Xây dựng niềm tin số đối mặt với những thử thách lừa đảo trực tuyến

Những năm gần đây, Việt Nam đã chứng kiến một bước chạy đà hoàn hảo trong việc phát triển Chính phủ số, kinh tế số và xã hội số. Niềm tin số không chỉ là một yếu tố tâm lý mà còn là trái tim của môi trường số, đặc biệt là trên không gian mạng. Đồng thời niềm tin số đảm bảo sự ổn định chính trị - xã hội và bảo vệ lợi ích quốc gia trên môi trường số. Tuy nhiên, niềm tin số, một yếu tố quyết định đến sự thành công và bền vững của cả hệ thống, đang đối mặt với những thách thức ngày càng phức tạp, đặc biệt là trong việc ngăn chặn lừa đảo trực tuyến.

Trong thế giới an toàn thông tin (ATTT) và truy cập dữ liệu, niềm tin số trở thành chìa khóa quyết định đến sự thành công của Chính phủ số. Đối với mỗi cá nhân, việc nâng cao kỹ năng số, nhận thức về ATTT và niềm tin số trở nên vô cùng quan trọng để trở thành một "công dân số”.

Thực tế, theo thống kê 6 tháng đầu năm của Cục An toàn thông tin (Bộ Thông tin và Truyền thông), hình thức lừa đảo trực tuyến tại Việt Nam đã tăng gần 65% so với cùng kỳ năm ngoái và gần 40% so với 6 tháng cuối năm 2022 với 24 hình thức lừa đảo khác nhau. Với mức độ tăng như vậy, không có gì đảm bảo rằng số lượng lừa đảo không tiếp tục tăng trong 6 tháng tới khi tình hình kinh tế còn nhiều khó khăn. Nghĩa là hàng ngày sẽ có hàng chục ngàn các cuộc gọi lừa đảo, các hình thức "đột nhập" tài khoản mạng xã hội hay hàng triệu email, tin nhắn SMS, tin nhắn OTT... lừa đảo nhắm vào người Việt. Tần suất các cuộc gọi lừa đảo nhiều hơn nhắm vào nhiều đối tượng hơn và các thủ đoạn ngày càng tinh vi hơn khiến cho nhiều người nhẹ dạ cả tin có thể mắc vào một trong các hình thức lừa đảo dẫn tới có thể mất tiền và cả mất niềm tin với môi trường trực tuyến.

Để giữ vững niềm tin số, cần phải đưa ra các biện pháp cụ thể, việc bảo vệ dữ liệu cá nhân trở thành ưu tiên hàng đầu. Theo Nghị định 13 về bảo vệ dữ liệu cá nhân là bước quan trọng, nhưng cần được kết hợp với các biện pháp kỹ thuật để đảm bảo hiệu quả.

Bên cạnh đó, cần phát triển cơ chế báo cáo đa dạng cho người dân có thể dễ dàng báo cáo vấn đề liên quan đến lừa đảo. Các cuộc gọi lừa đảo có thể giảm đáng kể thông qua việc kết hợp cơ chế này với ứng dụng chặn cuộc gọi lừa đảo.

Ngoài ra, việc xây dựng cổng thông tin công khai về lừa đảo giúp người dân cập nhật thông tin mới nhất và học cách phòng tránh. Sự hợp tác giữa cơ quan nhà nước, doanh nghiệp và các nền tảng lớn là quan trọng để tạo ra chiến lược hiệu quả.

Niềm tin số không chỉ là vấn đề tâm lý mà còn là nền tảng cho sự phát triển an toàn của môi trường số. Với những thách thức và cơ hội hiện tại, Việt Nam cần xây dựng một chiến lược toàn diện để đảm bảo an toàn số và niềm tin trong quá trình chuyển đổi số.

Duy Trinh