Mạng xã hội loạn 'thần dược gia truyền'

Thuốc Đông y lâu nay vẫn được nhiều người tin dùng bởi tâm lý an toàn, ít tác dụng phụ. Lợi dụng niềm tin này, các đối tượng đã tung ra thị trường hàng loạt sản phẩm mạo danh thuốc Đông y gia truyền, quảng cáo chữa đủ loại bệnh từ viêm xoang, xương khớp, viêm phổi, viêm gan B cho tới cả ung thư.

Những đoạn video với mô-típ quen thuộc như “nhà tôi ba đời chữa khỏi”, “liệu trình duy nhất – khỏi hoàn toàn – hoàn tiền nếu không khỏi” được đăng tải nhan nhản, kèm hình ảnh các “lương y” tự xưng mặc áo blouse trắng, nói năng lưu loát như bác sĩ thực thụ. Mỗi clip là một màn kịch tinh vi, đánh thẳng vào tâm lý sợ thuốc Tây, sợ phẫu thuật, chuộng thảo dược và mong chữa bệnh “không đau, không mổ”.

Nguy hiểm hơn, quá trình “khám bệnh” chỉ diễn ra chóng vánh qua vài câu nhắn tin. Không cần xét nghiệm, không cần khám trực tiếp, người bệnh vẫn được “kê đơn” và nhận thuốc gửi tận nhà. Những loại thuốc được quảng bá là “bí truyền từ rừng sâu”, “dược liệu quý hiếm” này hoàn toàn không được kiểm định, không rõ nguồn gốc thành phần, tiềm ẩn nguy cơ gây ngộ độc, tổn thương gan, thận thậm chí tử vong.

Thực tế, các bệnh viện tuyến trung ương đã tiếp nhận nhiều ca nhập viện trong tình trạng suy gan cấp, hôn mê gan do tự ý bỏ thuốc điều trị để chuyển sang dùng các loại thuốc Đông y không rõ nguồn gốc. Bác sĩ Phạm Văn Phúc, Phó Trưởng khoa Hồi sức tích cực – Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương cảnh báo, nhiều bệnh nhân viêm gan B đã rơi vào tình trạng nguy kịch do ngưng thuốc kháng virus để chuyển sang dùng thuốc nam, dẫn đến biến chứng nặng.

Ông nhấn mạnh, tuyệt đối không được tự ý dùng thuốc nam hay thực phẩm chức năng để thay thế thuốc điều trị, nhất là khi chưa có chỉ định của bác sĩ.

Báo động tình trạng giả danh ‘Đông y gia truyền’ trên mạng xã hội.

Cùng chung nhận định, bác sĩ Lê Nam Khánh – Khoa Hồi sức ngoại khoa và ghép tạng, Bệnh viện TWQĐ 108 cho biết, không ít bệnh nhân suy gan tới mức phải ghép gan vì dùng thuốc nam trôi nổi. Nhưng không phải ai cũng có cơ hội được ghép gan do nguồn tạng hiến vô cùng khan hiếm.

Nhiều loại thảo dược được truyền miệng chữa bệnh nhưng chưa hề qua nghiên cứu kiểm nghiệm, tiềm ẩn độc tố cao. Khi sử dụng kéo dài, gan không thể đào thải độc chất, dẫn tới tổn thương nghiêm trọng, nhiều ca tiến triển thành suy gan cấp – bệnh lý có tỷ lệ tử vong tới 60% nếu không điều trị kịp thời.

Trước thực trạng nhức nhối trên, các cơ quan chức năng đã và đang triển khai nhiều biện pháp kiểm soát thị trường dược phẩm và hàng hóa giả, trong đó chú trọng đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số. Một trong những giải pháp nổi bật là hệ thống tem truy xuất nguồn gốc thông minh Vatap CheckVN do Hiệp hội Chống hàng giả và Bảo vệ thương hiệu Việt Nam (VATAP) phát triển. Chủ tịch hiệp hội – ông Nguyễn Đăng Sinh cho biết, thông qua mã QR, người tiêu dùng có thể kiểm tra thông tin sản phẩm nhanh chóng, minh bạch và hạn chế tối đa nguy cơ mua phải hàng giả, hàng nhái.

Không dừng lại ở đó, các chuyên gia cảnh báo, tình trạng gian lận trong thương mại điện tử sẽ ngày càng phức tạp hơn. Do vậy, cần nhanh chóng hoàn thiện cơ sở dữ liệu quốc gia về hàng giả, đồng thời khuyến khích doanh nghiệp áp dụng công nghệ tem chống giả thông minh, blockchain trong truy xuất nguồn gốc. Những giải pháp này không chỉ giúp minh bạch hóa chuỗi cung ứng mà còn thể hiện trách nhiệm của doanh nghiệp trong bảo vệ người tiêu dùng.

Tuy nhiên, công nghệ sẽ không thể phát huy hết tác dụng nếu thiếu đi nhận thức của chính người dân. Mỗi người tiêu dùng cần nâng cao cảnh giác, không tin vào những lời quảng cáo chữa bệnh “thần kỳ”, không sử dụng bất kỳ loại thuốc nào khi chưa rõ nguồn gốc, chưa được bác sĩ chuyên khoa tư vấn. Nếu có dấu hiệu bất thường sau khi dùng thuốc như mệt mỏi, nước tiểu vàng, buồn nôn… cần đi khám ngay.

Sức khỏe không thể đánh cược với niềm tin mù quáng vào các “bài thuốc gia truyền” vô danh ẩn sau những video hào nhoáng trên mạng.

Thanh Hiền