Trực thăng quân sự UH-1: ‘Kẻ bại trận’ trong chiến tranh Việt Nam
Sự kiện: Vũ khí quân sự nổi tiếng thế giới
Máy bay ném bom B-1B Lancer: Chiến binh kế thừa của huyền thoại
Chặng đường phát triển của cường kích Su-25 của Nga
Cận cảnh dàn tàu tuần dương Mỹ điều đến Biển Đông
UH-1 Iroquois là loại máy bay trực thăng quân sự đa năng do hãng Bell chế tạo và thường được biết đến dưới cái tên (dùng trong thủy quân lục chiến Mỹ)là Huey. Loại trực thăng này được sử dụng để vận chuyển binh lính và hàng hóa, sơ tán y tế, và tấn công từ trên không.
UH-1 được phát triển từ năm 1955,với bản thử nghiệm đầu tiên có tên Bell 204. Sau đó, dòng máy bay này bắt đầu phục vụ quân đội Mỹ vào năm 1959 và được đưa vào sản xuất hàng loạt năm 1962 dưới tên UH-1. Chiếc cuối cùng xuất xưởng năm 1976; cho đến thời điểm đó, khoảng hơn 16.000 chiếc UH-1 đã được sản xuất.
Trực thăng quân sự UH-1 bắt đầu phục vụ quân đội Mỹ từ năm 1959. Ảnh Matt Ellis
Tờ Lao Động cho biết, máy bay có kíp lái 1 - 4 người; dài 17,4 m; cao 4,39 m; trọng lượng rỗng 2.365 kg, có tải 4.100 kg, trọng lượng cất cánh tối đa 4.309 kg. Máy bay có tốc độ tối đa 217 km/h, tầm bay chuyển sân 507 km, trần bay 5.910 m, sức chứa 14 người.
Là loại trực thăng đa năng có thể gắn 2 khẩu súng 6 nòng 7.62 mm GAU-17/A với 12.000 viên đạn, bên 2 cánh treo 14 quả tên lửa để trở thành một trực thăng vũ trang yểm trợ hỏa lực lợi hại trên không. Khi tháo súng ra, nó có thể trở thành một trực thăng chở quân hoặc cứu thương. Vào thời điểm đó, trực thăng chưa được trang bị các hệ thống điện tử quân sự, trinh sát mạnh và vỏ máy bay cũng khá yếu trước các hỏa lực phòng không ở cấp tiểu đoàn bộ binh đi bộ trở lên.
Khoảng hơn 7.000 chiếc trực thăng quân sự UH-1 đã tham gia chiến tranh Việt Nam. Ảnh US Air Force
Trong cuộc chiến tranh chống Mỹ ở Việt Nam, trực thăng UH-1 một thời đã đóng vai trò chủ lực trong chiến thuật “trực thăng vận” của Mỹ với hình ảnh những chiếc UH-1 bay rợp bầu trời miền Nam, báo Infonet cho hay.
Khoảng 7.000 trực thăng loại này từng được triển khai tại Việt Nam kể từ khi chiếc đầu tiên hạ cánh tại nước ta năm 1962. Thời gian đầu, quân đội Việt Nam chưa có nhiều vũ khí hiệu quả và kinh nghiệm trong việc khắc chế loại máy bay này nên gặp rất nhiều khó khăn trên chiến trường. Tuy nhiên quân đội Việt Nam đã tiêu diệt gần một nửa số máy bay UH-1 trên chiến trường.
Điển hình trong trận Ấp Bắc, diễn ra vào ngày 2/1/1963, gần Ấp Bắc thuộc tỉnh Mỹ Tho (nay là tỉnh Tiền Giang), quân giải phóng bắn rơi 5 máy bay UH-1, đánh dấu chiến thắng lớn đầu tiên của du kích Mặt trận giải phóng dân tộc miền Nam Việt Nam đối với Quân lực Việt Nam Cộng hòa.
3.305 chiếc trực thăng quân sự UH-1 đã bị phá hủy trên chiến trường Việt Nam. Ảnh Hdws
Báo Kiến Thức trích dẫn thống kê của trang mạng vhpa.org (Vietnam Helicopter Pilots Association – Hội Phi công trực thăng Mỹ trên chiến trường Việt Nam), các phiên bản UH-1 tham gia chiến tranh Việt Nam bao gồm: UH-1 nguyên bản (80 chiếc), UH-1A (8 chiếc), UH-1B (729 chiếc), UH-1C (696 chiếc), UH-1D (1.926 chiếc), UH-1E (156 chiếc), UH-1F (31 chiếc), UH-1H (3.375 chiếc), UH-1L (2 chiếc), UH-1M (5 chiếc), UH-1N (2 chiếc), UH-1P (3 chiếc). Phần lớn các máy bay UH-1B và hầu như tất cả số UH-1C đều được sử dụng như các phiên bản vũ trang yểm hộ hỏa lực. UH-1H là phiên bản được sử dụng phổ biến nhất để chở quân, tải thương… Bên cạnh đó, tổng cộng, trong chiến tranh Việt Nam đã có 3.305 chiếc trực thăng UH-1 bị phá hủy.
Sau 1975, Quân đội Nhân dân Việt Nam đã thu được 50 chiếc UH-1 còn nguyên vẹn của Mỹ và sử dụng cho nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc sau này, đặc biệt là chiến dịch bảo vệ biên giới Tổ quốc 1975-1979. Tuy nhiên, do hoạt động liên tục với cường độ cao, thiếu phụ tùng thay thế, sửa chữa … cho đến đầu năm 1982, UH-1 đã gần như bị loại khỏi biên chế chiến đấu. Như báo VnExpress đưa tin, từ sau năm 2005, UH-1 đã được sửa chữa, khôi phục và tái trang bị cho Không quân Nhân dân Việt Nam.
Quang Minh (T/h)