Tăng cường kiểm soát, chống gian lận xuất xứ mặt hàng gạo

Tổng cục Hải quan vừa ra văn bản yêu cầu hải quan các tỉnh, thành phố tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, kiểm soát chặt chẽ mặt hàng gạo, phòng chống gian lận, xuất xứ, ghi nhãn không đúng quy định, chuyển tải bất hợp pháp đối với mặt hàng gạo xuất, nhập khẩu.

Trước đó, Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 (Cục Hải quan TP.HCM) cho biết đã tạm giữ nhiều container gạo nhập khẩu từ Ấn Độ nghi vấn gian lận xuất xứ gạo Việt Nam. Lô gạo trên nhập khẩu từ Ấn Độ, trọng lượng trên 500 tấn của 2 doanh nghiệp. Số gạo này được đóng bao PP (loại 50 kg/bao), nhưng phần lớn trên bao bì không nhãn mác, không thể hiện xuất xứ, dựa trên C/O thì biết hàng có xuất xứ Ấn Độ.

Trong đó, một số container gạo của một doanh nghiệp trên các bao bì ghi nhãn mác bằng tiếng Việt, ghi rõ tên công ty, “gạo 5% tấm-50 kg”, địa chỉ trụ sở nhà máy tại Việt Nam. Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 nghi vấn số gạo này có dấu hiệu gian lận, giả mạo xuất xứ hàng hóa, hiện đã có văn bản trao đổi với Viện Kiểm sát nhân dân TP.Thủ Đức (TP.HCM) làm rõ hành vi này.

 Gạo Sa mơ của Việt Nam bị làm giả thương hiệu đang phân phối trên thị trường.

Tổng cục Hải quan cũng cho biết, quá trình theo dõi hoạt động xuất nhập khẩu gạo thời gian qua cho thấy kim ngạch nhập khẩu mặt hàng gạo tăng đột biến và có dấu hiệu gian lận, giả mạo xuất xứ gạo của Việt Nam để xuất khẩu đi các thị trường khác.

Không chỉ giả mạo xuất xứ Việt Nam để xuất khẩu ra nước ngoài, gạo Ấn Độ còn được “mông má” để giả một số loại gạo. Theo chia sẻ của một DN trong ngành gạo, gạo Sa Mơ của Việt Nam có kích thước nhỏ, nhìn bề ngoài rất giống với gạo Swarna 5% tấm của Ấn Độ. Loại gạo này cho cơm xốp, nở, mềm, thơm nhẹ, thích hợp cho các quán cơm chiên, bánh xèo và đã được người tiêu dùng ưa chuộng hơn 15 năm nay.

Theo đó, các DN sau khi nhập khẩu gạo Ấn Độ về sẽ đưa vào máy làm đẹp lại, sau đó đóng bao mới và lấy tên là gạo Sa Mơ của Việt Nam để bán ở trong nước. Nhiều khách hàng của DN này đã phản hồi về việc có một số đơn vị bán gạo Sa Mơ với giá rẻ hơn 500 – 800 đồng/kg. Với mức giá gạo Sa Mơ hiện tại là 13.000 đồng/kg, trong khi gạo Ấn Độ nhập khẩu về và “mông má” lại thì giá cũng chỉ khoảng 11.000 đồng/kg. Như vậy, lợi nhuận chênh lệch từ việc bán gạo Sa Mơ “giả” lên tới 1.500 – 2.000 đồng mỗi kg.

Nhằm ngăn chặn hiệu quả tình trạng gian lận, gây ảnh hưởng tới thương hiệu gạo Việt Nam, ngành hải quan đã yêu cầu các đơn vị tăng cường kiểm tra thực tế đối với lô hàng được hệ thống phân luồng kiểm tra; cần lưu ý xác định việc ghi nhãn đảm bảo đúng quy định...

Trong quá trình kiểm tra kết quả nếu phát hiện doanh nghiệp có hành vi vi phạm thì tiến hành xử lý theo quy định của pháp luật. Trường hợp có dấu hiệu gian lận phức tạp thì phối hợp với các lực lượng chức năng khác như: công an, biên phòng, quản lý thị trường để điều tra, xác minh, làm rõ dấu hiệu gian lận, giả mạo xuất xứ, chuyển tải bất hợp pháp; Tăng cường thu thập thông tin, rà soát hoạt động xuất nhập khẩu để xác định các dấu hiệu rủi ro, phối hợp chia sẻ thông tin để triển khai biện pháp kiểm tra trong thông quan, kiểm tra sau thông quan và chống buôn lậu.

Trước đó, tại một báo cáo gần đây, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cho biết, nhiều thông tin cho biết kho hàng tại một số nước than phiền về việc chất lượng gạo trắng của Việt Nam có dấu hiệu giảm sút. Thậm chí, họ đánh giá chất lượng gạo Việt Nam chỉ tương đương với gạo Ấn Độ trong khi giá lại cao nên ngưng mua do nghi ngờ gạo Ấn Độ giả mạo xuất xứ Việt Nam.

 Nguyễn Hương (t/h)