Thuốc lá điện tử 'bủa vây' học sinh, sinh viên

Có khoảng 2,6% học sinh từ 13-17 tuổi hút thuốc lá điện tử

Tình trạng thuốc lá điện tử “tấn công” học sinh, sinh viên không phải là vấn đề mới, nhưng đang diễn biến phức tạp. Trong khi đó, cho đến nay, đây vẫn là những mặt hàng chưa được phép nhập khẩu vào thị trường Việt Nam. Điều này đồng nghĩa với việc thuốc lá điện tử chưa được kiểm soát về chất lượng... Vậy nên, việc phòng, chống sử dụng thuốc lá điện tử trong đối tượng học sinh vẫn đang còn nhức nhối.

Những năm gần đây, tỉ lệ hút thuốc lá điện tử liên tục gia tăng. Theo điều tra tình hình sử dụng thuốc lá tại 34 tỉnh, thành phố trong nước năm 2020, tỷ lệ hút thuốc lá điện tử ở người trưởng thành có xu hướng tăng từ 0,2% năm 2015 lên 0,7% năm 2020; trong đó, nam giới tăng từ 0,4% năm 2015 lên 1,2% năm 2020. Đặc biệt, điều tra sức khỏe học đường năm 2019 cho thấy, có tới 2,6% học sinh từ 13-17 tuổi hút thuốc lá điện tử.

Theo điều tra về tình hình sử dụng thuốc lá truyền thống trong học sinh 13-15 tuổi tại Việt Nam, tỉ lệ hút thuốc trong nhóm tuổi này giảm từ 2,5% (năm 2014) xuống 1,9% (năm 2022). Trong khi đó, điều tra của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) với gần 7.800 học sinh trong độ tuổi 13-17 tại 34 tỉnh, thành của Việt Nam, tỉ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong học sinh vào năm 2019 là 2,6%, nhưng đến năm 2022 đã tăng lên 3,5%.

Ngày càng có nhiều học sinh, sinh viên sử dụng thuốc lá điện tử

Đáng báo động là máy hút thuốc lá điện tử và các loại tinh dầu sử dụng vẫn đang được rao bán công khai, rầm rộ trên mạng xã hội. Chỉ cần gõ dòng chữ “mua thuốc lá điện tử” vào công cụ tìm kiếm trên mạng internet, trong vài giây đã được giới thiệu hàng trăm loại máy hút thuốc cùng các loại tinh dầu.

Mặc dù vậy, đây vẫn là những mặt hàng chưa được phép nhập khẩu vào thị trường Việt Nam. Các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới (thuốc lá nung nóng, thuốc lá điện tử) đang được quảng cáo và giới thiệu với các thông tin không đầy đủ, sai sự thật và gây nhầm lẫn cho người sử dụng rằng các sản phẩm thuốc lá mới là sản phẩm ít hại hơn so với các sản phẩm thuốc lá điếu thông thường và là sản phẩm giúp cai nghiện thuốc lá điếu truyền thống. Những quảng cáo này được tung ra để thực hiện mục đích mở rộng việc tiêu thụ các sản phẩm thuốc lá mới ở giới trẻ. Để ngăn chặn tình trạng này, hoạt động thanh tra, xử phạt đã được thực hiện khá tốt trong những năm gần đây tuy nhiên, vẫn chưa được thường xuyên.

Ngày càng có nhiều chất ma túy khác nhau trộn trong thuốc lá điện tử

Ngành Y tế Việt Nam cho biết, điểm chung của các ca ngộ độc ma túy thế hệ mới (có trong thuốc lá điện tử) là tình trạng rất nặng với những biểu hiện co giật, kích thích, vật vã, ảo giác, không kiểm soát được hành vi, tổn thương não và nhiều cơ quan khác. Đáng chú ý, các mẫu xét nghiệm ma túy có trong thuốc lá điện tử trước đây thường chỉ phát hiện một chất, chứ không trộn tới ba đến bốn chất như gần đây.

Khi thuốc lá điện tử phối trộn thêm các chất lạ, chất kích thích, ma túy thì không thể lường trước được hậu quả và có thể dẫn tới những hệ lụy đau lòng, trong khi đối tượng sử dụng hầu hết là người trẻ, học sinh.

Sử dụng thuốc lá điện tử còn gây ảnh hưởng đến kết quả học tập, khi chơi những trò chơi bạo lực còn ảnh hưởng đến việc phát triển nhân cách. Đã có nhiều học sinh bị loạn thần, ảo giác hoặc suy hô hấp, thậm chí suýt tử vong sau khi hút thuốc lá điện tử. Dẫu vậy, thực trạng học sinh hút thuốc lá điện tử vẫn đang gia tăng vì được cho rằng "sang chảnh, vô hại". Có một ngộ nhận rất nguy hiểm hiện nay của giới trẻ là thuốc lá thế hệ mới không gây hại. Thực tế, số lượng người hút thuốc điện tử để cai thuốc lá truyền thống rất ít, mà ngược lại thế hệ trẻ đang là đối tượng chủ yếu lạm dụng thuốc lá thế hệ mới do tâm lý trào lưu, muốn thể hiện cá tính.

Thông tin của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cho thấy các sản phẩm thuốc lá đều độc hại và đến nay ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy thuốc lá điện tử cũng gây nguy hại đối với sức khỏe cộng đồng tương tự thuốc lá thông thường. Kết quả của một cuộc nghiên cứu thậm chí còn chỉ ra hàm lượng nicotine của thuốc lá điện tử có thể lên đến 24mg, trong khi đó, lượng nicotine trong thuốc lá truyền thống lại ở mức 4mg. Ở lứa tuổi học sinh, do thể chất đang phát triển nên khả năng gây tác hại còn nhiều hơn so với người trưởng thành. Nguy hiểm hơn, lứa tuổi này lại có tâm lý thích tò mò nên càng dễ bị sa lầy. Nếu hút trong thời gian dài, các em sẽ giảm đi sự chú ý, thay đổi tính cách và có nhiều hành động thất thường, trong đó ảnh hưởng nhiều nhất chính là suy giảm khả năng học tập.

Nhiều bệnh ung thư có liên quan đến khói thuốc lá

Theo BS.CK1 Trần Văn Tiền- Phó Giám đốc Sở Y tế tỉnh Vĩnh Long, khói thuốc lá chứa ít nhất 250 hóa chất độc hại và khoảng 50 trong số này đã được xác định là chất gây ung thư. Khói thuốc lá chứa ít nhất 250 hóa chất độc hại và khoảng 50 trong số này đã được xác định là chất gây ung thư. Việc hút thuốc lá là nguyên nhân chính hoặc có liên quan đến các loại ung thư nguy hiểm, trong đó đứng đầu là ung thư phổi. Có trên 90% những người ung thư phổi bởi sử dụng thuốc lá trong thời gian dài, đặc biệt, việc hút thuốc lá mỗi ngày trong vòng nửa năm cũng sẽ khiến nguy cơ mắc căn bệnh nan y này cao gấp 6 lần so với người bình thường.

Cùng với ung thư phổi, hút thuốc lá cũng là nguyên nhân hàng đầu gây bệnh ung thư thanh quản, vòm họng. Khi thuốc lá được hút vào, nó tấn công vào khoang miệng và họng đầu tiên, dễ thấy những người hút thuốc lá lâu năm thường thở khò khè, khó thở, giọng không rõ ràng. Những chất độc trong khói thuốc làm tê liệt các hàng phòng ngự của họng, gia tăng nguy cơ tổn thương từ những tác động bên ngoài. Đáng nói, căn bệnh này có tỷ lệ phát hiện bệnh rất muộn, vì chỉ khi bệnh chuyển giai đoạn cuối thì mới biểu hiện triệu chứng rõ nét.

Theo các bác sĩ chuyên khoa ung bướu, ung thư đầu và cổ là căn bệnh có tiên lượng xấu, tỷ lệ người mắc ngày một cao. Đây là loại ung thư phổ biến thứ 6 trên thế giới, thuộc nhóm ung thư phát sinh ở mũi, lưỡi, má, họng, amidan, thanh quản, tuyến nước bọt và tuyến giáp. Nguyên nhân gây ung thư đầu và cổ do hút thuốc lá, uống rượu, vệ sinh răng miệng kém và virus HPV.

Ngọc Nga (T/h)