Hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng suất chất lượng, tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu

Theo bà Trần Thị Thanh Tâm - Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa (VCCI), Việt Nam được đánh giá là điểm đến hấp dẫn của các nhà đầu tư nước ngoài, có nhiều lợi thế để đón dòng vốn dịch chuyển của các tập đoàn đa quốc gia, nhất là trong bối cảnh trên thế giới có diễn ra xu hướng dịch chuyển kinh tế toàn cầu, xu hướng rời chuỗi cung ứng ra khỏi các khu vực có sự bất ổn về chính trị...

Tuy nhiên, khảo sát mới nhất do VCCI thực hiện cho thấy, khả năng tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu của doanh nghiệp Việt Nam vẫn được đánh giá thấp hơn so với các quốc gia trong ASEAN - nước ta tham gia dưới vai trò bên sử dụng sản phẩm nhiều hơn là vai trò cung ứng do tập trung vào các công đoạn gia công, lắp ráp - những khâu mang lại giá trị gia tăng thấp nhất.

 

Theo thống kê, cả nước đang có khoảng 418 khu công nghiệp, trong đó có 298 khu công nghiệp đi vào hoạt động với tổng diện tích khoảng 92,2 nghìn ha. Đây được xem là dư địa cũng như cơ hội lớn cho các doanh nghiệp phát triển, liên kết.

Tuy nhiên hiện có tới 98% doanh nghiệp Việt Nam có quy mô nhỏ và vừa. Mặc dù có nhiều đóng góp vào sự phát triển kinh tế - xã hội nhưng đa phần trong số đó chưa tham gia vào chuỗi giá trị, chuỗi sản xuất của các doanh nghiệp lớn, tập đoàn đa quốc gia.

Thống kê từ Bộ Công Thương cũng cho thấy, cả nước có khoảng 5.000 doanh nghiệp chế biến tham gia cung cấp linh kiện, phụ tùng cho nhóm ngành hàng ô tô, cơ khí. Trong đó, 70% doanh nghiệp tham gia cung cấp cho các nhà sản xuất trong nước, 8% cung cấp cho nhà xuất khẩu và 17% là tham gia cung cấp cho cả hai. Như vậy, mới có khoảng 30% doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ Việt Nam tham gia được vào chuỗi cung ứng, chuỗi giá trị toàn cầu.

Đặc biệt, với việc Việt Nam tham gia hàng loạt các Hiệp định thương mại tự do (FTA) trong đó có 16 FTA đã ký kết và 3 FTA đang đàm phán, thì càng đòi hỏi những quy chuẩn, quy trình sản xuất chặt chẽ hơn, chất lượng sản phẩm cao hơn...

Hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng suất chất lượng để tham gia sâu rộng vào chuỗi cung ứng toàn cầu

Để tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu, các chuyên gia cho rằng, việc đổi mới sáng tạo, thực hiện các giải pháp ứng dụng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia, ứng dụng hiệu quả khoa học công nghệ sản xuất, kinh doanh nhằm thúc đẩy hoạt động tăng năng suất lao động, nâng cao chất lượng sản phẩm sẽ giúp các doanh nghiệp nâng cao sức cạnh tranh của sản phẩm, gia tăng uy tín của doanh nghiệp, giữ được khách hàng truyền thống, thu hút khách hàng mới giúp doanh nghiệp tiếp cận thị trường rộng lớn, từ đó nâng tầm được thương hiệu Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Cùng với đó, các doanh nghiệp cũng phải chủ động hòa nhịp với xu hướng tái định hình và vận hành chuỗi cung ứng toàn cầu nhằm tận dụng các cơ hội, giảm thiểu rủi ro, xử lý những bất cập và thách thức đối với nền kinh tế.

“Mỗi doanh nghiệp cần xây dựng được thương hiệu cho riêng mình. Đây chính là chìa khóa giúp doanh nghiệp tạo ra sự khác biệt, chuyển từ xuất khẩu theo cung và cầu sang kinh doanh theo hướng bền vững", ông Nguyễn Hoàng Phương - Chủ tịch Hội đồng Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế châu Á, Thái Bình Dương nhấn mạnh.

Đề cập đến chính sách hỗ trợ cho doanh nghiệp, ông Lưu Văn Đại - Giám đốc Công ty cổ phần Metal Heat Việt Nam cho biết, dù nhận thấy nhiều cơ hội khi tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu của các tập đoàn là rất lớn nhưng để biến nó thành hiện thực với doanh nghiệp không hề đơn giản. “Tiếp cận công nghệ tiên tiến trên thế giới không phải chuyện khó của doanh nghiệp Việt Nam. Vấn đề đau đầu nhất mà hầu hết doanh nghiệp cơ khí Việt Nam gặp phải là nhu cầu về vốn. Chính vì vậy, doanh nghiệp rất cần sự hỗ trợ vốn, chính sách tiếp cận vốn thông thoáng từ Nhà nước”, ông Đại đề xuất.

Đồng ý kiến, TS. Lê Huy Khôi - Trưởng phòng Quản lý khoa học và đào tạo, Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương (Bộ Công Thương) cho biết, các doanh nghiệp trong nước, cần phải tận dụng được các cơ hội từ cuộc cách mạng 4.0, cơ cấu lại nền kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng, phát triển nhanh, bền vững, dựa chủ yếu vào khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo để nâng cao năng suất chất lượng cho các doanh nghiệp Việt.

Bên cạnh đó, Nhà nước cần hỗ trợ đổi mới sáng tạo theo hướng tập trung vào nâng cao năng lực của doanh nghiệp, sở hữu trí tuệ và tình hình tài chính của doanh nghiệp khởi nghiệp.

Đồng thời có các chính sách hỗ trợ đào tạo doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa, về cách sử dụng công nghệ tốt nhất. Những chính sách này sẽ thay đổi khi năng lực công nghệ của các doanh nghiệp được cải thiện và phát triển.

Duy Trinh (t/h)