Thúc đẩy giải pháp bảo vệ an toàn cho trẻ em trên môi trường không gian mạng

Trong bối cảnh công nghệ số phát triển mạnh mẽ, không gian mạng là môi trường làm việc, giải trí không thể thiếu trong đời sống hàng ngày, những nguy cơ mất an toàn thông tin ngày càng gia tăng. Những nguy cơ này trở nên rõ nét hơn với trẻ em bởi các em sử dụng mạng, các ứng dụng, trò chơi trên các thiết bị thông minh có kết nối internet… mà chưa có kỹ năng nhận diện những mối nguy hiểm cũng như cách phòng tránh rủi ro. Vấn đề bảo vệ trẻ em trên không gian mạng là thách thức của mọi quốc gia trên thế giới.

Theo ông Đặng Vũ Sơn, Phó Chủ tịch Hiệp hội An toàn thông tin Việt Nam (VNISA) cho biết, trẻ em – đối tượng dễ bị tổn thương nhất – đang đối mặt với nhiều nguy cơ khi các em chưa có đầy đủ kỹ năng để nhận diện và phòng tránh rủi ro trong không gian mạng. Đây không chỉ là bài toán của riêng Việt Nam mà còn là thách thức toàn cầu, đòi hỏi sự chung tay, hợp tác từ nhiều phía.

Ông Đặng Vũ Sơn nhấn mạnh, "chìa khóa" để giải quyết các thách thức và mang lại hiệu quả cao trong công tác bảo vệ trẻ em trên không gian mạng là sự kết nối, hợp tác giữa các đơn vị, các bên liên quan đồng hành cùng các cơ quan quản lý nhà nước, tổ chức quốc tế và các doanh nghiệp để thực hiện các sáng kiến bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng, để cùng xây dựng môi trường mạng thực sự an toàn và bền vững cho thế hệ trẻ.

Trẻ em phải đối mặt với nhiều nguy cơ khi chưa đủ kỹ năng để nhận diện và phòng tránh rủi ro trên không gian mạng 

Tại Việt Nam, Chương trình "Bảo vệ và hỗ trợ trẻ em tương tác lành mạnh, sáng tạo trên môi trường mạng giai đoạn 2021 - 2025" được Thủ tướng chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 830/QĐ-TTg đã tạo động lực thúc đẩy sự tham gia tích cực các cơ quan nhà nước, tổ chức xã hội và doanh nghiệp trong nhiệm vụ bảo vệ trẻ em trên mạng. Tuy nhiên, thực tiễn triển khai các nhiệm vụ còn tồn tại nhiều hạn chế, đặc biệt trong việc kết nối và phối hợp giữa các bên liên quan, gây ảnh hưởng đến hiệu quả của công tác bảo vệ trẻ em trên không gian mạng.

Theo bà Phan Thị Kim Liên - Quản lý Chương trình bảo vệ trẻ em của World Vision Việt Nam, cứ 10 trẻ em Việt Nam thì có 9 em sử dụng Internet và các em dùng nó hàng ngày. Môi trường số đã hiện hữu trong mọi mặt đời sống của tất cả mọi người và điều này đưa đến nhiều cơ hội cũng như không ít rủi ro cho sự phát triển của trẻ. Trên Internet trẻ em là người dùng, đồng thời cũng người tạo ra nội dung. Trẻ em có thể là người bị hại và cũng có thể là đối tượng gây hại, là đối tác của các vụ việc liên quan đến xâm hại trẻ em. Vấn đề quan trọng là làm thế nào để các em nhận thức được những ảnh hưởng xấu trên mạng và có những hành động tự bảo vệ bản thân trên mạng.

Bà Kim Liên kiến nghị các đơn vị, tổ chức cần tăng cường phối hợp nâng cao nhận thức, năng lực, vai trò, trách nhiệm của trẻ em khi để các em tương tác trên mạng xã hội; chung tay xây dựng văn hóa sử dụng mạng lành mạnh, thúc đẩy văn hóa, hình thành thói quen dùng mạng văn minh cho trẻ em. Đặc biệt trong bối cảnh công nghệ thay đổi rất nhanh, những đơn vị chịu trách nhiệm bảo vệ quyền trẻ em cần nghiên cứu, trải nghiệm các hành vi, thói quen của trẻ để có những phát hiện sớm, kịp thời hỗ trợ khi các em gặp các vấn đề trên mạng.

Ông Ngô Tuấn Anh, Chủ nhiệm Câu lạc bộ Trẻ em trên không gian mạng cho biết: Tháng 6/2024, Hiệp hội An toàn thông tin đã ban hành tiêu chuẩn cơ sở TCCS:03 nhằm thúc đẩy hệ sinh thái sản phẩm, dịch vụ bảo vệ trẻ em trên mạng internet. Tiêu chuẩn này góp phần đánh giá chất lượng các sản phẩm, dịch vụ bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng, từ đó giúp người dùng, các bậc phụ huynh yên tâm lựa chọn sản phẩm, dịch vụ cho con em sử dụng. Tiêu chuẩn cũng là tiền đề thúc đẩy sự hợp tác của cơ quan quản lý nhà nước, các tổ chức, doanh nghiệp cũng như đông đảo người dùng cùng chung tay bảo vệ trẻ em trước những nguy hiểm trên không gian mạng.

Trong Quyết định số 830/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình "Bảo vệ và hỗ trợ trẻ em tương tác lành mạnh, sáng tạo trên môi trường mạng giai đoạn 2021 - 2025" có đề cập tới 5 nhóm trụ cột chính để bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng bao gồm: Xây dựng và hoàn thiện hành lang pháp lý; Giáo dục, truyền thông nâng cao nhận thức và trang bị kỹ năng; Triển khai các biện pháp, giải pháp kỹ thuật, ứng dụng công nghệ; Hoàn thiện cơ cấu tổ chức, nâng cao năng lực thực thi pháp luật; Tăng cường hợp tác quốc tế.

Trong thời gian tới, Bộ Thông tin và Truyền thông sẽ tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động truyền thông về bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng, đặc biệt hướng tới đối tượng trẻ em, cha mẹ, người chăm sóc trẻ, giáo viên và các cán bộ làm công tác bảo vệ trẻ em; triển khai các hoạt động thúc đẩy các doanh nghiệp Việt Nam phát triển các sản phẩm, dịch vụ để hỗ trợ trẻ em tương tác lành mạnh, sáng tạo trên môi trường mạng và triển khai Hệ thống hỗ trợ ngăn chặn, đánh giá dữ liệu độc hại với trẻ em.

Khánh Mai