Hiểm họa từ tiêm testosterone để quý ông 'chữa' cảm giác bất an dù không mắc bệnh

Tiêm testosterone để tối ưu hóa sức khỏe

Sau khi xét nghiệm máu cho thấy anh Kade, 21 tuổi tại Mỹ có nồng độ testosterone thấp, từ 219 đến 239 nanogram trên decilit, trong khi mức bình thường ở nam giới độ tuổi 20 là khoảng 400 đến 600. 4 năm sau, Kade chia sẻ trên trang TikTok có 74.000 người theo dõi về việc tiêm testosterone giúp cải thiện tình trạng này. Ở tuổi 25, anh cảm thấy như "một người đàn ông mới": khỏe mạnh, cơ bắp, gọn gàng, có râu quai nón và ham muốn tình dục cao.

Câu chuyện của Kade không hiếm. Ngày càng nhiều nam giới trẻ tuổi tìm đến liệu pháp thay thế testosterone để tối ưu hóa sức khỏe, dù không mắc bệnh. Việc theo dõi nồng độ testosterone và tiêm bổ sung khi có dấu hiệu suy giảm đã trở nên bình thường, không còn cấm kỵ như trước.

Alexis Ohanian, 41 tuổi, người đồng sáng lập Reddit, chồng tay vợt Serena Williams, gần đây chia sẻ về mức testosterone (khá cao) của mình. Ông cho rằng điều này là nhờ tập tạ, giảm thịt và rượu, sử dụng thực phẩm bổ sung testosterone. Năm 2018, phát thanh viên Joe Rogan chia sẻ trên podcast, anh bắt đầu tiêm testosterone khi sang tuổi 40 để cơ thể "khỏe khoắn hơn". Năm 2021, diễn viên Dax Shepard cũng cho biết đã tăng 10,8 kg cơ bắp nhờ biện pháp này.

 Tiêm testosterone để để tối ưu hóa sức khỏe, dù không mắc bệnh tiềm ẩn nhiều rủi ro cần cân nhắc. Ảnh minh họa

Các bác sĩ đa khoa thường khuyến nghị thay đổi chế độ ăn uống và ngủ nghỉ để tăng cường testosterone tự nhiên. Trong khi đó, ngành công nghiệp nam khoa dựa trên testosterone đang phát triển mạnh mẽ. Đơn thuốc testosterone tăng đáng kể trên khắp nước Mỹ trong hai thập kỷ qua, 20% từ 2016 đến 2019.

Xu hướng này cho thấy một loại hình chăm sóc sức khỏe mới dành cho nam giới. Testosterone được kê đơn để điều trị một loạt các triệu chứng mơ hồ, với kỳ vọng khiến đàn ông cảm thấy "tốt hơn". Nghiên cứu công bố trên Sexual Medicine cho thấy, từ năm 2017 đến 2019, lượt truy cập các trang web về lĩnh vực này tăng 1.600%, trung bình 5 triệu lượt mỗi tháng. Các công ty y tế từ xa tiếp tục mở rộng kể từ thời kỳ bùng nổ trong đại dịch. Dù vậy, không ai rõ tác dụng hoặc đối tượng sử dụng của hình thức này.

Thông thường, việc sử dụng testosterone cần được duy trì suốt đời, bởi nó ảnh hưởng đến quá trình sản xuất testosterone tự nhiên của cơ thể. Ngừng tiêm đột ngột có thể tạo ra hiệu ứng "cai nghiện". Người dùng thường sẵn sàng trả vài trăm USD mỗi tháng để xét nghiệm và tiêm. 

Tiến sĩ Raj Laungani, bác sĩ tiết niệu tại Chuyên gia Tiết niệu Piedmont (Mỹ) cho biết: Thiếu hụt testosterone dẫn đến nhiều hệ lụy không tốt cho sức khỏe. Việc bổ sung testosterone là liệu pháp để điều trị việc suy giảm làm thiếu hụt loại hormone này. Tuy nhiên, sử dụng thuốc bổ sung testosterone không qua kê đơn đặc biệt đáng báo động khi xét đến những nguy cơ sức khỏe của những loại thuốc này.

Tiến sĩ Raj Laungani nói thêm, thông thường, sẽ chỉ kê đơn những chất bổ sung này cho những người đàn ông trên 50 tuổi. Đối với nam giới trong độ tuổi sinh sản, những loại thuốc chứa hormone có thể làm thay đổi vĩnh viễn quá trình sản xuất nội tiết tố tự nhiên của họ khi cơ thể họ phụ thuộc vào những chất bổ sung này.

Nhiều rủi ro khi tiêm testosterone

Các chuyên gia nhận định, tình trạng thiếu hụt testosterone đến mức cần can thiệp y tế là không phổ biến. Nồng độ testosterone cũng dao động trong suốt cuộc đời của một người đàn ông, ngay cả trong một ngày nhất định. Các triệu chứng có thể mơ hồ. Dấu hiệu dễ nhận biết của tình trạng testosterone thấp là giảm ham muốn, mệt mỏi, loãng xương...

Phó giáo sư Justin Houman, bác sĩ tiết niệu tại Bệnh viện Cedars-Sinai, Mỹ nhận định, các biện pháp tự nhiên như tập thể dục, ăn uống lành mạnh vẫn hiệu quả và không để lại tác dụng phụ. Thực tế, việc kê đơn testosterone cho người khỏe mạnh vẫn gây tranh cãi trong y học chính thống.

Hầu hết nghiên cứu liên quan đều quá nhỏ để đưa ra kết luận, để lại nhiều câu hỏi về ảnh hưởng của việc tiêm testosterone lên cơ thể. Một số thử nghiệm chỉ ra rằng tác dụng của phương pháp này chỉ kéo dài trong hai năm. Tuy nhiên, nó để lại phản ứng phụ là rụng tóc, mụn trứng cá, có thể làm trầm trọng thêm chứng ngưng thở khi ngủ.

Các phòng khám nam khoa nói chung đang hoạt động trong "vùng xám" của y học. Bác sĩ làm việc tại những cơ sở này thường không có cái nhìn toàn diện về sức khỏe người bệnh. Chúng đơn giản là doanh nghiệp bán thực phẩm chức năng.

Một số nhà xã hội học bày tỏ lo ngại về tác động của xu hướng lạm dụng testosterone. Gwen Berumen, chuyên gia tại Đại học Texas ở Austin, phân tích sự xuất hiện của các diễn ngôn liên quan đến lĩnh vực này trên TikTok. Ông nhận thấy phòng khám và những người có tầm ảnh hưởng (influencer) quá tập trung vào việc "tối ưu hóa" cơ thể, nhằm đạt được vóc dáng "nam tính" phi thực tế.

Thông tin thêm về liệu pháp này, Bệnh viện Vinmec cho biết, đối với nam giới bị suy giảm testosterone, việc bổ sung testosterone là vô cùng cần thiết. Thông thường bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện liệu pháp testosterone cho nam giới. Ngoài lợi ích bổ sung testosterone, phương pháp này liệu có tồn tại những rủi ro tiềm ẩn.

Bổ sung testosterone giúp đẩy lùi sự suy giảm chức năng sinh dục nam. Tuy nhiên, chưa có bằng chứng cho thấy liệu pháp testosterone giúp đàn ông lớn tuổi trẻ lại và khỏe mạnh hơn.

Trên thực tế, mặc dù có một số người tin rằng liệu pháp testosterone cho nam giới có thể giúp họ cảm thấy trẻ hơn và mạnh mẽ hơn khi về già, nhưng một vài nghiên cứu lại cho kết quả ngược lại, không chắc chắn. Chẳng hạn như trong một nghiên cứu, các nhà khoa học đã chứng minh được rằng, những người đàn ông khỏe mạnh dùng thuốc bổ sung testosterone có tác dụng tăng cường khối cơ bắp, nhưng lại không tăng sức mạnh của cơ.

Tăng nguy cơ xảy ra ngưng thở khi ngủ - một hội chứng rối loạn giấc ngủ tiềm ẩn nghiêm trọng, khi hơi thở liên tục bị ngừng lại và ngắt quãng. Gây ra mụn trứng cá và các phản ứng về da. Kích thích sự sự hình thành các tế bào tuyến tiền liệt lành tính (tăng sản tuyến tiền liệt lành tính, không liên quan đến ung thư) và kích thích sự phát triển của các tế bào ung thư tuyến tiền liệt tiềm ẩn trong cơ thể. Ngực to, vú to.

Tăng nguy cơ hình thành cục máu đông trong tĩnh mạch sâu (huyết khối tĩnh mạch sâu). Cục máu đông sau đó có thể vỡ ra, đi theo dòng máu và lưu lại trong phổi, ngăn chặn dòng chảy của máu (thuyên tắc phổi). Ngoài ra, liệu pháp testosterone còn có nguy cơ gây ra bệnh tim. Đây là rủi ro chưa được xác định chính xác, nhưng vẫn có khả năng xảy ra.

Vì vậy nếu thắc mắc liệu pháp testosterone có phù hợp với mình hay không, hãy trao đổi kỹ với bác sĩ về điều đó, nhất là về những rủi ro và lợi ích của phương pháp này. Bác sĩ thường sẽ đo nồng độ testosterone của bạn ít nhất hai lần trước khi cân nhắc lựa chọn liệu pháp thay thế hormone.

An Dương (T/h)