Từ 1/1/2027, nước ngọt chính thức chịu thuế tiêu thụ đặc biệt

Luật cũng nêu rõ những sản phẩm không thuộc diện chịu thuế gồm: sữa và sản phẩm từ sữa, nước khoáng thiên nhiên, nước đóng chai, nước rau quả nguyên chất, nectar (mật) rau quả, sản phẩm từ cacao, nước dừa, nước trái cây không thêm đường và thực phẩm dạng lỏng dùng cho mục đích dinh dưỡng.

Hướng tới sản xuất, tiêu dùng lành mạnh và bảo vệ sức khỏe cộng đồng

Theo báo cáo giải trình, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách Phan Văn Mãi cho rằng việc đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với nước ngọt là cần thiết, phù hợp với thông lệ quốc tế và nhằm thể chế hóa chủ trương của Đảng về bảo vệ sức khỏe nhân dân. Chính sách này cũng phù hợp với khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF) và Bộ Y tế.

Bên cạnh đó, việc đánh thuế sẽ giúp định hướng lại hành vi tiêu dùng, giảm bớt nguy cơ mắc các bệnh không lây nhiễm do tiêu thụ đường quá mức, đồng thời mở rộng cơ sở thuế trong bối cảnh ngân sách cần thêm nguồn lực cho y tế và an sinh xã hội.

Một số đại biểu đề xuất mở rộng diện chịu thuế đối với nước giải khát sử dụng chất tạo ngọt tổng hợp. Tuy nhiên, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết hiện chưa có đầy đủ cơ sở và đánh giá tác động toàn diện để áp dụng. Việc nghiên cứu và cân nhắc tiếp tục sẽ được thực hiện trước khi trình Quốc hội tại thời điểm phù hợp.

Tăng thuế rượu, bia, thuốc lá và điều hòa công suất lớn

Ngoài nước ngọt, các mặt hàng khác cũng được điều chỉnh thuế theo hướng tăng dần nhằm kiểm soát tiêu dùng và bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Cụ thể: Rượu trên 20 độ: thuế suất từ 65% năm 2026, tăng dần 5% mỗi năm, đạt 90% từ 2031. Rượu dưới 20 độ: từ 35% năm 2026, tăng lên 60% vào năm 2031. Bia: thuế 65% từ 2026, tăng dần lên 90% vào 2031. Thuốc lá: giữ thuế suất 75%, nhưng từ 2027 áp dụng thuế tuyệt đối thay vì theo tỷ lệ. Cụ thể, thuốc lá điếu chịu thuế 2.000 đồng/bao từ năm 2027, tăng lên 3.000 đồng vào 2031. Xì gà bị đánh thuế 20.000 đồng/điếu từ 2027 và lên 100.000 đồng từ 2031. Các sản phẩm thuốc lá khác (thuốc lào, sợi...) áp dụng tương tự theo trọng lượng.

Luật cũng quy định điều hòa không khí công suất từ trên 24.000 đến 90.000 BTU sẽ chịu thuế tiêu thụ đặc biệt 10% từ năm 2026. Loại dưới 24.000 BTU và trên 90.000 BTU không bị áp thuế.

Xăng khoáng tiếp tục nằm trong diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt với mức 10%. Riêng xăng sinh học E5 và E10 sẽ được hưởng thuế suất ưu đãi lần lượt là 8% và 7%. Trước băn khoăn của một số đại biểu về việc loại bỏ thuế tiêu thụ đặc biệt với xăng, Ủy ban Thường vụ Quốc hội khẳng định vẫn cần duy trì để không làm suy giảm động lực sử dụng xăng sinh học và tiết kiệm nhiên liệu hóa thạch.

Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt sửa đổi bao gồm 11 điều, sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 1/1/2026, trong đó nhiều quy định được thực hiện theo lộ trình kéo dài đến năm 2031.

An Nguyên