Tham gia các hiệp định thương mại tự do- Nông sản Việt thêm cơ hội xuất khẩu

Việt Nam đã tham gia 16 Hiệp định thương mại tự do (FTA) cả song phương và đa phương. Trong đó, Hiệp định Đối tác toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) có hiệu lực thực thi đối với Việt Nam từ ngày 14/01/2019; còn Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam- Liên minh châu Âu (EVFTA) đã kết thúc đàm phán, dự kiến sẽ ký kết tại Hà Nội ngày 30/6 tới đây. Hai Hiệp định Thương mại tự do mới này có mức độ cam kết cao, tầm ảnh hưởng rộng, hứa hẹn mang lại nhiều cơ hội mới nhưng cũng không ít thách thức to lớn cho nền kinh tế, đặc biệt là trong lĩnh vực xuất khẩu nông sản.

Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường: Cần phải cơ cấu lại thị trường xuất khẩu nông sản theo hướng cân bằng hơn, tránh phụ thuộc quá mức vào một vài thị trường.  

Đây là thông tin được Bộ trưởng Công Thương Trần Tuấn Anh đưa ra tại hội nghị "Cơ hội và thách thức đối với nông nghiệp Việt Nam khi tham gia các Hiệp định thương mại tự do" diễn ra ngày 26/6/2019 tại Hà Nội. Hội nghị do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp với Bộ Công Thương tổ chức.

Theo Bộ trưởng Trần Tuấn Anh, trong số các Hiệp định thương mại tự do (FTA), nhiều FTA với những đòi hỏi, yêu cầu chuẩn mực rất cao, tác động trực tiếp, sâu rộng đến nhiều lĩnh vực, quản trị của quốc gia, chính sách phát triển kinh tế xã hội… Hội nhập kinh tế quốc tế không chỉ tác động đến các bộ, ngành địa phương, sản xuất trong nước nói chung, ngành nông nghiệp nói riêng, mà còn tác động đến từng doanh nghiệp, người dân.

Đáng chú ý, với hội nhập quốc tế, Việt Nam đã chuyển từ bị động sang chủ động; có chuyển biến quan trọng cả về cơ cấu phát triển kinh tế, chất lượng phát triển kinh tế cũng như chiến lược đối ngoại, lấy nền tảng đa phương hóa, đa dạng hóa.

"Hiện Việt Nam đã có nhiều ngành hàng đạt kim ngạch xuất khẩu trên 1 tỷ USD, trong đó, lĩnh vực nông nghiệp chiếm phần lớn, và vẫn còn nhiều dư địa để phát triển. Tuy nhiên, ngành nông nghiệp vẫn gặp một số trở ngại về năng lực cạnh tranh, công nghệ chế biến, tiêu chuẩn kỹ thuật, chất lượng sản phẩm… khi tham gia các Hiệp định thương mại tự do. Chúng ta còn nhiều dư địa để triển khai công tác nghiên cứu, tổ chức lại sản xuất, nâng cao năng lực cạnh tranh” - Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh nhấn mạnh.

Với Hiệp định EVFTA sắp được ký kết, gần như toàn bộ 100% biểu thuế và kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang EU sẽ được xóa bỏ thuế nhập khẩu sau một lộ trình ngắn (tối đa là 7 năm). Cho đến nay, đây là mức cam kết cao nhất mà một đối tác dành cho Việt Nam trong các hiệp định FTA đã được ký kết. Do vậy, khi đưa vào thực thi, EVFTA sẽ là cú hích rất lớn cho xuất khẩu của Việt Nam, giúp đa dạng hóa thị trường và mặt hàng xuất khẩu, đặc biệt là các mặt hàng nông, thủy sản.

Tuy nhiên, trong hội nhập, không phải tất cả đều là bức tranh màu hồng. Hội nhập sẽ làm gia tăng cạnh tranh với hàng nhập khẩu đến từ các nước có lợi thế hơn, trình độ phát triển cao hơn; áp lực cạnh tranh sẽ làm một số ngành có thể bị thu hẹp sản xuất như chăn nuôi lợn, mía đường; nguy cơ nông sản bị trả lại, mất quyền xuất khẩu hoặc gia tăng tần suất kiểm tra do chưa đáp ứng các quy định SPS/TBT tại các thị trường khó tính như Nhật và các nước EU khi sản xuất trong nước chưa được quản lý chặt chẽ vấn đề an toàn thực phẩm...

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Nguyễn Xuân Cường nhận định, tổng GDP của thị trường CPTPP và EVFTA là hơn 30% GDP toàn cầu; tổng giao dịch thương mại khoảng 35% toàn cầu. Đây là cơ hội nhưng cũng là thách thức và tiềm ẩn nhiều rủi ro, nếu không nỗ lực Việt Nam sẽ đánh mất cơ hội ngay trên thị trường sân nhà. Hiện nay, Việt Nam sản xuất ra nhiều nông sản nhưng giá trị thấp. Cần phải cơ cấu lại thị trường xuất khẩu nông sản theo hướng cân bằng hơn, tránh phụ thuộc quá mức vào một vài thị trường- Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường nhấn mạnh.

Hội nhập đặt ra rất nhiều áp lực, thách thức cho cộng đồng doanh nghiệp và người nông dân. Do đó, đòi hỏi vai trò của các cơ quan quản lý nhà nước, các bộ, ban ngành trong việc xây dựng chính sách và thực thi pháp luật để đảm bảo hiệu quả cho người dân, cộng đồng doanh nghiệp.

Để tháo gỡ khó khăn, các bộ ngành cam kết đồng hành với các địa phương, doanh nghiệp và người dân; lắng nghe những tồn tại, hạn chế; cùng khắc phục, tháo gỡ, tạo đường đi minh bạch nhằm mục tiêu phát triển bền vững trong xu thế hội nhập...

Lê Kim Liên