5 'không' cần ghi nhớ khi ăn cá

Cá là nguồn đạm quý với đủ các axit amin cần thiết, trong đó hàm lượng lysin, tyrosine, tryptophan, systin, methionine còn cao hơn thịt. Chất đạm của cá tươi lại dễ tiêu hóa, dễ hấp thu hơn so với thịt. Hơn nữa, cá là nguồn tốt nhất cung cấp omega-3, dưỡng chất có ích cho sức khỏe giúp giảm nguy cơ trầm cảm, đau tim và suy giảm nhận thức. Tuy nhiên, khi ăn cá cần phải chú ý những điều sau để không gây hại cho sức khỏe:

Không ăn cá sống

Hầu như tất cả các loài cá đều bị nhiễm ký sinh trùng. Vì vậy, ăn cá sống không được xử lý sạch sẽ dễ bị nhiễm các ký sinh trùng. Có rất nhiều người thích ăn cá sống trong đó có gỏi cá và sushi, mà họ không biết rằng điều này sẽ gây hại cho gan nhiều đến thế nào.

Theo nghiên cứu của các chuyên gia dinh dưỡng, gan mật phát bệnh chủ yếu là do bệnh sán lá gan. Người ăn các món sống hoặc chưa nấu chín sẽ mang theo sán lá gan vào cơ thể, đặc biệt là thủy sản nước ngọt như cá, tôm, ốc, có xác suất nhiễm bệnh ký sinh trùng rất cao do môi trường sống ô nhiễm. Loại ký sinh trùng này nếu không được tiêu diệt có thể lây sang cơ thể người và cư trú trong ruột của người suốt nhiều năm, phát triển tới chiều dài 1-2m và gây ra những cơn đau quằn quại, sụt cân và bệnh thiếu máu.

Ăn cá sống là cách dễ dàng nhất đưa ký sinh trùng sán lá gan vào cơ thể, gây ra bệnh sán lá gan và thậm chí là gây ra ung thư. Tại một ngôi làng tại tỉnh Quảng Đông (Trung Quốc), có nhiều người mắc bệnh sán lá gan, mà nguyên nhân chính được cho là người dân ở đây có thói quen rất hay ăn các món cá sống. Vì thế, khi nhận thấy các triệu chứng lâm sàng như mệt mỏi, đau bụng, khó tiêu, tiêu chảy, đau gan, gan phồng to, chóng mặt sau khi ăn cá, cần phải đi khám sớm.

Không ăn cá khi đói

Hiện nay có một xu hướng rất phổ biến là nhiều người ăn cá để tăng cân vì cá là một thực phẩm bổ dưỡng. Nhưng khi ăn cá trong tình trạng đói bụng (ăn cá thay cơm) sẽ dẫn đến khả năng dẫn đến bệnh gút (gout).

Đa số thực phẩm từ cá rất giàu purine, nếu khi bụng rỗng mà ăn nhiều cá chứa purine sẽ không đủ để phá vỡ carbohydrates trong thức ăn, làm mất cân bằng lượng axit trong cơ thể. Nếu đây là thói quen ăn thường xuyên, sẽ tạo nên gánh nặng rất lớn, làm tăng tình trạng gút ngày càng trầm trọng hơn.

Không ăn cá khi bị ho

Những người bị ho lâu ngày và phải dùng thuốc điều trị không nên ăn cá, đặc biệt là cá biển để tránh bị dị ứng. Bởi vì, trong cá biển có chứa nhiều histamine, khi được nạp vào cơ thể quá nhiều nó sẽ xâm nhập vào quá trình tuần hoàn máu, gây ra hiện tượng dị ứng với histamine. Việc ăn cá khi sử dụng thuốc ho hay các thuốc kháng sinh liều cao, thuốc hạ huyết áp là điều cấm kị. Nó sẽ làm phản tác dụng của cả thuốc và thực phẩm, gây hại cho cơ thể.

Không ăn mật cá

Trong Đông y, mật cá là một vị thuốc. Các chuyên gia Đông y dùng mật cá để trị các chứng bệnh như đau đầu, viêm họng, viêm tắc mạch. Vì thế cho nên, dù mật cá có đắng thế nào mà nghe nói là "giã" được tật thì không ít người vẫn cứ cố "nuốt" để phòng bệnh theo phong trào. Nhưng nghiên cứu cho thấy, mật cá khi ăn vào cơ thể sẽ có phản ứng cực kỳ nguy hiểm, có thể dễ dàng dẫn đến ngộ độc hoặc thậm chí đe dọa tính mạng. 

Các chuyên gia chỉ ra rằng, mật cá có chứa một chất gọi là carp alcohol sulfate sodium hòa tan trong nước, là độc tố vô cùng độc hại. Các chất độc này không chỉ chịu nhiệt tốt, mà còn không thể dùng rượu để tẩy độc. Vì thế, dù là mật cá đã nấu chín hay ngâm chao qua rượu mà nuốt vào cơ thể đều không thể tránh được ngộ độc.

Khi ăn mật cá, nếu cơ thể phản ứng mạnh với chất gây ngộ độc, hiện tượng nhiễm độc sẽ xảy ra nhanh chóng, diễn biến bệnh nguy hiểm, thậm chí có thể tử vong cao. Khi ngộ độc nhẹ do ăn mật cá sẽ có biểu hiện như buồn nôn, nôn, đau bụng, tiêu chảy và các triệu chứng nặng hơn như gan to, vàng da, đau tức vùng gan, rất ít hoặc không có nước tiểu, đau thận. Một khi bị ngộ độc mật cá, nếu không kịp thời cứu chữa, có thể gây ra chứng tổn thương gan, suy thận và cuối cùng là tử vong. Nuốt mật càng nhiều thì khả năng trúng độc càng cao, càng nặng nề.

Không phải người nào cũng ăn được cá

Cá là một thực phẩm vô cùng tốt với sức khỏe nhưng không phải người nào cũng ăn được cá. Cụ thể, người mắc bệnh lao nếu ăn nhiều cá cùng lúc dễ bị dị ứng, nhẹ thì buồn nôn, đau đầu, da nổi mẩn, xung huyết, nặng thì tim đập nhanh, sưng môi và mặt, phát ban, tiêu chảy, đau bụng, khó thở, huyết áp tăng đột ngột, thậm chí là xuất huyết não.

Những người mắc các bệnh rối loạn chức năng máu và có tính chất xuất huyết nên ăn ít hoặc không nên ăn cá. Bởi trong cá chứa axit eicosapentaenoic (EPA) ức chế quá trình kết tập của tiểu cầu, từ đó làm tăng hiện tượng chảy máu ở người bệnh.

Bệnh nhân xơ gan cũng không nên ăn quá nhiều cá. Vì nếu ăn quá nhiều các loại cá biển như cá trích, cá ngừ, cá mòi… sẽ khiến tình trạng bệnh xấu đi và có chiều hướng trầm trọng hơn.

Thu Thảo (T/h)