Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) vừa tổ chức Hội nghị trực tuyến bàn giải pháp tháo gỡ khó khăn, phục hồi chế biến và xuất khẩu nông thủy sản sau giãn cách ở khu vực Nam Bộ. Bộ trưởng Bộ NN&PTNT – ông Lê Minh Hoan dự và chủ trì hội nghị.

Theo đánh giá chung của các đại biểu tham dự hội nghị, trong thời gian 2 tháng giãn cách xã hội tại 19 tỉnh, thành khu vực phía Nam, các hoạt động sản xuất, chế biến thủy sản bị tác động nặng nề, kéo theo kết quả xuất khẩu giảm mạnh. Quá trình phục hồi sản xuất của doanh nghiệp đang bị ảnh hưởng rất lớn bởi các nguyên nhân như: Chuỗi cung ứng nguyên vật liệu bị đứt gãy, doanh nghiệp bị mất khách hàng do thời gian thực hiện giãn cách quá lâu, không đảm bảo tiến độ giao hàng. Đặc biệt là khó quy tụ lại lực lượng lao động như ban đầu do công nhân chưa được tiêm vắc-xin nên chưa thể đến cơ sở sản xuất, đã về quê, đang thực hiện cách ly cách ly, hay đang điều trị COVID-19.

Ông Lê Văn Quang, Tổng giám đốc Công ty cổ phần Tập đoàn thủy sản Minh Phú chia sẻ: "Chúng tôi chủ động tăng giá tôm nhưng nhiều người dân vẫn lo lắng dịch bệnh bùng phát gây ảnh hưởng giá cả sau này nên họ giảm diện tích nuôi trồng".

Với thực trạng trên, ông Phú dự báo 3 tháng tới nguyên liệu tôm sẽ thiếu trầm trọng, doanh nghiệp không thể đáp ứng đơn hàng cho đối tác nước ngoài những tháng cuối năm.

Theo đó, các doanh nghiệp sản xuất chế biến thuỷ sản tại Tiền Giang, An Giang cũng chung tình cảnh vì nông dân đang ngại tái nuôi thuỷ hải sản. Nguyên nhân là các sản phẩm cá, tôm, cua của họ thời gian qua do ảnh hưởng của việc giãn cách phòng chống Covid-19 nên bị ùn ứ, khó tiêu thụ. Trong khi đó, công suất chế biến tại nhiều nhà máy chỉ đạt khoảng 30-40% vì làm "3 tại chỗ".

Theo ông Nguyễn Hoài Nam - Phó tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, hiện chỉ có 30% - 40% các doanh nghiệp có đủ năng lực để phục hồi sản xuất ngay sau khi kết thúc giãn cách xã hội, số doanh nghiệp còn lại rất khó hoặc cần thời gian dài để khôi phục lại sản xuất. Chi phí chung cho sản xuất tăng rất cao đang là áp lực lớn cho doanh nghiệp khôi phục sản xuất. Theo tính toán của VASEP, trung bình để doanh nghiệp khôi phục được 50% công suất cần từ 3 - 6 tháng; khôi phục 70% công suất sản xuất cần từ 9 tháng đến 1 năm; khôi phục 100% công suất sản xuất cần khoảng 1,5 - 2 năm.

Từ thực trạng trên, các đại biểu đề xuất môt số giải pháp nhằm tháo gỡ tình trạng thiếu nguyên liệu:

Thứ nhất, chính quyền cần khuyến khích người dân thả nuôi tôm ngay từ bây giờ để cuối tháng 11, tháng 12 có tôm nguyên liệu phục vụ chế biến xuất khẩu đi các nước.

Thứ hai, các địa phương ưu tiên tiêm vaccine cho người lao động để họ sớm trở lại sản xuất.

Thứ ba, đề xuất Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn có ý kiến tới các địa phương để nhanh chóng phê duyệt phương án hoạt động "3 tại chỗ" cho các doanh nghiệp sớm đi vào hoạt động và xem xét bỏ quy định cách ly 14 ngày đối với lực lượng đi thu hoạch cá tại các tỉnh bằng việc xét nghiệm PCR.

Thứ tư, Bộ Y tế cần có hướng dẫn rõ ràng đối với nhà máy sản xuất xét nghiệm theo quy tắc nào để triển khai thống nhất.

Về khả năng phục hồi của TP HCM và các tỉnh phía Nam sau ngày 15/9, VASEP chia làm 3 vùng: Vùng 1, tỷ lệ nhiễm thấp có 6 tỉnh Cà Mau, Bạc Liêu, Hậu Giang, Sóc Trăng, Bến Tre, Vĩnh Long, chủ yếu doanh nghiệp tôm. Nếu sau ngày 15/9 nới lỏng theo từng phần để doanh nghiệp sản xuất thì sang tháng 10 khả năng phục hồi khoảng 60%, đến cuối năm 80%. Vùng 2, các tỉnh đã từng bước kiểm soát được dịch gồm An Giang, Kiên Giang, Trà Vinh, Cần Thơ, Đồng Tháp, sang tháng 10 phục hồi khoảng 50%, cuối năm khoảng 70%. Vùng 3, tỷ lệ nhiễm cao gồm Tiền Giang, Long An, TP HCM, Bình Dương, đây là vùng có nhiều doanh nghiệp nhất. Theo tính toán, đến cuối tháng 9 vẫn chỉ 20-30% phục hồi, sang tháng 10 tăng lên 40%, đến cuối năm chỉ đạt 60%.

Thuỳ Dương (t/h)