Thủ đoạn lừa đảo tài sản qua bán hàng đa cấp làm nhiều người mắc bẫy

Theo Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia, hoạt động kinh doanh, bán hàng đa cấp phát triển mạnh tại Việt Nam. Hiện nay cả nước có 20 doanh nghiệp có giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp hợp pháp đang hoạt động trên thị trường. Còn lại có nhiều doanh nghiệp vẫn tồn tại, hạn chế nhất định trong việc tuân thủ pháp luật về quản lý hoạt động bán hàng đa cấp và bị xử phạt. Thậm chí còn lợi dụng một số đặc điểm của mô hình kinh doanh theo phương thức đa cấp để trục lợi bất chính bằng những thủ đoạn tinh vi khiến cho không ít người dân mắc bẫy. 

Kêu gọi góp vốn với con số cực nhỏ

Để lôi kéo nhiều người cùng tham gia vào mạng lưới bán hàng, thông thường những công ty đa cấp sẽ chào mời người bán với số vốn rất nhỏ và hứa hẹn những khoản lợi nhuận hấp dẫn. Chiêu thức này sẽ đánh vào tâm lý của rất nhiều đối tượng ham làm giàu, các nạn nhân chủ yếu là từ học sinh, sinh viên, đến các bà nội trợ, những người đã về hưu,…

Các công ty đa cấp lợi dụng sự thiếu hiểu biết của những người mới tham gia nhằm để lừa đảo, chiếm đoạt tài sản bằng nhiều hình thức tinh vi khác nhau như mua hàng của công ty để trở thành hội viên, lấy tiền của người vào sau trả hoa hồng cho người vào trước…

Yêu cầu đặt cọc, mua hàng

Bất cứ yêu cầu bắt buộc mua hàng hóa, đặt cọc, phải nộp tiền là điều kiện để nạn nhân được tham gia hệ thống công ty đa cấp đều là biểu hiện của hoạt động đa cấp biến tướng, vi phạm quy định pháp luật. Rất nhiều công ty đa cấp yêu cầu người mới tham gia phải đóng cọc giữ chỗ hoặc phải mua hàng thì mới được hoạt động trong hệ thống, nhưng một khi nạn nhân đã đóng tiền thì sẽ không thể rút lại vốn. Tại đây, những hội viên tham gia bán hàng luôn được đối tượng lừa đảo động viên đóng thêm tiền, đồng thời lôi kéo người khác tham gia. Nếu không, người tham gia sẽ không được rút lại số vốn đã bỏ.

Liên tục tuyển dụng cộng tác viên

Đặc trưng của bán hàng đa cấp là phải lôi kéo thật nhiều người vào đường dây của mình để thành lập hội nhóm, nếu số lượng thành viên càng đông thì số tiền được trích hoa hồng sẽ càng nhiều vì mỗi người khi tham gia là thành viên của đường dây đều phải đóng một khoản tiền theo quy định.

Lưu ý, khi được giới thiệu về một doanh nghiệp bán hàng đa cấp thì cần quan sát các hoạt động thường xuyên của doanh nghiệp đó. Nếu như doanh nghiệp đó chỉ chú trọng vào tổ chức các buổi tuyển dụng mà không tổ chức đào tạo bán hàng cho nhà phân phối thì phải cần cẩn trọng.

Nhiều doanh nghiệp bán hàng đa cấp bất chính chỉ tồn tại nhờ vào số tiền những người mới gia nhập bỏ ra mua hàng. Công ty thu lợi nhuận từ các khoản tiền này và cũng dùng khoản này để chia hoa hồng cho những người có công tuyển dụng.

Dùng các mỹ từ thuyết phục người tham gia

Bằng cách mở ra các khóa học, chương trình giúp đỡ khởi nghiệp để trở thành một doanh nhân thành đạt với đồ hiệu, xe sang đã khiến nhiều người trẻ dễ dàng bị thu hút.

Theo đó những công ty đa cấp biến tướng luôn tìm cách tẩy não những người tham gia với các điệp khúc như: tương lai của bạn là do bạn quyết định đừng bao giờ để bị cản trở bởi người khác, muốn thành công thì phải hành động dù đó là những hành động sai trái như lấy tiền của gia đình và nói dối, muốn làm chủ thì phải bỏ tiền đầu tư…

Các công ty đa cấp có một đội ngũ Marketing chuyên nghiệp dễ dàng dẫn dụ được nhiều sinh viên, người ít hiểu biết bị choáng ngợp trước sức mạnh của đồng tiền. Vì thế nên để tránh bị mời gọi và gia nhập các đường dây này, người tham gia cần tìm hiểu rõ thông tin của công ty đó, chủ sở công ty, ngành nghề hoạt động để tránh bị mời gọi tới các địa điểm được dựng lên và liên tục thay đổi. Thông tin của bất kỳ một doanh nghiệp nào cũng được công bố công khai tại cổng thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp.

Nghị định 18/2023 quản lý hoạt động bán hàng đa cấp có gì mới?

Từ ngày 20/6/2023, Nghị định 18/2023 sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị định 40/2018 về Quản lý hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp có hiệu lực. Theo Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng, Nghị định 18 có một số điểm mới đáng lưu ý.

Thứ nhất, quy định doanh nghiệp bán hàng đa cấp phải đảm bảo tối thiểu 20% doanh thu bán hàng đa cấp trong một năm tài chính là doanh thu từ khách hàng, không phải là người tham gia bán hàng đa cấp. Quy định này nhằm thúc đẩy hoạt động bán hàng đa cấp phát triển đúng bản chất của hoạt động phân phối bán lẻ, đưa hàng hóa đến tay người tiêu dùng thay vì chỉ tiêu dùng trong nội bộ hệ thống người tham gia.

Thứ hai, Nghị định 18 đã bổ sung điều kiện đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp đối với tổ chức đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp là doanh nghiệp có nhà đầu tư nước ngoài hoặc tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài là chủ sở hữu hoặc thành viên hoặc cổ đông. Theo đó, tất cả trường hợp trên phải có thời gian hoạt động bán hàng đa cấp trong thực tế tối thiểu là ba năm liên tục ở một nước, vùng lãnh thổ trên thế giới. Quy định này nhằm giúp sàng lọc các nhà đầu tư nước ngoài có kinh nghiệm hoạt động bán hàng đa cấp trước khi vào thị trường Việt Nam, giúp giảm nguy cơ lừa đảo trên quy mô lớn.

Bên cạnh đó, hoạt động bán hàng đa cấp cũng thuộc phạm vi hoạt động phân phối bán lẻ nên các doanh nghiệp có cổ đông hay chủ sở hữu là nhà đầu tư nước ngoài sẽ phải tuân thủ nghị định 09/2018. 

Nghị định 18 thay đổi quy định về thông báo hội nghị, hội thảo, đào tạo trong hoạt động bán hàng đa cấp. Theo đó, hội nghị, hội thảo, đào tạo tổ chức với hình thức trực tuyến cũng phải thông báo đến Sở Công Thương trước khi thực hiện. Điều này nhằm khắc phục tình trạng doanh nghiệp đa cấp tổ chức các hoạt động trực tuyến để né tránh sự kiểm tra, giám sát của cơ quan chức năng đối với hoạt động bán hàng đa cấp.

Nghị định 18 cũng sửa đổi một số quy định khác nhằm nâng cao tính khả thi, hiệu quả của cơ chế quản lý hoạt động bán hàng đa cấp như điều kiện đối với người tham gia bán hàng đa cấp tại Việt Nam. Nội dung về phạm vi áp dụng kế hoạch trả thưởng tại Việt Nam, quy định rõ nội dung và cơ chế sử dụng khoản tiền ký quỹ...

An Dương (T/h)