Bộ Y tế khuyến cáo người dân chỉ nên sử dụng thuốc kháng sinh theo đơn của nhân viên y tế

Kháng kháng sinh đã tồn tại nhiều năm nay và đang gia tăng đáng báo động trên toàn thế giới. Tổ chức Y tế Thế giới cảnh báo tình trạng kháng kháng sinh với cái tên “đại dịch thầm lặng”. Sự mất hiệu quả của kháng sinh có thể đưa việc điều trị vào ngõ cụt, tức là không còn loại kháng sinh nào có tác dụng trong điều trị nhiễm khuẩn. Nhiều đơn thuốc kháng sinh được kê không cần thiết hoặc không phù hợp. 

Theo Bộ Y tế, kháng thuốc xảy ra khi vi khuẩn, virus, nấm và ký sinh trùng thay đổi theo thời gian và không còn đáp ứng với thuốc, khiến các bệnh nhiễm trùng thông thường trở nên khó điều trị hơn, làm tăng nguy cơ lây lan bệnh, bệnh nặng và tử vong.

Nhiều yếu tố đã đẩy nhanh mối đe dọa kháng thuốc kháng sinh trên toàn thế giới - bao gồm việc sử dụng quá mức, sai mục đích ở người, vật nuôi và nông nghiệp, cũng như khả năng tiếp cận kém với nước sạch và vệ sinh.

Kháng thuốc có tác động đáng kể đến sức khỏe con người, động vật và an ninh lương thực, đồng thời liên quan đến các vấn đề môi trường như ô nhiễm. Các mầm bệnh kháng thuốc là mối đe dọa đối với mọi người ở mọi nơi. Lạm dụng và sử dụng sai mục đích thuốc kháng vi sinh vật ở người, động vật và thực vật là nguyên nhân chính dẫn đến sự phát triển nhiễm trùng kháng thuốc. Việc kê đơn thuốc không hợp lý và bệnh nhân không tuân thủ liệu trình điều trị cũng là nguyên nhân gây nên tình trạng kháng thuốc.

Lạm dụng và sử dụng sai mục đích thuốc kháng là nguyên nhân chính dẫn đến sự phát triển nhiễm trùng kháng thuốc. (Ảnh minh họa)

Ví dụ, thuốc kháng sinh tiêu diệt vi khuẩn nhưng không thể tiêu diệt các nhiễm trùng do virus như cảm lạnh hoặc cúm. Nhưng thông thường, kháng sinh vẫn được kê đơn cho những trường hợp đó hoặc được sử dụng thuốc kháng sinh mà không có sự giám sát y tế thích hợp. Thuốc kháng sinh cũng thường được sử dụng quá mức ở trang trại và nông nghiệp.

Thiếu tiếp cận với nguồn nước sạch, vệ sinh cho cả con người và động vật - Thiếu nước sạch và vệ sinh tại các cơ sở y tế, trang trại và cộng đồng cũng như việc phòng ngừa, kiểm soát nhiễm trùng không đầy đủ sẽ thúc đẩy sự xuất hiện và lây lan của kháng thuốc.

Tại Việt Nam, tình trạng kháng thuốc đã trở thành vấn đề y tế công cộng đáng quan tâm. Theo kết quả giám sát kháng thuốc gần đây, tỷ lệ kháng kháng sinh cao đã được ghi nhận ở các vi khuẩn thông thường, đặc biệt trong bệnh viện. Việc sử dụng sai mục đích và lạm dụng kháng sinh trong y tế và nông nghiệp là nguyên nhân chính gây ra kháng thuốc.

Ngoài ra, trong bối cảnh khan hiếm về cung ứng thuốc, việc không sử dụng kháng sinh một cách hợp lý càng trở nên khó khăn hơn. Do đó, điều cần thiết là cần tăng cường các hành động nhằm giảm mức tiêu thụ quá mức này, điều này sẽ hạn chế các bài toán thiếu hụt, đặc biệt là trong đợt dịch mùa đông và tránh sự phát triển của vi khuẩn kháng thuốc.

Việc kê đơn đúng cách và sử dụng kháng sinh hợp lý sẽ tạo thành mối quan hệ hợp tác cùng có lợi thực sự vì lợi ích sức khỏe cộng đồng. Duy trì tính hiệu quả của kháng sinh vẫn đang là ưu tiên hàng đầu và là trọng tâm trong sức khỏe cộng đồng đối với người dân hiện tại và thế hệ tương lai.

Người dân cần tuân thủ hoạt động phòng ngừa (vệ sinh tay, đeo khẩu trang…). Trẻ em cũng như người lớn có thể được bảo vệ khỏi nhiều bệnh nhiễm trùng do virus (virus cúm, Covid-19…) và vi khuẩn (phế cầu khuẩn…) bằng cách tiêm phòng. Vì vậy, vaccine góp phần hạn chế sử dụng kháng sinh.

An Dương (T/h)