh, mà hệ thần kinh lại điều phối các hoạt động của các hệ khác trong cơ thể, trong đó có cả hệ miễn dịch.

Do đó, theo BS Tiến, bổ sung bằng thực phẩm là tốt nhất, hãy ăn nhiều rau xanh và trái cây, ăn đủ các màu sắc chủng loại rau và trái cây. Còn nếu muốn bổ sung thêm vitamin bằng đường uống, tốt nhất nên tham khảo ý kiến bác sĩ, đặc biệt là ở trẻ em và người lớn tuổi.

BS Nguyễn Minh Tiến cũng cảnh báo một vitamin khác rất dễ bị thiếu trong mùa dịch là vitamin D, loại vitamin của ánh nắng. Vì vậy dù phải ở nhà, cũng hãy cố gắng phơi nắng sớm bằng cách ra trước sân, hay ban công nhà để tập thể dục buổi sáng. Áp dụng điều này cho cả trẻ em trong nhà, bởi trẻ em rất cần vitamin D, đây là thứ cần thiết trong quá trình cơ thể tổng hợp canxi để phát triển hệ xương chắc khỏe.

Đặc biệt, muốn tránh được các hậu quả do dùng không đúng vitamin và các chất khoáng, trước hết cần phải hiểu rõ một nguyên tắc: Nếu không thấy thiếu thì không dùng; không được coi vitamin và các khoáng chất là “thuốc bổ” mà muốn khỏe thì dùng.

Với những người khỏe mạnh, không có rối loạn tiêu hóa, hấp thu và ăn với chế độ ăn đa dạng thì không phải dùng thêm vitamin cùng các khoáng chất dưới dạng thuốc. Đối với những người ăn uống kém, không ăn được đa dạng thực phẩm hoặc khi bạn cảm thấy có vấn đề về sức khỏe hay có triệu chứng của thiếu vitamin, bạn cần liên hệ với bác sĩ để được tư vấn dùng thuốc bổ phù hợp.

 An Dương (T/h)