Bảo quản sau thu hoạch nông sản - bài toán từ những con số 'tỷ đô'

Nông sản xuất khẩu tăng trưởng ấn tượng, chất lượng dần khẳng định

Sáu tháng đầu năm 2025 ghi nhận sự bứt phá mạnh mẽ ở nhiều nhóm hàng nông sản chủ lực. Cà phê đạt 5,5 tỷ USD, tăng tới 67,5% so với cùng kỳ và gần chạm mục tiêu cả năm chỉ sau nửa chặng đường. Hạt điều mang về 1,88 tỷ USD, tăng 19,4%; hạt tiêu đạt 684,4 triệu USD, tăng 39,2%; rau quả đạt 2,7 tỷ USD, dù giảm 17,1% nhưng vẫn duy trì vị thế nhóm hàng tỷ đô xuất khẩu.

Những con số này không chỉ thể hiện tiềm lực sản xuất mà còn phản ánh bước tiến về uy tín và khả năng đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế của nông sản Việt.

Kết quả đó cho thấy, chất lượng nông sản ngày càng được nâng cao, nhiều mặt hàng đã khẳng định chỗ đứng tại các thị trường khó tính như châu Âu, Mỹ, Nhật Bản. Tuy nhiên, để giữ vững đà tăng trưởng này, khâu bảo quản sau thu hoạch cần được coi là yếu tố then chốt. Nếu sản xuất tốt nhưng bảo quản kém, giá trị sản phẩm sẽ không thể duy trì khi đến tay người tiêu dùng hoặc trong hành trình xuất khẩu.

Kim ngạch xuất khẩu đang tăng trưởng ấn tượng. (Ảnh minh họa).

Bảo quản sau thu hoạch – khâu yếu cần đầu tư mạnh mẽ

Thực tế cho thấy, tỷ lệ tổn thất nông sản sau thu hoạch ở Việt Nam vẫn còn cao do hạn chế về kho lạnh, logistics và quy trình xử lý chuẩn mực. Không ít lô hàng bị trả về hoặc giảm giá trị chỉ vì không đáp ứng tiêu chuẩn bảo quản. Đây là điểm nghẽn lớn khiến nông sản Việt khó duy trì lợi thế cạnh tranh nếu không sớm khắc phục.

Trong những năm gần đây, nhiều giải pháp đã được triển khai. Việc phát triển chuỗi lạnh và công nghệ bao gói khí điều chỉnh giúp kéo dài thời gian bảo quản và giữ độ tươi cho sản phẩm. Ứng dụng công nghệ số và trí tuệ nhân tạo cũng đang được thúc đẩy, với những mô hình có khả năng đánh giá chất lượng trái cây ngay tại vườn, giúp nông dân chủ động hơn trong việc xử lý và kiểm soát chất lượng.

Song song với đó, mô hình liên kết chuỗi từ sản xuất đến tiêu thụ, trong đó hợp tác xã và doanh nghiệp chế biến đóng vai trò nòng cốt đã chứng minh hiệu quả trong việc giảm tổn thất, nâng cao khả năng truy xuất nguồn gốc – một yêu cầu ngày càng khắt khe từ thị trường nhập khẩu.

Bài toán hiện nay không chỉ là sản xuất nhiều mà phải sản xuất tinh, giữ được chất lượng và nâng cao giá trị gia tăng. Đầu tư vào công nghệ bảo quản sau thu hoạch cần được xem là chiến lược dài hạn, thay vì giải pháp tình thế. Chỉ khi khâu này được giải quyết đồng bộ, nông sản Việt mới thực sự bền vững trên hành trình từ ruộng đồng đến bàn ăn toàn cầu.

Thanh Hiền