QCVN 37:2024/BGTVT góp phần kiểm soát chất lượng, giảm khí thải và tăng tính an toàn cho phương tiện

Động cơ xe mô tô, xe gắn máy là bộ phận quan trọng cung cấp sức mạnh để xe vận hành, thường là động cơ đốt trong hoặc động cơ điện. Đây chính là trái tim của phương tiện, quyết định hiệu suất vận hành, khả năng tiết kiệm nhiên liệu cũng như mức độ phát thải khí gây ô nhiễm môi trường. Việc động cơ xe mô tô, xe gắn máy đáp ứng Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 37:2024/BGTVT là rất cần thiết để đảm bảo an toàn giao thông và bảo vệ môi trường. 

Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 37:2024/BGTVT về động cơ xe mô tô, xe gắn máy chính thức có hiệu lực từ ngày 1/1/2025 đánh dấu bước nâng cấp quan trọng về tiêu chuẩn kỹ thuật trong lĩnh vực sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu xe hai bánh có động cơ tại Việt Nam. Quy chuẩn này thay thế các phiên bản cũ, được Bộ Giao thông Vận tải (nay là Bộ Xây dựng) ban hành theo Thông tư số 48/2024/TT-BGTVT ngày 15/11/2024, áp dụng cho tất cả các tổ chức, cá nhân liên quan đến sản xuất, nhập khẩu, thử nghiệm và kiểm định động cơ xe mô tô, xe gắn máy.

Một trong những nội dung cốt lõi của QCVN 37:2024 là quy định rõ các yêu cầu kỹ thuật đối với kết cấu, hiệu suất hoạt động, mức tiêu hao nhiên liệu, chỉ số khí thải và mức độ an toàn của động cơ xe mô tô và xe gắn máy. Quy chuẩn này áp dụng cho cả động cơ đốt trong kiểu cháy cưỡng bức – loại phổ biến trên thị trường hiện nay, cũng như các loại động cơ điện đang được sử dụng rộng rãi trong xu hướng giao thông xanh.

Động cơ xe mô tô, xe gắn máy phải đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật theo quy chuẩn. Ảnh minh họa

Theo đó, các động cơ được đưa vào sản xuất, lắp ráp hoặc nhập khẩu phải đáp ứng các yêu cầu nghiêm ngặt về thông số kỹ thuật, bao gồm công suất, mô-men xoắn, độ ổn định khi vận hành và mức tiêu hao nhiên liệu. Đối với xe gắn máy sử dụng động cơ cháy cưỡng bức, công suất và mô-men xoắn đo được trong thử nghiệm phải nằm trong giới hạn sai số cho phép, cụ thể: không vượt quá ±10% đối với động cơ có công suất tối đa dưới hoặc bằng 1 kW, và ±5% đối với động cơ có công suất lớn hơn 1 kW. Trong trường hợp sản xuất hàng loạt, mức sai số được nới rộng lên tối đa ±20% và ±10% tương ứng. Tương tự, các động cơ dành cho xe mô tô cũng phải tuân thủ giới hạn sai số tương đương, với yêu cầu cao hơn nếu công suất động cơ vượt quá 11 kW.

Bên cạnh đó, QCVN 37:2024 cũng đặt ra yêu cầu cụ thể đối với khả năng khởi động và độ kín của động cơ. Động cơ phải khởi động dễ dàng theo phương thức thiết kế, không rò rỉ nhiên liệu, dầu bôi trơn hay chất làm mát trong mọi điều kiện vận hành. Những tiêu chí này nhằm đảm bảo tính ổn định và an toàn trong sử dụng, giảm thiểu nguy cơ cháy nổ hoặc ô nhiễm môi trường.

Một điểm đáng chú ý của quy chuẩn lần này là quy định về suất tiêu hao nhiên liệu tối thiểu ở chế độ toàn tải. Động cơ bắt buộc phải đạt mức tiêu hao không vượt quá giá trị do nhà sản xuất đăng ký trong hồ sơ kỹ thuật. Đây là cơ sở quan trọng để kiểm soát hiệu suất vận hành thực tế của động cơ, đồng thời giúp người tiêu dùng lựa chọn sản phẩm tiết kiệm nhiên liệu và thân thiện môi trường hơn.

Về khí thải, QCVN 37:2024 yêu cầu các động cơ phải đáp ứng quy chuẩn khí thải mức 3 trở lên – theo QCVN 04:2024/BGTVT hoặc QCVN 77:2024/BGTVT tùy từng đối tượng áp dụng. Cụ thể, với động cơ đốt trong ở chế độ không tải, mức phát thải khí CO không vượt quá 4,5% thể tích, trong khi hydrocarbon (HC) phải dưới 1.200 ppm đối với động cơ 4 kỳ và dưới 7.800 ppm với động cơ 2 kỳ. Ngoài ra, mức độ tiếng ồn cũng bị giới hạn nghiêm ngặt: tối đa 95 dB(A) với xe có dung tích xi lanh đến 125 cm³ và 99 dB(A) với xe trên 125 cm³, tính tại trạng thái không tải.

Đối với các loại động cơ điện hoặc động cơ phi truyền thống, quy chuẩn dẫn chiếu tới các quy định liên quan như QCVN 90:2024/BGTVT và QCVN 91:2024/BGTVT để đảm bảo đồng bộ trong quản lý chất lượng. Những động cơ này phải có nhãn rõ ràng về điện áp, công suất, không bị nứt vỡ hay ăn mòn, đồng thời được lắp đặt chắc chắn, không gây nguy hiểm trong quá trình sử dụng.

Không chỉ là khung pháp lý kỹ thuật, QCVN 37:2024 còn là cơ sở để kiểm tra, thử nghiệm và chứng nhận chất lượng đối với các loại động cơ được lưu hành trên thị trường Việt Nam. Cục Đăng kiểm Việt Nam và các cơ quan được chỉ định sẽ thực hiện thử nghiệm, đánh giá sự phù hợp, và cấp chứng nhận hợp quy cho các mẫu động cơ đủ điều kiện. Doanh nghiệp sản xuất, nhập khẩu có trách nhiệm cung cấp đầy đủ hồ sơ kỹ thuật, mẫu thử và chịu sự giám sát định kỳ hoặc đột xuất từ cơ quan chức năng.

Việc ban hành và áp dụng QCVN 37:2024 không chỉ mang ý nghĩa siết chặt kiểm soát chất lượng sản phẩm, mà còn hướng tới bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, nâng cao hiệu quả sử dụng nhiên liệu và giảm thiểu tác động tiêu cực tới môi trường. Đặc biệt trong bối cảnh số lượng xe máy lưu thông ngày càng lớn tại các đô thị lớn, việc đảm bảo động cơ đạt chuẩn khí thải và tiết kiệm năng lượng là yêu cầu cấp thiết.

An Dương