Đẩy mạnh tìm kiếm các nhiệm vụ KH&CN cấp quốc gia có tính cấp thiết

 Phát biểu khai mạc Hội thảo “Một số giải pháp thúc đẩy triển khai các chương trình KH&CN cấp quốc gia”, Bộ trưởng Bộ KH&CN Huỳnh Thành Đạt cho biết, thời gian qua, Bộ KH&CN tập trung hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, cơ chế chính sách theo hướng tháo gỡ các nút thắt, rào cản, tạo thuận lợi tốt nhất cho phát triển KH&CN; đẩy mạnh và hoàn thiện cơ chế phân cấp, phân quyền trong quản lý nhà nước đối với các nhiệm vụ KH&CN cấp quốc gia, đảm bảo tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả; tăng cường thu hút và trọng dụng cá nhân hoạt động KH&CN.

“Trong thời gian tới, Bộ KH&CN sẽ tiếp tục hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến công tác kiểm tra, đánh giá tình hình thực hiện; đánh giá, nghiệm thu; xử lý tài sản của các nhiệm vụ KH&CN có sử dụng ngân sách nhà nước”, Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt nhấn mạnh.

Thông tin tại Hội thảo, ông Đào Ngọc Chiến, Giám đốc Văn phòng các Chương trình trọng điểm cấp nhà nước (VPCTTĐ) cho biết, thời gian qua, Bộ KH&CN nhận được hàng nghìn đề xuất, qua sàng lọc có 298 nhiệm vụ được Bộ KH&CN đặt hàng các nhà khoa học thực hiện. Bộ KH&CN đã đảm bảo cấp kinh phí hoạt động cho các Ban Chủ nhiệm (BCN) chương trình để tổ chức các hoạt động chuyên môn.

Tuy nhiên, trong quá trình triển khai các chương trình KH&CN cấp quốc gia vẫn còn một số khó khăn, vướng mắc. Để giải quyết những vấn đề này, theo ông Đào Ngọc Chiến, cần tổ chức các hội thảo liên ngành giữa các BCN; nghiên cứu đề xuất loại hình đề tài tiềm năng trong các chương trình cho các nhà khoa học trẻ tham gia.

Theo ông Nguyễn Nam Hải, Vụ trưởng Vụ Kế hoạch - Tài chính, có 5 vấn đề bất cập lớn trong quy định xử lý tài sản hình thành từ nhiệm vụ KH&CN sử dụng ngân sách nhà nước, gồm: Kết quả nhiệm vụ KH&CN đa dạng; Xử lý chồng lấn giữa tài sản được trang bị đầu vào và tài sản kết quả đầu ra; Phương pháp định giá tài sản phức tạp, còn tiềm ẩn nhiều rủi ro; Quy trình xử lý không phù hợp với nhiều hình thức tài sản hình thành từ nhiệm vụ KH&CN có tính chất đặc thù; Quy định về việc các tài sản được giao phải được ứng dụng, thương mại hóa còn nhiều bất cập.

Chủ trì phiên thảo luận, Thứ trưởng Bộ KH&CN Trần Hồng Thái đề nghị, các thành viên BCN cần tăng cường tư vấn cho Bộ KH&CN về các vấn đề quản lý chương trình, nội dung chương trình; sớm kiện toàn các BCN; tăng cường hiệu quả các nhiệm vụ nghiên cứu khoa học; nghiên cứu lồng ghép các nội dung nghiên cứu khoa học, nhất là phát triển công nghệ phục vụ tăng năng suất lao động… Đồng thời, tăng cường phối hợp giữa các BCN với các đơn vị chức năng thuộc Bộ trong quá trình triển khai các chương trình KH&CN cấp quốc gia. Qua đó, đẩy mạnh kết nối giữa các bên, giúp Bộ KH&CN tiếp tục nghiên cứu xây dựng, hoàn thiện các văn bản quản lý, cơ chế chính sách phù hợp, đáp ứng yêu cầu phát triển KH&CN, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh của đất nước; thúc đẩy năng suất lao động dựa trên KH,CN&ĐMST.

Tại Hội thảo, GS. Lê Huy Hàm, Chủ nhiệm Chương trình KC.12/2021-2030 đánh giá cao nỗ lực của Bộ KH&CN trong việc thúc đẩy phê duyệt các nhiệm vụ thời gian vừa qua; đồng thời đề nghị cần có sự phối hợp tốt hơn nữa giữa các BCN và các cơ quan chức năng thuộc Bộ.

Đồng quan điểm, GS.TS Nguyễn Lạc Hồng, Chủ nhiệm Chương trình KC.13/2021-2030 mong muốn Bộ KH&CN sẽ quan tâm, tạo điều kiện để các chương trình KH&CN cấp quốc gia được triển khai đúng tiến độ; đồng thời, xem xét xây dựng nền tảng số quản lý các nhiệm vụ KH&CN để thống nhất quản lý, nâng cao hiệu quả triển khai các chương trình.

Theo PGS.TS. Trần Tuấn Anh, Chủ nhiệm Chương trình KC.09/2021-2030, Bộ KH&CN cần nghiên cứu xây dựng cơ chế, cơ sở pháp lý để thực hiện các cụm nhiệm vụ mang tính xương sống của các chương trình; xây dựng nhiều nhóm vấn đề lớn thành các chùm nhiệm vụ, đề tài với sự tham gia của nhiều đơn vị thuộc các bộ, ngành khác nhau… để đảm bảo tính thống nhất, hiệu quả trong quá trình triển khai thực hiện các nội dung.

Kết luận Hội thảo, Thứ trưởng Trần Hồng Thái đề nghị, các đơn vị quản lý thuộc Bộ chủ trì, phối hợp chặt chẽ với các BCN Chương trình trong công tác xét duyệt các đề xuất nhiệm vụ KH&CN cấp quốc gia thuộc Chương trình, theo đó kịp thời phê duyệt các nhiệm vụ đúng kế hoạch, xây dựng dự toán NSNN năm 2025 của Bộ KH&CN; tạo điều kiện, hỗ trợ tối đa cho các tổ chức chủ trì, nhà khoa học tham gia thực hiện các nhiệm vụ KH&CN cấp quốc gia trên cơ sở công bằng, minh bạch, đề cao tính cạnh tranh trong hoạt động KH&CN. “Bộ KH&CN sẽ đẩy nhanh triển khai các đề tài; hoàn thiện khuôn khổ pháp lý liên quan để triển khai các chương trình KH&CN cấp quốc gia hiệu quả...”, Thứ trưởng Trần Hồng Thái khẳng định.

Trong khuôn khổ Hội thảo, Bộ KH&CN đã công bố Quyết định thành lập mới 03 BCN: Những vấn đề cơ bản và cấp bách về dân tộc thiểu số và chính sách dân tộc ở Việt Nam đến năm 2030 (giai đoạn II); Nghiên cứu phát triển Khoa học giáo dục đến năm 2030; Chương trình phát triển nghiên cứu, sản xuất giống phục vụ cơ cấu lại ngành nông nghiệp giai đoạn 2021-2030. Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt và Thứ trưởng Trần Hồng Thái trao Quyết định thành lập mới cho 03 BCN.

Bảo Lâm