Thủy sản Việt Nam nâng cao năng suất, đảm bảo chất lượng để bứt phá xuất khẩu

Ngành thủy sản Việt Nam nhiều năm qua khẳng định vị thế là một trong những trụ cột quan trọng của nền kinh tế. Với kim ngạch xuất khẩu năm 2024 vượt mốc 10 tỷ USD, thủy sản tiếp tục chứng minh vai trò lớn trong tăng trưởng thương mại, tạo sinh kế cho hàng triệu hộ dân và thúc đẩy phát triển vùng ven biển, đồng bằng. Các sản phẩm chủ lực như tôm, cá tra, cá ngừ đều ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng, góp phần duy trì sự cạnh tranh của Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Một trong những động lực quan trọng giúp ngành bứt phá chính là nâng cao năng suất nuôi trồng. Thay vì mở rộng diện tích, nhiều địa phương đã chuyển hướng sang áp dụng công nghệ cao, tối ưu hóa mật độ thả nuôi và quản lý chất lượng nước. Nhờ vậy, sản lượng thủy sản nuôi trồng có xu hướng tăng ổn định từ 2–3% mỗi năm, trong đó tôm và cá tra đạt năng suất bình quân cao hơn so với nhiều quốc gia trong khu vực.

Riêng Tây Ninh, chỉ trong 7 tháng đầu năm 2025, sản lượng nuôi trồng đã tăng hơn 11%, cá tra đạt gần 348 tấn/ha, cho thấy hiệu quả rõ rệt từ thay đổi phương thức sản xuất.

Thủy sản Việt Nam đã chinh phục được nhiều thị trường khó tính.

Song song với tăng năng suất, chất lượng sản phẩm ngày càng được đặt lên hàng đầu. Trong bối cảnh các thị trường nhập khẩu lớn như Mỹ, EU, Nhật Bản siết chặt yêu cầu an toàn thực phẩm và truy xuất nguồn gốc, doanh nghiệp đã đẩy mạnh áp dụng hệ thống kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt, đầu tư vào công nghệ chế biến hiện đại và đảm bảo tiêu chuẩn quốc tế. Việc được nhiều đoàn thanh tra quốc tế đánh giá tích cực đã mở ra cơ hội lớn cho thủy sản Việt Nam, tạo niềm tin với đối tác và người tiêu dùng toàn cầu.

Công nghệ đang là chìa khóa để nâng cao đồng thời năng suất và chất lượng. Các mô hình nuôi trồng tuần hoàn, ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong quản lý ao nuôi, sử dụng blockchain truy xuất nguồn gốc, hay công nghệ cấp đông nhanh trong chế biến đã và đang được triển khai rộng rãi. Những đổi mới này không chỉ giúp giảm thiểu rủi ro dịch bệnh, tiết kiệm chi phí sản xuất mà còn nâng cao giá trị gia tăng cho sản phẩm.

Tuy nhiên, con đường phát triển bền vững của ngành thủy sản cũng đối mặt không ít thách thức. Biến đổi khí hậu, xâm nhập mặn và dịch bệnh khiến sản lượng tôm nuôi ở đồng bằng sông Cửu Long sụt giảm đáng kể trong những năm gần đây. Thêm vào đó, áp lực cạnh tranh từ các nước như Ấn Độ, Ecuador hay Thái Lan ngày càng gia tăng, trong khi chi phí thức ăn, cước vận tải lạnh và yêu cầu giảm phát thải carbon ở châu Âu tiếp tục đè nặng lên doanh nghiệp.

Để vượt qua khó khăn, ngành thủy sản cần sự phối hợp đồng bộ giữa Nhà nước, doanh nghiệp và người nuôi. Chính phủ cần hoàn thiện khung chính sách hỗ trợ đổi mới công nghệ, khuyến khích nuôi trồng bền vững, xây dựng thương hiệu quốc gia cho sản phẩm thủy sản. Doanh nghiệp cần đầu tư mạnh hơn vào chuỗi giá trị khép kín, từ giống, thức ăn, nuôi trồng đến chế biến và phân phối. Người nuôi cần nâng cao ý thức tuân thủ quy trình, hướng tới sản xuất sạch, an toàn, đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế.

Với sự nỗ lực chung, ngành thủy sản Việt Nam đang trên hành trình chuyển mình mạnh mẽ từ một quốc gia xuất khẩu nguyên liệu thô sang trung tâm cung cấp sản phẩm chất lượng cao, có uy tín toàn cầu. Việc gắn kết mục tiêu nâng cao năng suất và đảm bảo chất lượng không chỉ giúp gia tăng kim ngạch xuất khẩu mà còn tạo nền tảng vững chắc cho phát triển bền vững trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng.

Ngành thủy sản Việt Nam đang chứng minh rằng, khi tập trung đồng thời vào hiệu quả sản xuất, kiểm soát chất lượng và đổi mới công nghệ, hoàn toàn có thể vừa nâng cao giá trị sản phẩm, vừa bảo vệ môi trường và củng cố vị thế trên bản đồ thủy sản thế giới. Đây sẽ là hướng đi chiến lược để thủy sản tiếp tục khẳng định vai trò là một trong những ngành kinh tế mũi nhọn, đóng góp lớn cho sự phát triển của đất nước.

Nam Dương