Món đặc sản vạn người mê có nguy cơ gây tử vong

Theo thông tin từ Trung tâm Y tế huyện Lục Yên (Bắc Giang), Khoa Hồi sức cấp cứu – Nhi Trung tâm Y tế huyện Lục Yên tiếp nhận bệnh nhân phản vệ độ II sau ăn bánh trứng kiến. Theo gia đình và người bệnh kể lại, tối cùng ngày trước vào viện khoảng 3h người bệnh có ăn bánh trứng kiến, sau ăn nổi mẩn ngứa toàn thân đã uống 1 viên thuốc dị ứng (không rõ loại) nhưng tình trạng đỡ ít sau đó bệnh nhân xuất hiện khó thở được gia đình đưa vào viện.

Bệnh nhân nhập viện trong tình trạng tỉnh, tiếp xúc được, không sốt (nhiệt độ 36,3 độ C), da toàn thân đỏ ửng nhất là vùng bụng và tay chân, ngứa nhiều, phù ở vùng mặt và hai mắt, cảm giác khó thở, có tiếng thở rít ở mức 96%. Bệnh nhân sau đó được xử trí theo đúng phác đồ hướng dẫn của Bộ Y tế. Sau khoảng một giờ điều trị, tình trạng bệnh nhân ổn định.

Tại nhiều địa phương trên cả nước trứng kiến được coi là đặc sản, được nhiều người ưa chuộng, săn tìm. Để săn trứng kiến, người thợ cần dùng dao rồi trèo lên các cành cây, chặt cả cành có tổ kiến xuống. Khi lấy trứng kiến phải làm thật nhanh, nếu không kiến sẽ vỡ tổ, bám đầy người. Để tách trứng kiến ra khỏi tổ, người thợ săn phải nhanh chóng đặt tổ kiến lên chiếc mâm, sau đó phá tổ, dùng cành cây xua đuổi kiến đi. Trứng kiến có thể chế biến thành các món ăn đa dạng như: rang sả, nấu cháo, cuốn lá lốt, xào, làm nhân bánh, đồ xôi,... Tuy nhiên, không phải loại trứng kiến nào cũng có thể ăn được.

Đặc sản trứng kiến vào mùa, cẩn thận kẻo ngộ độc. (Ảnh minh họa).

Theo một nghiên cứu vào năm 2007 của các nhà khoa học Việt Nam cùng Viện Khoa học – Công nghệ sinh học Đức cho thấy: trứng kiến gai đen chứa đến 42 đến 67% protein, hơn 30 loại axit amin và 31 nguyên tố vi lượng. Đặc biệt, trứng kiến gai đen còn chứa nhiều loại vitamin như A, D, B1, E, B12,… nên rất tốt cho sức khỏe.

GS. Bùi Công Hiển, Hội Côn trùng học Việt Nam cho biết, hiện nay ở Việt Nam, người dân sử dụng kiến làm thực phẩm ở 2 dạng: Ăn và uống. Ăn trứng kiến và uống rượu ngâm trứng kiến. Trứng kiến là cách gọi dân gian cho giai đoạn phát triển trước trưởng thành, chủ yếu ở giai đoạn ấu trùng và nhộng kiến được bọc trong một vỏ mỏng màu trắng. Còn trứng kiến thật khi được đẻ ra rất bé, có khi bằng mắt thường cũng khó nhận biết. Hiện nay, mỗi nơi người ta đi thu lượm trứng kiến về ăn, chưa có nhà côn trùng nào đi theo để xác định tên loài cụ thể.

Theo đánh giá của GS. Hiển, chủ yếu người dân hay thu "trứng kiến" của loài kiến cong bụng (Crematogaster spp). Người ta lấy cả tổ kiến về, rũ cho kiến trưởng thành đi hết khỏi tổ, rồi sàng thu lại trứng kiến, sau đó chế biến thành món ăn.

Nhữnh trường hợp ăn trứng kiến hay uống rượu kiến bị ngộ độc, nhẹ có thể do cơ địa không phù hợp, vì ở kiến trường thành có nọc độc chứa axit foocmic. Trường hợp nặng, thậm chí chết người thì phải tìm hiểu kỹ nguyên nhân. "Có trường hợp khi thu bắt kiến, để tránh kiến đốt có người phun thuốc trừ sâu vào tổ kiến, để kiến chết rồi mới thu bắt, cũng có thể trong khi chế biến lẫn kiến với tạp chất gây ngộ độc hoặc một số cá thể kiến đã bị thối rữa nhiễm khuẩn…", GS Hiển cho biết.

Trong dân gian, trứng kiến là thực phẩm ngon, giàu dinh dưỡng, được khai thác tự nhiên và sử dụng phổ biến. Tuy nhiên, những người có cơ địa mẫn cảm với loại thức ăn này sẽ dễ bị dị ứng. Biểu hiện bao gồm mẩn đỏ, ngứa, phù nề mặt mũi, tay chân, nặng có thể bị phỏng nước, bong trợt, loét da. Một số trường hợp bị rối loạn tiêu hóa, sốc phản vệ, điều trị khó khăn, thậm chí tử vong.

Các bác sĩ khuyến cáo người dân cần cân nhắc trước khi sử dụng những thực phẩm lạ dù chúng giàu dinh dưỡng. Trường hợp thấy mẩn ngứa, khó chịu sau ăn, bệnh nhân cần được đưa ngay đến cơ sở y tế gần nhất để điều trị kịp thời, tránh nguy hiểm đến tính mạng.

Thanh Hiền (t/h)