An cung Ngưu Hoàng Hoàn không phải 'thần dược' chữa đột quỵ

Tại Khoa Cấp cứu, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, nhiều trường hợp bệnh nhân đột quỵ được chuyển tới trong tình trạng nặng vì trước đó đã tự dùng An cung Ngưu Hoàng Hoàn tại nhà chỉ vì "nghe hàng xóm mách" rằng thuốc có thể giúp bệnh nhân tỉnh lại. Kết quả là họ đã bỏ lỡ thời điểm vàng để được can thiệp y khoa kịp thời, đặc biệt nguy hiểm với các trường hợp xuất huyết não, khi thuốc không chỉ vô hiệu mà có thể làm tình trạng xấu đi rõ rệt.

Theo ThS. BS Vũ Văn Đại, Khoa Y học cổ truyền, An cung Ngưu Hoàng Hoàn được biết đến là bài thuốc Đông y có lịch sử lâu đời, với thành phần gồm ngưu hoàng, chu sa, xạ hương, hoàng liên, hoàng cầm, hùng hoàng và trân châu. Y học cổ truyền ghi nhận thuốc có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, khai khiếu và trấn kinh, thích hợp cho trường hợp người bệnh thể "nội nhiệt thịnh" – biểu hiện qua sốt cao, mê sảng hoặc co giật.

Bác sĩ Khoa Cấp cứu thăm khám cho bệnh nhân uống An cung Ngưu Hoàng Hoàn chữa đột quỵ. (Ảnh: BVCC)

Thế nhưng, trên thực tế, hơn 80% các ca đột quỵ thuộc thể nhồi máu não (thể hàn) và cần được can thiệp y tế khẩn cấp. Theo bác sỹ, dùng An cung Ngưu Hoàng Hoàn trong trường hợp này có thể gây hạ nhiệt cơ thể, giảm tưới máu não, cực kỳ nguy hiểm nếu bệnh nhân bị xuất huyết não – do một số thành phần trong thuốc có tác dụng chống đông nhẹ, có thể làm tình trạng chảy máu trầm trọng hơn.

Ngoài ra, thuốc có chứa các chất như chu sa (thủy ngân) và hùng hoàng (asen). Nếu dùng sai chỉ dẫn, thuốc có thể gây tổn hại đến gan, thận và hệ thần kinh. Một số tác dụng phụ đã được ghi nhận bao gồm rối loạn tiêu hóa, dị ứng, rối loạn nhịp tim và co giật. Đáng chú ý, các sản phẩm trôi nổi trên thị trường đôi khi còn chứa hàm lượng kim loại nặng vượt ngưỡng an toàn, nguy hại cho sức khỏe người dùng.

Dược liệu quý không đồng nghĩa với việc có thể dùng tùy tiện. Theo khuyến cáo của Bộ Y tế và các bác sĩ chuyên khoa y học cổ truyền: An cung ngưu hoàng hoàn chỉ nên sử dụng khi bệnh nhân được chẩn đoán thực sự thuộc thể “trúng phong nhiệt” (sốt cao, mê sảng, mạch nhanh, mặt đỏ). Tuyệt đối không sử dụng trong trường hợp đột quỵ thể nhồi máu hay xuất huyết não, hoặc khi chưa có chẩn đoán rõ ràng.

Việc sử dụng thuốc phải được bác sĩ chuyên khoa chỉ định. Không dùng cho phụ nữ mang thai, trẻ em dưới 3 tuổi và bệnh nhân suy gan thận nặng.

Điều quan trọng nhất trong cấp cứu đột quỵ không phải là dùng "thuốc thần kỳ", mà là thời gian đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế càng sớm càng tốt trong khoảng từ 3 đến 6 giờ đầu tiên kể từ khi xuất hiện triệu chứng.

Chụp CT hoặc MRI sọ não là bước quan trọng để xác định thể bệnh và có phương án điều trị phù hợp như tiêu sợi huyết, can thiệp nội mạch hoặc điều trị nội khoa. Việc tự ý dùng thuốc tại nhà không những không giúp phân biệt thể bệnh mà còn khiến cơ hội sống của bệnh nhân bị giảm đáng kể.

Bảo Linh