Bác sĩ lưu ý khi chọn sữa cho những người mắc bệnh mạn tính như tiểu đường, suy thận

Bác sĩ Phạm Thị Thanh Huyền (Khoa Khám tư vấn dinh dưỡng người lớn, Viện Dinh dưỡng) cho biết, sữa góp phần cung cấp dinh dưỡng cho mọi lứa tuổi kể cả đối với những người đang mắc bệnh lý mạn tính như đái tháo đường, suy thận. Tuy nhiên, lựa chọn sai sữa hay sử dụng sữa không đảm bảo chất lượng có thể làm cho bệnh trầm trọng hơn, xuất hiện biến chứng bệnh sớm hơn.

Cũng theo bác sĩ Huyền, sản phẩm sữa hay thực phẩm công bố dưới dạng thực phẩm bảo vệ sức khỏe không chứa thành phần như công bố trên nhãn như quảng cáo cũng sẽ làm ảnh hưởng đến sức khỏe và tâm lý người bệnh.

Đối với người mắc bệnh đái tháo đường, sử dụng sữa không đảm bảo chất lượng, ví dụ như chứa hàm lượng đường cao có thể làm tăng đường huyết nhanh chóng, gây mất kiểm soát đường huyết, làm tăng nguy cơ biến chứng của bệnh. Nếu sử dụng sữa không đảm bảo chất lượng, có thể chứa nhiều chất béo bão hòa làm tăng đề kháng insulin gây khó kiểm soát tình hình bệnh tật.

Sữa không đảm bảo an toàn rất nguy hiểm cho những người có bệnh thận, bệnh tiểu đường. Ảnh minh họa

Ngoài ra, sữa kém chất lượng còn tiềm ẩn nguy cơ chứa các chất phụ gia, chất tạo ngọt không an toàn hay vượt quá mức cho phép cũng gây ảnh hưởng xấu đến chức năng chuyển hóa của cơ thể. Với người suy thận, bác sĩ Huyền lưu ý, chế độ ăn cần kiểm soát protein, kali, phospho là điều quan trọng để giảm gánh nặng cho thận.

Sữa không chuẩn hay sữa không phù hợp với tình trạng bệnh lý có thể có lượng protein, kali, phospho cao khiến thận phải hoạt động quá sức để đào thải. Việc tăng tải protein (đạm) sẽ làm tăng ure máu, khiến suy thận tiến triển nhanh hơn.

Nếu sữa không đảm bảo chất lượng có chứa nhiều kali, thận không đào thải kịp sẽ dẫn đến rối loạn nhịp tim rất nguy hiểm. Sữa chứa nhiều phospho làm người suy thận có nguy cơ bị vôi hóa mạch máu, tổn thương mắt, biến chứng tim mạch.

Hậu quả lâu dài của việc sử dụng sữa không đảm bảo chất lượng ở người bệnh suy thận sẽ làm tiến triển bệnh nặng hơn, khiến thận không thể hồi phục dẫn tới người bệnh phải tiến hành chạy thận nhân tạo và xuất hiện thêm biến chứng (thiếu máu, loãng xương, bệnh tim do thận…). Do đó tùy theo từng tình trạng bệnh lý, nên tham khảo ý kiến các bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng trước khi chọn loại sữa phù hợp.

Bệnh đái tháo đường cần tránh các chất tạo ngọt

Mục tiêu dinh dưỡng chính đối với bệnh nhân đái tháo đường là kiểm soát đường huyết ổn định, tránh tình trạng tăng đường huyết sau ăn và hỗ trợ quá trình chuyển hóa năng lượng hiệu quả. Cần chọn sữa có nguồn gốc rõ ràng, có chứng nhận an toàn, và đọc kỹ nhãn mác trước khi sử dụng.

Khi chọn sữa, ưu tiên các loại sữa chuyên biệt cho người đái tháo đường, có chỉ số đường huyết thấp (low GI), giúp làm chậm quá trình hấp thu đường vào máu. Tránh các loại sữa có chứa đường tinh luyện, siro, maltodextrin, hoặc các chất tạo ngọt dễ gây tăng đường huyết. Nên chọn các sản phẩm có chứa chất xơ hòa tan như inulin hoặc FOS giúp cải thiện hệ vi sinh đường ruột và kiểm soát glucose tốt hơn.

Do bệnh nhân có nguy cơ tăng đường huyết về đêm, vì vậy cần có lời khuyên cụ thể của chuyên gia dinh dưỡng về lượng sữa vào buổi tối để kiểm soát tốt đường huyết. Đồng thời, theo dõi đường huyết thường xuyên để đánh giá khả năng dung nạp sản phẩm. Lựa chọn đúng loại sữa, sản phẩm dinh dưỡng sử dụng hợp lý và theo dõi thường xuyên là điều kiện tiên quyết để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Bệnh suy thận 

Mục tiêu dinh dưỡng trong bệnh thận là giảm tải chuyển hóa cho thận, kiểm soát lượng protein, phospho, kali và natri trong khẩu phần. Sữa dành riêng cho người bệnh thận thường có công thức đặc biệt: hàm lượng đạm (protein) thấp nhưng giá trị sinh học cao, lượng kali, phospho và natri được kiểm soát chặt. Tránh các loại sữa có bổ sung nhiều vitamin D và canxi nếu người bệnh đã có tăng canxi máu. Ưu tiên chọn sữa giàu năng lượng (calo cao) nhưng không gây tăng tải điện giải.

Người suy thận chỉ sử dụng sữa theo đúng chỉ định từ chuyên gia dinh dưỡng hoặc bác sĩ điều trị. Thực hiện xét nghiệm định kỳ để theo dõi chức năng thận và điều chỉnh lượng sữa nếu cần thiết.

Người bệnh chạy thận nhân tạo hoặc lọc màng bụng có nhu cầu dinh dưỡng khác biệt và cần cá thể hóa chế độ ăn, bao gồm cả lựa chọn sữa, theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.

Ngoài ra những người mắc bệnh nền khi sử dụng các sản phẩm dinh dưỡng cần đọc kỹ thành phần dinh dưỡng trên bao bì sản phẩm, chú ý đến hàm lượng đường, đạm, chất béo, natri, kali, phospho và các vi chất khác. Nên tham khảo ý kiến từ chuyên gia y tế khi sử dụng.

Vân Thảo (T/h)