Đảm bảo chất lượng và tối ưu chi phí - Yếu tố then chốt nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp logistics

Đây là nhận định của các đại biểu tại Hội thảo "Nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp cung cấp dịch vụ logistics" diễn ra ngày 28/4/2022 tại Hà Nội. Hội thảo do Báo Công Thương phối hợp với Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương); Bộ Giao thông vận tải tổ chức.

Ngành dịch vụ quan trọng của nền kinh tế

Phát biểu khai mạc hội thảo, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân cho biết, đến nay, Việt Nam đã ký kết nhiều hiệp định thương mại tự do (FTA), trong đó có các FTA thế hệ mới với những cam kết ở mức độ rất cao của các bên tham gia trong tất cả các lĩnh vực, kể cả truyền thống, phi truyền thống, phạm vi không chỉ dừng ở các cam kết mở cửa thị trường hàng hóa mà cả trong lĩnh vực dịch vụ, đầu tư, sở hữu trí tuệ,...

Hoạt động thương mại quốc tế của Việt Nam phát triển mạnh giúp gia tăng kim ngạch xuất nhập khẩu, mở rộng thị trường, đa dạng các loại hàng hóa tham gia xuất nhập khẩu. Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa từ năm 2010 đến nay tăng 4,25 lần, từ 157,1 tỷ USD năm 2010 lên 668,5 tỷ USD năm 2021.

Năm 2021, dù gặp nhiều khó khăn do dịch bệnh Covid-19 bùng phát lần thứ 4, song xuất nhập khẩu cả nước vẫn đạt con số kỷ lục với tổng kim ngạch đạt 668,55 tỷ USD, trong đó, xuất khẩu đạt hơn 336,3 tỷ USD, tăng 19% so với năm 2020; nhập khẩu đạt 332,2 tỷ USD, tăng 26,5%; xuất siêu hơn 4 tỷ USD. Với kết quả này, Việt Nam đã lọt nhóm 20 nền kinh tế hàng đầu về thương mại quốc tế.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân khẳng định, kết quả tích cực nêu trên không thể không kể đến đóng góp của ngành dịch vụ logistics. Với vị trí địa lý đặc biệt nằm trong khu vực phát triển năng động của thế giới, nơi luồng hàng tập trung giao lưu rất mạnh, Việt Nam được đánh giá là có thế mạnh về địa kinh tế rất thuận lợi để đẩy mạnh sản xuất, xuất khẩu và dịch vụ logistics.

Chính phủ Việt Nam cũng đã xác định logistics là ngành dịch vụ quan trọng trong cơ cấu tổng thể nền kinh tế quốc dân, đóng vai trò hỗ trợ, kết nối và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của cả nước cũng như từng địa phương, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế. “Trong những năm qua, được sự quan tâm đặc biệt của Chính phủ cũng như nỗ lực của cộng đồng doanh nghiệp, ngành logistics Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể”- Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân nhấn mạnh.

Đặc biệt, trong giai đoạn dịch bệnh Covid-19, dù gặp nhiều khó khăn song các doanh nghiệp logistics Việt Nam đã thích nghi và cơ bản vẫn duy trì được chuỗi cung ứng. Hiệp hội các doanh nghiệp dịch vụ logistics cùng các doanh nghiệp đã góp phần gánh vác, chia sẻ cùng các hiệp hội ngành hàng khác tìm ra giải pháp để tối ưu hóa hoạt động logistics, giúp tiết kiệm chi phí và thời gian; kiến nghị với Nhà nước những vấn đề mang tính chiến lược, góp phần duy trì và ổn định chuỗi cung ứng, nâng cao năng lực cạnh tranh của hàng hóa và doanh nghiệp Việt Nam trong bối cảnh rất cam go do dịch bệnh gây ra.

Đồng thời, các doanh nghiệp cũng nỗ lực hiện đại hóa công nghệ để nâng cao chất lượng dịch vụ và đa dạng hóa dịch vụ để vượt qua khó khăn.

Báo cáo chỉ số logistics thị trường mới nổi 2021 do nhà cung cấp dịch vụ kho vận hàng đầu thế giới Agility vừa công bố cho thấy, năm 2021, Việt Nam đã tăng 3 bậc xếp hạng so với năm 2020, đứng ở vị trí thứ 8 trong Top 10 quốc gia đứng đầu.

Nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp logistics

Ghi nhận sự phát triển mạnh mẽ của ngành logistics song Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân cho rằng, dù có bước phát triển mạnh mẽ thời gian qua nhưng ngành logistics vẫn còn nhiều hạn chế cần khắc phục. Một trong những hạn chế lớn là doanh nghiệp logistics vẫn chưa phát triển xứng tầm với tiềm năng của ngành.

Theo số liệu từ Hiệp hội Doanh nghiệp logistics Việt Nam, hiện 90% các doanh nghiệp logistics đang hoạt động là doanh nghiệp Việt Nam, nhưng lại chỉ chiếm khoảng 30% thị phần, còn lại thuộc về các doanh nghiệp nước ngoài.

“Số lượng doanh nghiệp nhiều nhưng chủ yếu là doanh nghiệp nhỏ, quy mô hạn chế cả về vốn và nhân lực cũng như kinh nghiệm hoạt động quốc tế, chưa có sự liên kết giữa các khâu trong chuỗi cung ứng logistics và giữa doanh nghiệp dịch vụ logistics với doanh nghiệp xuất nhập khẩu. Chính vì vậy, ở cả chiều mua và bán, doanh nghiệp logistics trong nước đều bị hạn chế về “sân chơi”- Thứ trưởng Bộ Công Thương đánh giá. 

Quyết định số 221/QĐ-TTg ngày 22/2/2021 của Thủ tướng Chính phủ sửa đổi, bổ sung Quyết định số 200/QĐ-TTg ngày 14/2/2017 về việc phê duyệt kế hoạch nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển dịch vụ logistics Việt Nam đến năm 2025 đã đặt mục tiêu: “Đến năm 2025, tỷ trọng đóng góp của dịch vụ logistics vào GDP đạt 5%-6%, tốc độ tăng trưởng dịch vụ logistics đạt 15%-20%, tỷ lệ thuê ngoài dịch vụ logistics đạt 50%-60%, chi phí logistics giảm xuống tương đương 16%-20% GDP, xếp hạng theo chỉ số LPI trên thế giới đạt thứ 50 trở lên”.

Quyết định 221/QĐ-TTg cũng đặt ra 6 nhóm nhiệm vụ chính mà các Bộ, ngành, địa phương, hiệp hội cần thực hiện để đạt được mục tiêu nêu trên. Trong đó, nâng cao năng lực doanh nghiệp và chất lượng dịch vụ là 1 trong 6 nhóm nhiệm vụ chính mà Thủ tướng Chính phủ đã đặt ra.

Tại hội thảo, nhiều đại biểu đã đưa ra những kiến nghị đóng góp cho việc nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp ngành logistics.

Theo bà Phạm Thị Lan Hương- Tổng giám đốc Công ty CP Vinafco, thị trường logistics Việt Nam nhiều tiềm năng nhưng rất phân tán. Phân tán về quy mô: số lượng doanh nghiệp vừa và nhỏ chiếm đa số. 90% doanh nghiệp đăng ký có vốn dưới 10 tỷ VNĐ; Phân tán về loại hình dịch vụ: các doanh nghiệp logistics hoạt động ở nhiều mảng dịch vụ khác nhau. Số lượng doanh nghiệp cung cấp dịch vụ logistics tích hợp (3PL, 4PL) tại Việt Nam còn hạn chế. Tỷ trọng các doanh nghiệp 3PL, 4PL mới chỉ chiếm 16% tổng số doanh nghiệp trong ngành logistics.

Các xu thế của thị trường logistics mang đến nhiều cơ hội và cũng đặt ra nhiều thách thức cho các doanh nghiệp logistics Việt Nam trên con đường phát triển để có thể cạnh tranh với doanh nghiệp nước ngoài. Do vậy, việc cân bằng giữa đảm bảo chất lượng và tối ưu chi phí là yêu cầu then chốt để doanh nghiệp logistics nâng cao năng lực cạnh tranh- bà Phạm Thị Lan Hương phân tích.

Đồng quan điểm về việc doanh nghiệp logistics cần phải giải bài toán vận hành hiệu quả hơn, với chi phí hợp lý hơn và chất lượng dịch vụ được duy trì tốt hơn, bà Ngô Thị Trúc Anh- Giám đốc Bộ phận Vận chuyển, Lazada Logistics Việt Nam cho hay, thị trường TMĐT tại Việt Nam đã ghi nhận sự tăng trưởng ấn tượng trong 2 năm trở lại đây, tạo đà bứt phá cho ngành giao vận logistics. Để giải bài toán này, theo bà Ngô Thị Trúc Anh, Lazada đã đầu tư xây dựng hệ thống cơ sở hạ tầng logistics dựa trên 3 trụ cột gồm: công nghệ (tự động hóa), con người và cam kết phát triển bền vững.

Bên cạnh đó, các đại biểu cũng đề xuất kiến nghị về chính sách tạo điều kiện cho doanh nghiệp logistics phát triển. Cụ thể, ông Trương Tấn Lộc - Giám đốc Marketing Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn đề xuất, giảm thêm 3% thuế GTGT tức là giảm tổng cộng 5% xuống còn 5% cho các doanh nghiệp, đặc biệt với doanh nghiệp cung ứng dịch vụ logistics; giảm 60% - 70% thuế môi trường (ưu tiên cho các DN vận tải đường thủy, vì có đóng góp trong việc giảm chi phí bảo trì cơ sở hạ tầng đường do sự dịch chuyển hàng hòa từ bộ sang thủy, các DN có tỷ lệ sử dụng tỷ trọng nhiên liệu hóa thạch thấp); Giảm thuế TNDN cho các doanh nghiệp logistics, vận tải hàng hóa bằng đường thủy từ 20% xuống còn 10% để thúc đẩy doanh nghiệp tăng qui mô, tạo điều kiện tái đầu tư cho chủ các doanh nghiệp vận hành theo hướng hiện đại.

Kim Liên - Minh Nghĩa