Nước mắm và bột giặt giả sản xuất thủ công, vi phạm quy định và không đảm bảo chất lượng

Mới đây, lực lượng chức năng ở Long Xuyên (An Giang) triệt phá một cơ sở sản xuất hàng giả được ngụy trang trong căn nhà thuê giữa khu dân cư. Đối tượng cầm đầu là Nguyễn Đức Minh Tâm, 39 tuổi. Qua khám xét, Công an tỉnh An Giang phát hiện hàng trăm can, thùng phuy nhựa chứa dung dịch có mùi giống nước mắm và nước giặt.

Theo lời khai, nhận thấy nhu cầu tiêu thụ nước mắm và nước giặt cao, đối tượng nảy sinh ý định tự pha chế để kiếm lời. Từ công thức “học được trên mạng”, Tâm đặt mua các loại hóa chất, phẩm màu, chất tạo mùi và vỏ chai, túi nhựa mang nhãn hiệu nổi tiếng. Cụ thể, Tâm pha nước muối với hóa chất để tạo màu nâu, thêm hương liệu để có mùi “nước mắm”, rồi chiết vào các chai nhựa 900 ml tái sử dụng. Mỗi thùng 15 chai được bán ra thị trường với giá chỉ 300.000 đồng, rẻ hơn hàng thật khoảng 20.000 đồng.

 Số nước mắm giả pha hóa chất bị lực lượng chức năng thu giữ

Tương tự, với nước giặt và nước xả mang nhãn hiệu Hygiene, Tâm pha dung dịch tạo bọt, màu và hương liệu rồi đóng vào túi nhựa in sẵn nhãn hiệu, phân phối cho các cửa hàng tạp hóa nhỏ lẻ.

Những sản phẩm như vậy không chỉ vi phạm pháp luật mà còn tiềm ẩn rủi ro lớn cho sức khỏe cộng đồng. Việc pha chế tùy tiện bằng hóa chất công nghiệp trong điều kiện không đảm bảo vệ sinh, không qua kiểm định là nguyên nhân có thể dẫn tới nhiễm độc, rối loạn tiêu hóa, hoặc lâu dài ảnh hưởng tới gan, thận. Đặc biệt, việc tái sử dụng bao bì đã qua sử dụng còn làm tăng nguy cơ nhiễm vi sinh, kim loại nặng hoặc tạp chất, gây mất an toàn nghiêm trọng.

Vụ việc này một lần nữa đặt ra câu hỏi về chất lượng và tính tuân thủ tiêu chuẩn cần được giám sát chặt chẽ hơn của các sản phẩm. Theo Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 5107:2018, nước mắm đúng nghĩa phải được sản xuất từ cá và muối thông qua quá trình lên men tự nhiên, có hàm lượng nitơ toàn phần (độ đạm) tối thiểu 10 g/l và độ muối (NaCl) không dưới 200 g/l. Sản phẩm đạt chuẩn phải có màu nâu vàng đến nâu đậm, trong, không vẩn đục; mùi thơm đặc trưng của đạm cá thủy phân và vị ngọt hậu. Tất cả sản phẩm sử dụng hóa chất tạo mùi, tạo vị thay thế nguyên liệu tự nhiên đều không được coi là nước mắm thật và vi phạm quy định về an toàn thực phẩm.

Ngoài ra, mọi sản phẩm thực phẩm đều phải kiểm soát nghiêm ngặt hàm lượng kim loại nặng, độc tố vi sinh và phụ gia. Việc sử dụng các loại hương liệu, phẩm màu công nghiệp ngoài danh mục cho phép có thể gây ngộ độc cấp tính hoặc mạn tính nếu sử dụng lâu dài. Do đó, “nước mắm” pha hóa chất không chỉ sai về kỹ thuật sản xuất mà còn đe dọa trực tiếp sức khỏe cộng đồng.

Tác động của hàng giả không dừng lại ở khía cạnh an toàn thực phẩm. Doanh nghiệp sản xuất chân chính cũng là những nạn nhân bị ảnh hưởng nặng nề. Khi sản phẩm giả xuất hiện tràn lan với giá rẻ, người tiêu dùng dần mất niềm tin vào thương hiệu nước mắm truyền thống vốn được xây dựng từ công sức của hàng nghìn hộ sản xuất, làng nghề như Phú Quốc, Cát Hải, Nha Trang. Một khi niềm tin bị ảnh hưởng sẽ kéo theo một chuỗi sản xuất cũng chịu nhiều thiệt hại về mặt sản phẩm và kinh tế.

Đối với sức khỏe người tiêu dùng, việc sử dụng nước mắm pha hóa chất gây nhiều nguy hại cho sức khỏe người tiêu dùng. Những hóa chất trong nước mắm có thể gây ngộ độc cấp tính, với triệu chứng buồn nôn, đau bụng, rối loạn tiêu hóa; thậm chí, nếu có chứa formaldehyde, methanol hoặc kim loại nặng như chì, asen, cadimi, có thể dẫn đến tổn thương gan, thận và hệ thần kinh. Về lâu dài, việc sử dụng thường xuyên sản phẩm kém chất lượng khiến cơ thể tích lũy độc tố, tăng nguy cơ rối loạn nội tiết, suy giảm miễn dịch và ung thư.

Để ngăn chặn tình trạng này, các cơ quan quản lý cần siết chặt hơn nữa khâu kiểm tra, giám sát và xử phạt. Việc lấy mẫu định kỳ, truy xuất nguồn gốc, áp dụng mã QR hoặc tem điện tử xác thực cho các sản phẩm nước mắm đạt chuẩn TCVN 5107:2018 cần được nhân rộng. Bên cạnh đó, doanh nghiệp chân chính nên chủ động công bố tiêu chuẩn, chứng nhận sản phẩm phù hợp quy chuẩn quốc gia, ghi rõ hàm lượng đạm và nguồn gốc nguyên liệu trên nhãn. Người tiêu dùng cần nâng cao nhận thức, chỉ mua hàng có nguồn gốc rõ ràng, bao bì nguyên vẹn, và tránh các sản phẩm giá rẻ bất thường.

Bảo Linh