Lạ mà quen với nhà truyền thống của người Hàn Quốc

Từ những năm 60 trở lại đây, Hàn Quốc phát triển mạnh về kiến trúc thượng tầng và cơ sở hạ tầng. Những tòa cao ốc dần thay thế cho những ngôi nhà truyền thống. Tuy vậy, tại các khu bảo tồn hay khu vực đồng quê ta vẫn bắt gặp những ngôi nhà mái ngói cổ kính và đặc biệt bắt gặp hình ảnh quen thuộc về mặt kiến trúc của ngôi nhà.

Hanok có nhiều nét tương đồng với kiến trúc nhà Hội An. Ảnh minh họa

Về phong cách kiến trúc của nhà Hanok và nhà cổ Hội An nằm ở tính khiêm nhường, giản dị, coi trọng việc thờ cúng ông bà tổ tiên..., bởi chúng ta có sự tương đồng về điều kiện tự nhiên và sinh hoạt kinh tế, văn hóa: đều bao quanh bởi biển cả, đều lấy nông nghiệp trồng lúa nước làm sinh kế chính, đều chịu ảnh hưởng khá sâu đậm văn hóa Trung Hoa, chịu ảnh hưởng của Phật giáo, Nho giáo…

Sự tương đồng thể hiện qua sự ảnh hưởng của văn hóa Trung Quốc, văn hóa Nhật Bản, thuyết phong thủy và các yếu tố âm dương ngũ hành hay Phật giáo, Nho giáo đã được thể hiện trong các hình thức kiến ​​trúc cũng như phong cách sống của người dân ở đây.

Đối với cả hai quốc gia, phong thủy cũng là một yếu tố quan trọng trong việc xác định vị trí của các công trình kiến ​​trúc đặc biệt (thành quách, lăng mộ, đền đài...) hoặc của một ngôi làng, một nhóm quần cư. Ngôi nhà lí tưởng của người Hàn Quốc là sẽ được xây dựng trên nền của một ngọn núi và phải đối mặt với phía Nam, và một số điểm cần phải được xem xét khi xây dựng, chẳng hạn như hạn chế những ảnh hưởng của gió xuống núi, đầy đủ sự thông gió và tiếp xúc với ánh sáng mặt trời. Khi xem xét những điểm này, Hanok là một hình thức kiến trúc rất thiết thực.Với sự xuất sắc khoa học và thân thiện với môi trường, Hanok và tính thẩm mỹ của nó, kiến trúc này vẫn luôn được đánh giá cao trong đời sống và xây dựng của người Hàn Quốc.

Kiến trúc hanok quyến rũ bao gồm hai phần: tính năng khoa học và thân thiện với môi trường. Sự xuất sắc khoa học được thể hiện bằng một hệ thống sưởi ấm được gọi là "ondol." Ondol giúp cư dân chịu đựng cái lạnh của mùa đông bằng cách nung nóng các tầng của ngôi nhà. Từ 'ondol,' bây giờ đăng ký trong từ điển Oxford, có nghĩa là "làm nóng đá." Khi nhiệt từ trong nhà bếp được kết nối với các phòng khác, các lớp đá trên sàn nhà của căn phòng chính trở thành nước nóng. Không khí ấm áp ở mặt sàn tăng lên, giữ nhiệt độ cho toàn bộ căn phòng.

Kiến trúc của nhà Hanok

Ngôi nhà này được thiết kế theo dạng kiến trúc phù hợp với địa hình và lũ, cùng với sự ảnh hưởng bởi theo tư tưởng Nho học, Hanok đã được nhiều người dân Triều Tiên và Hàn Quốc cũng rất ưa chuộng và được hình thành cho đến ngày nay, ngoài ra ngôi nhà được xây dựng trên nền đất rất thân thiện với môi trường và khí hậu mang nét đặc trưng bốn mùa Xuân - Hạ - Thu - Đông. Thiết kế của ngôi nhà này cũng có khả năng chịu được lũ và cơn địa chấn bất ngờ xảy ra.

Cuộc thường ngày của người Hàn Quốc là ăn, ngủ, nghỉ đều trên mặt sàn nhà thế nên họ rất chú trọng đến việc. Ở phương Tây, người ta thường thích sử dụng ghế và giường để tránh lạnh. Tuy nhiên, với hệ thống sưởi ấm ondol ,người Hàn Quốc có thể sử dụng chính mặt sàn của họ làm giường ngủ, làm chỗ ngồi ăn và họp mặt. Với hệ thống ondol, tầng gần lò sưởi được làm nóng và là khu vực nóng nhất khi nhóm lửa. Người dân Hàn Quốc luôn luôn nhận thức được sự cần thiết phải kính trọng người già và do đó khu vực này thường được dành cho những người lớn tuổi trong gia đình. Vào mùa hè, ngôi nhà được giữ mát bằng cách sử dụng hệ thống làm mát, sự chuyển động của không khí.

Hệ thống sưởi Ondol phục vụ nhu cầu sinh hoạt trên sàn nhà của người Hàn Quốc. Ảnh minh họa

Nhà Hanok có hình dạng khác nhau theo từng khu vực. Do thời tiết ấm hơn trong khu vực phía Nam, Hàn Quốc xây dựng Hanok trong một đường thẳng. Để cho phép lưu thông gió tốt, có sàn gỗ mở khu vực sinh sống và nhiều cửa sổ. Hình dạng của Hanok phổ biến nhất trong khu vực trung tâm giống như chữ "L" hoặc bao quanh như một khối vuông một hỗn hợp kiến ​​trúc của các hình dạng ở phía bắc và khu vực phía nam. Hanoks trong khu vực phía Bắc lạnh, hình hộp để nó sẽ có thể chặn dòng chảy gió Hanoks xây dựng. Họ không có một khu vực mở sàn bằng gỗ, nhưng tất cả các phòng đều được nối lại với nhau.

Đối với mỗi khu vực, Hanok lại có hình dạng khác nhau. Ảnh minh họa

Vật liệu xây dựng Hanok

Hanok xây dựng từ những vật liệu được lấy từ thiên nhiên . Các nguyên liệu chủ yếu của ngôi nhà này là gỗ, kết hợp với đất, đá và vật liệu tự nhiên, có thể tái chế và không gây ô nhiễm. Hanok có mái nhà riêng lát gạch (Giwa), dầm bằng gỗ và đá xây dựng khối. Cheoma là cạnh mái nhà cong Hanok. Độ dài của các Cheoma có thể được điều chỉnh để kiểm soát lượng ánh sáng mặt trời vào nhà. Sàn được đánh bóng với dầu đậu sau khi được bao phủ bằng giấy Hàn Quốc còn gọi là Hanji (giấy truyền thống Hàn Quốc) được bôi trơn với dầu đậu làm cho nó không thấm nước và đánh bóng. Cửa sổ và cửa ra vào được làm bằng Hanji là đẹp và thoáng khí.

Kiến trúc nhà Hanok hình thành theo tầng lớp xã hội

Cấu trúc của Hanok cũng được phân loại theo tầng lớp xã hội. Điển hình yangban (tầng lớp trên) nhà với giwa (lát gạch mái nhà) nhấn mạnh không chỉ là chức năng của ngôi nhà, mà còn có giá trị nghệ thuật tuyệt vời. Mặt khác, các ngôi nhà của dân thường (cũng như một số yangban nghèo khó) với choga (tết mái nhà bằng rơm) đã được xây dựng một cách nghiêm chỉnh hơn chức năng.

Nhà truyền thống thường được xây mà không cần sử dụng chiếc đinh vít, vì được ghép với nhau bằng các chốt gỗ. Nhà dành cho tầng lớp thượng lưu bao gồm một số kiến trúc tách biệt: phòng dành cho phụ nữ và trẻ nhỏ, phòng dành cho những người đàn ông trong gia đình và các vị khách của họ và một phòng khác cho những người giúp việc, tất cả các phòng đều có tường bao quanh khép kín. Điện thờ tổ tiên của gia đình được xây ở phía sau ngôi nhà. Thỉnh thoảng chúng ta có thể gặp một ao sen được xây ở trước ngôi nhà phía ngoài bức tường.

Nguyễn Duy