Nghe lén điện thoại: 101 cách nhận biết và phòng vệ

Mới đây, đoàn thanh tra liên ngành gồm thanh tra Sở Thông tin và Truyền thông Hà Nội, phòng Cảnh sát phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao- PC50 (Công an Hà Nội), đã thanh tra tại Công ty TNHH công nghệ Việt Hồng (đường Tô Vĩnh Diện, Khương Trung, Q.Thanh Xuân, Hà Nội) và phát hiện công ty này kinh doanh phần mềm (ptraker) nghe lén điện thoại.

Phần mềm nghe lén điện thoại giúp người dùng có thể xem tin nhắn, danh bạ, ghi âm cuộc gọi, định vị điện thoại, quay phim, chụp ảnh, bật- tắt 3G/GPRS của điện thoại bị giám sát. Thậm chí người sử dụng còn có thể ra lệnh điều khiển từ xa điện thoại bị cài ptracker bằng cách nhắn tin tới điện thoại này.

Nghiêm trọng hơn, toàn bộ dữ liệu sau khi được lấy từ điện thoại bị cài phần mềm đã được gửi về máy chủ của Công ty Việt Hồng. Tại đây, người công ty có thể xem, xóa, khai thác nội dung dữ liệu đó.

Cơ quan chức năng thu hồi thiết bị nghe lén điện thoại.

Dù khách hàng có mua phần mềm hay chỉ cài bản dùng thử của phần mềm ptracker thì điện thoại đều bị chiếm quyền điều khiển. Nếu khách hàng nộp tiền cho Việt Hồng công ty này sẽ cấp tài khoản để khách hàng xem, khai thác nội dung dữ liệu đó trên máy chủ.

Theo PC50- Công an Hà Nội, đã có trên 14.000 tài khoản bị cài phần mềm ptracker.

Theo ông Nguyễn Minh Đức - Chuyên gia an ninh mạng (Ban công nghệ Tập đoàn FPT), các phần mềm có tính năng gián điệp được thiết kế với mục tiêu không cho chủ sở hữu chiếc điện thoại bị cài đặt phần mềm biết có sự tồn tại của phần mềm, vì thế, kẻ viết các phần mềm gián điệp này sẽ phải tìm mọi cách để khi phần mềm được kích hoạt, điện thoại bị cài đặt sẽ hoạt động bình thường, không có nhiều sự khác biệt trước và sau khi bị cài.

Với người bình thường, việc phân biệt bằng mắt hoặc bằng các thao tác kiểm tra trên điện thoại bị cài là điều không dễ, gần như không thể biết được điện thoại của mình đã bị cài phần mềm theo dõi hay không. Tuy nhiên, có một số mẹo để người dùng điện thoại có thể nảy sinh những nghi ngờ điện thoại của mình đang bị theo dõi.

Thứ nhất, thường xuyên thấy biểu tượng GPS xuất hiện trên góc màn hình dù người dùng không kích hoạt tính năng này.

Thứ hai, điện thoại đột nhiên có dấu hiệu chậm đi.

Thứ ba, cước điện thoại, cước 3G thay đổi đột biến.

Thứ tư, pin điện thoại có dấu hiệu bất thường khi hết nhanh đột biến hơn bình thường.

Ngoài ra, người dùng cần phải tự bảo vệ điện thoại của mình bằng việc không cho người ngoài mượn, cài mật khẩu, dùng thêm phần mềm bảo vệ điện thoại (Mobile Sky Security)...

Dòng điện thoại dễ bị nghe lén nhất là smartphone. Những điện thoại chạy hệ điều hành android, iOS. Ngoài ra, các dòng điện thoại chạy hệ điều hành symbian cũng có thể bị nghe lén. Chỉ trừ ra các điện thoại không có bất kỳ tính năng cài đặt nào thôi. Còn cứ có tính năng cài đặt là có nguy cơ bị nghe lén.

Ông Đức cho biết thêm, hiện điện thoại thông minh không khác gì một chiếc máy tính, thậm chí nó quan trọng hơn máy tính cá nhân bởi hàm lượng thông tin, ứng dụng của nó nhiều hơn rất nhiều so với máy tính.

Khả năng sử dụng đa chức năng khiến chiếc điện thoại ngày càng chứa đựng nhiều thông tin hơn bất kỳ một đồ vật lưu trữ nào. Chúng ta sử dụng điện thoại để làm việc, giao dịch thanh toán tiền tệ, lưu trữ hình ảnh, video thông tin cá nhân,... không chỉ là những thông tin tĩnh mà còn chứa đựng hàm lượng thông tin động khổng lồ, vì thế, những thông tin cá nhân này luôn là đích nhắm cho kẻ xấu.

Khi mà thói quen sử dụng điện thoại của người dùng Việt Nam còn dễ dãi. Chúng ta cài đặt các ứng dụng trên mạng một cách vô tội vạ, không kiểm chứng được nguồn gốc, chưa coi điện thoại là vật bất ly thân, là tài sản bảo mật quan trọng thì nguy cơ bị đánh cắp dữ liệu cá nhân sẽ tiếp tục tăng cao.

Xu hướng tiêu dùng càng được nâng lên thì nguy cơ về việc bị nghe lén càng tăng. Vì thế, tốt nhất để bảo vệ mình, người dùng điện thoại ngoài những lưu ý thông thường như bảo mật bằng mật khẩu, kiểm tra thường xuyên điện thoại của mình bằng cách cài đặt phần mềm bảo vệ (giống như phần mềm diệt virus trên máy tính).

Việc cài đặt này sẽ giúp người dùng liệt kê danh sách phần mềm đang chọc vào các ứng dụng điện thoại, từ đó khoanh vùng, phát hiện phần mềm lạ. Gỡ bỏ ngay lập tức các phần mềm nghi ngờ. Nếu không thông thạo công nghệ, nên đến các trung tâm bảo hành máy chính hãng, tránh đưa vào các cửa hàng lạ.

Duy Anh