Cần nhanh chóng khắc phục những sai phạm của TikTok tại Việt Nam

Việc lưu trữ thông tin vi phạm pháp luật Việt Nam tại các máy chủ tại Việt Nam, bao gồm thông tin giả mạo, xuyên tạc, kích động bạo lực, kích động tệ nạn xã hội, thông tin gây hại cho trẻ em... là những vi phạm phổ biến của TikTok tại Việt Nam. Trên thực tế, quy trình kiểm duyệt nội dung của TikTok chưa hiệu quả, để lọt nhiều nội dung vi phạm pháp luật Việt Nam. Cách thức phân phối, đề xuất nội dung dựa trên sự tương tác, sở thích, sự quan tâm của người dùng dễ dẫn đến việc nội dung vi phạm pháp luật Việt Nam được lan truyền với tốc độ nhanh chóng, nếu được nhiều người dùng tương tác, quan tâm.

Những thông tin độc hại trên nền tảng TikTok được phát triển mạnh mẽ, lan truyền thông tin giả, xâm phạm thông tin bảo mật người dùng, cung cấp sàn thương mại xuyên biên giới vào Việt Nam, có dấu hiệu vi phạm pháp luật, đặc biệt là để lọt nhiều thông tin giả mạo, xuyên tạc, bôi nhọ, kích động bạo lực, gây ảnh hưởng lớn đến sự phát triển lành mạnh của trẻ em Việt Nam. Hiện tại, TikTok không có biện pháp, công cụ bảo đảm an toàn về thông tin bí mật đời sống riêng tư của trẻ em; không gửi các thông điệp cảnh báo nguy cơ khi trẻ em cung cấp, thay đổi thông tin bí mật đời sống riêng tư của trẻ em...

Nền tảng chia sẻ video cũng không có biện pháp, công cụ bảo đảm an toàn về thông tin bí mật đời sống riêng tư của trẻ em, không gửi các thông điệp cảnh báo nguy cơ khi trẻ em cung cấp, thay đổi thông tin bí mật đời sống riêng tư của trẻ em, không thực hiện việc phát hiện, loại bỏ các hình ảnh, tài liệu, thông tin không phù hợp với trẻ em, ảnh hưởng đến sự phát triển lành mạnh của trẻ em. Nội dung phân phối đến nhóm người dùng trẻ em không được đánh giá phân loại theo mức độ an toàn cho trẻ em, vi phạm quy định hiện hành về quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet và thông tin trên mạng. Đặc biệt, TikTok vẫn cho phép trẻ em dưới 13 tuổi mở tài khoản cho dù là nền tảng mạng xã hội dành cho người từ 13 tuổi trở lên.

Những thông tin độc hại trên nền tảng Tiktok được phát triển mạnh mẽ, lan truyền thông tin giả, xâm phạm thông tin bảo mật người dùng. Ảnh minh họa

Theo chuyên gia pháp lý, điều này có thể tạo ra một số khó khăn trong việc xử lý vi phạm và quản lý hoạt động của TikTok trong nước như xác định trách nhiệm pháp lý của TikTok Singapore đối với hoạt động của TikTok trong lãnh thổ Việt Nam. Đặt giả thiết, TikTok Singapore là công ty mẹ, nhà đầu tư vào hai pháp nhân của Tiktok tại Việt Nam, nên trách nhiệm pháp lý của TikTok Singapore có thể được xử lý theo quy định của Luật đầu tư và các văn bản pháp luật Việt Nam. Các cơ quan quản lý cần hợp tác với các cơ quan quản lý tại Singapore để xử lý các dấu hiệu vi phạm TikTok Singapore trên lãnh thổ Việt Nam. Điều này có thể đòi hỏi sự hợp tác giữa các quốc gia và sử dụng các thỏa thuận quốc tế, vấn đề hợp tác quốc tế về an ninh mạng đã có quy định tại Luật An ninh mạng và Hiệp định bảo hộ và khuyến khích đầu tư Việt Nam và Singapore. Cần yêu cầu TikTok Singpore ủy quyền toàn bộ và thực chất cho pháp nhân của TikTok tại Việt Nam để công tác quản lý nhà nước, đảm bảo an toàn, an ninh thông tin theo quy định của pháp luật Việt Nam.

Pháp nhân được ủy quyền của Tiktok tại Việt Nam phải được ủy quyền kiểm soát nội dung trên nền tảng TikTok tại Việt Nam để xử lý hiệu quả các yêu cầu của cơ quan quản lý Nhà nước; Pháp nhân được ủy quyền phải tuân thủ đầy đủ các quy định của pháp luật Việt Nam, không thể sử dụng các công cụ kỹ thuật để lách luật hay tiếp tay cho các vi phạm, đặc biệt là tuân thủ các quy định về bảo vệ dữ liệu và quyền riêng tư của người dùng tại Việt Nam. Ông Lê Quang Tự Do cho biết: “Đoàn kiểm tra kiến nghị các biện pháp xử lý như sau: Yêu cầu Văn phòng TikTok được TikTok Singapore ủy quyền trực tiếp tham gia hoạt động quản lý, cung cấp các dịch vụ xuyên biên giới vào Việt Nam và yêu cầu Công ty TNHH Công nghệ TikTok Việt Nam được TikTok Singapore ủy quyền trực tiếp tham gia hoạt động quản lý, cung cấp các dịch vụ xuyên biên giới vào Việt Nam". "Khi thành lập pháp nhân tại Việt Nam, công ty đó không phải công ty bình phong, phải chịu trách nhiệm thực sự", ông Lê Quang Tự Do lưu ý.

Cần những giải pháp quyết liệt

Theo luật sư Võ Ngọc Dao - Công ty Luật ATD - Đoàn Luật sư TP Hà Nội, các dấu hiệu vi phạm của TikTok rất phức tạp, đa dạng, nhiều hành vi và chịu sự điều chỉnh, quy định của các quy định pháp luật chuyên ngành. Đơn cử như nền tảng TikTok không có biện pháp kiểm soát hiệu quả các nội dung vi phạm bản quyền, đặc biệt là bản quyền phim, ảnh cùng với đó là các thông tin tự ý sử dụng hình ảnh, vi phạm quyền riêng tư của người dùng, có thể bị xử lý do vi phạm về bản quyền và các quyền liên quan theo quy định của Luật Sở hữu trí tuệ số 50/2005/QH11 ngày 29 tháng 11 năm 2005 (sửa đổi năm 2022).

Luật sư Dao cũng kiến nghị và đề xuất những giải pháp xử lý quyết liệt, buộc TikTok phải gỡ bỏ 100% các nội dung vi phạm pháp luật Việt Nam và có giải pháp để ngăn chặn những nội dung vi phạm đã bị chặn gỡ được đăng tải lại. Chúng ta yêu cầu nền tảng này phải bổ sung việc tuân thủ pháp luật Việt Nam vào Tiêu chuẩn cộng đồng, có thông báo định kỳ đến tất cả người dùng TikTok về việc phải tuân thủ quy định pháp luật Việt Nam, nghiêm cấm đăng tải các nội dung chống phá Đảng, Nhà nước, vi phạm pháp luật Việt Nam và cảnh báo về các chế tài xử phạt, biện pháp xử lý nếu người dùng đăng tải, chia sẻ nội dung vi phạm pháp luật (tùy theo mức độ vi phạm, tài khoản có thể bị tạm khóa, xóa vĩnh viễn…).

Yêu cầu TikTok không sử dụng thuật toán để tạo xu hướng hoặc đề xuất đến người dùng các nội dung vi phạm pháp luật Việt Nam, cấm hoàn toàn quảng cáo chính trị có nội dung chống phá Đảng, Nhà nước Việt Nam. Bên cạnh đó, yêu cầu TikTok phối hợp cung cấp thông tin để xác minh, điều tra các hành vi vi phạm pháp luật được thực hiện trên nền tảng TikTok theo quy định. Ngoài ra, chúng ta cần yêu cầu TikTok phải triển khai các biện pháp bảo vệ trẻ em theo quy định tại Luật trẻ em về trách nhiệm bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng. Theo đó, cần triển khai việc xác thực thông tin tài khoản để phát hiện trường hợp trẻ em khai không đúng độ tuổi sử dụng TikTok, xóa các tài khoản trẻ em dưới 13 tuổi. Tiktok phải bảo vệ thông tin cá nhân của trẻ em, khi đăng lên cần có sự đồng ý của trẻ em và cha mẹ, người chăm sóc, người giám hộ trẻ em hoặc video cần phải che mặt, làm mờ hình ảnh trẻ em trước khi đăng lên. Ngoài ra, cần phải cảnh báo về độ tuổi cho các video trên TikTok, kiểm soát chặt chẽ video có nội dung nhảm nhí, độc hại, không phù hợp với lứa tuổi.

Khánh Mai