Ổn định vững chắc kinh tế vĩ mô, đặt trọng tâm vào nâng cao năng suất, hiệu quả, chất lượng

Ổn định vĩ mô – nền tảng cho tăng trưởng bền vững

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu biến động khó lường, Việt Nam càng phải giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô. Các chuyên gia nhấn mạnh, đây là điều kiện tiên quyết để bảo vệ thành quả phát triển và tạo dư địa chính sách. Tuy nhiên, ổn định chỉ là nền tảng, muốn bứt phá, nền kinh tế phải chuyển sang mô hình tăng trưởng dựa trên năng suất, hiệu quả và chất lượng thay vì vốn và lao động giá rẻ.

PGS. TS Phạm Thế Anh, Trưởng khoa Kinh tế học (Đại học Kinh tế Quốc dân), nhấn mạnh: “Điều kiện tiên quyết để phát triển nhanh và bền vững là ổn định kinh tế vĩ mô. Chỉ khi môi trường vĩ mô ổn định, doanh nghiệp mới yên tâm đầu tư dài hạn, còn Chính phủ mới có dư địa chính sách để ứng phó với biến động bên ngoài”. Chính phủ cũng đã khẳng định kiên định giữ lạm phát năm 2025 dưới 4,5%, điều hành chính sách tiền tệ – tài khóa thận trọng và không đánh đổi ổn định lấy tăng trưởng ngắn hạn.

Tuy nhiên, ổn định vĩ mô chỉ là nền tảng. Muốn bứt phá, Việt Nam phải chuyển sang mô hình tăng trưởng dựa trên năng suất, hiệu quả và chất lượng. TS Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương, cảnh báo: đóng góp của năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) vào tăng trưởng GDP đang có xu hướng giảm, trong khi năng suất lao động hiện chỉ bằng 60% Thái Lan, 40% Malaysia và 20% Singapore.

“Nếu không cải thiện mạnh mẽ năng suất chất lượng, chúng ta sẽ rơi vào bẫy thu nhập trung bình và không thể vươn lên nhóm nước phát triển”, ông nhấn mạnh.

Khoảng cách năng suất ngày càng nới rộng nếu Việt Nam tiếp tục dựa vào lao động giá rẻ và khai thác tài nguyên. Vì vậy, yêu cầu cấp bách là cải thiện chất lượng nguồn nhân lực, thúc đẩy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Đây cũng là định hướng cốt lõi của Nghị quyết 57-NQ/TW, trong đó nhấn mạnh tăng đầu tư cho nghiên cứu – phát triển, khuyến khích doanh nghiệp đổi mới công nghệ và hình thành hệ sinh thái sáng tạo gắn kết viện – trường – doanh nghiệp.

Song song, cải cách thể chế và nâng cao chất lượng quản trị quốc gia sẽ tháo gỡ “điểm nghẽn”, giúp doanh nghiệp phát huy sáng kiến. Khi đó, nâng cao năng suất không chỉ là khẩu hiệu, mà trở thành động lực thực sự để giảm chi phí, cải thiện chất lượng sản phẩm và nâng cao năng lực cạnh tranh.

Các chuyên gia thống nhất rằng tăng trưởng không thể chỉ “chạy theo con số”. Muốn phát triển bền vững, Việt Nam cần coi năng suất và chất lượng là thước đo chính, từ đó đảm bảo cả hiệu quả kinh tế lẫn công bằng xã hội.

Một thông điệp quan trọng cũng được các chuyên gia nhấn mạnh là tăng trưởng không thể chỉ “chạy theo con số”. Cần thay đổi tư duy, coi năng suất và chất lượng là thước đo chính thay vì chỉ chú trọng tốc độ. Khi lấy hiệu quả và chất lượng làm trọng tâm, tăng trưởng sẽ tự nhiên bền vững hơn, đồng thời đảm bảo phân phối công bằng hơn giữa các nhóm trong xã hội.

Đổi mới sáng tạo và năng suất – chìa khóa cạnh tranh của doanh nghiệp

Nhìn từ thực tiễn, nhiều doanh nghiệp đã chứng minh đổi mới sáng tạo là chìa khóa nâng cao năng suất. Không ít doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghiệp chế biến, chế tạo, dệt may, điện tử đã ứng dụng hệ thống quản trị tinh gọn, tự động hóa sản xuất và đào tạo lại nhân lực, từ đó tiết giảm chi phí và nâng cao năng lực cạnh tranh. Đây là những kinh nghiệm quý cho cộng đồng doanh nghiệp cả nước.

Tiêu biểu trong ngành dệt may, Tổng Công ty May 10 đã triển khai phương pháp quản lý tinh gọn Lean và đạt được những kết quả ấn tượng. Năng suất lao động của công ty tăng tới 52%, tỷ lệ hàng lỗi giảm 8%, thời gian làm việc giảm 1 giờ mỗi ngày trong khi thu nhập của người lao động tăng trên 10%. Đồng thời, chi phí sản xuất cũng tiết giảm từ 5 – 10% mỗi năm. Thành công này cho thấy Lean không chỉ mang lại hiệu quả về chi phí mà còn nâng cao chất lượng sản phẩm và đời sống người lao động.

Tiếp nối thành công của May 10, Tổng Công ty May Nhà Bè cũng mạnh dạn áp dụng Lean vào toàn hệ thống. Nhờ vậy, năng suất sản xuất tăng trên 20%, chất lượng được kiểm soát đồng bộ, người lao động được hưởng lợi trực tiếp khi giảm giờ làm, nghỉ chiều thứ Bảy và không phải làm ca kíp. Thu nhập của công nhân được cải thiện đáng kể, góp phần giữ chân lao động và nâng cao sự gắn bó với doanh nghiệp. Đây là minh chứng rõ ràng cho thấy đổi mới trong quản trị sản xuất có thể song hành cùng nâng cao phúc lợi người lao động.

Không chỉ trong ngành dệt may, ở lĩnh vực công nghiệp nặng, Công ty Cổ phần Dây cáp điện Việt Nam (CADIVI) cũng ghi dấu ấn khi áp dụng Lean để nâng cao năng suất. Doanh nghiệp này đã giảm được từ 15 – 20% chi phí ẩn, đồng thời nâng cao giá trị sản xuất – kinh doanh vượt trội. Với nền tảng quản trị tinh gọn, CADIVI có điều kiện đầu tư công nghệ cao từ các quốc gia phát triển, mở rộng thị trường xuất khẩu và gia tăng vị thế trên thương trường.

Những câu chuyện thành công từ May 10, May Nhà Bè đến CADIVI đã cho thấy bức tranh rõ nét: đổi mới sáng tạo, tinh gọn sản xuất và đầu tư vào công nghệ chính là con đường tất yếu để nâng cao năng suất và chất lượng, từ đó tạo lợi thế cạnh tranh bền vững cho doanh nghiệp Việt Nam trong giai đoạn hội nhập sâu rộng.

Nhìn về dài hạn, mục tiêu đưa Việt Nam trở thành nước phát triển, thu nhập cao vào năm 2045 đòi hỏi nỗ lực chưa từng có. Con đường phía trước không dễ dàng, nhưng nếu kiên định ổn định kinh tế vĩ mô, đồng thời kiên quyết chuyển đổi mô hình tăng trưởng sang dựa trên năng suất, hiệu quả và chất lượng, Việt Nam hoàn toàn có thể biến khát vọng thành hiện thực. Đây là thời điểm cần sự đồng lòng từ Nhà nước, doanh nghiệp và toàn xã hội để tạo nên bước chuyển thực chất, đưa nền kinh tế bứt phá mạnh mẽ trong giai đoạn mới.

An Dương