Làng nghề gỗ cần tăng cường kết nối với doanh nghiệp, tham gia vào chuỗi cung

author 12:50 23/09/2021

(VietQ.vn) - Hiện các làng nghề gỗ chủ yếu cung cấp sản phẩm gỗ cho thị trường nội địa. Các biện pháp giãn cách nhằm kiểm soát dịch COVID-19 trong thời gian gần đây có tác động rất lớn tới hoạt động sản xuất kinh doanh của hộ làng nghề, đòi hỏi phải có sự kết nối giữa làng nghề với cơ quan quản lý và các doanh nghiệp, hướng tới phát triển bền vững.

Đầu ra của làng nghề gỗ giảm 76%

Tại hội thảo “Đại dịch COVID-19 và làng nghề gỗ: Tác động và sự cần thiết về một chính sách bao trùm” do Hiệp hội Gỗ và Lâm sản (Viforest) và Tổ chức Forest Trends tổ chức ngày 22/9/2021, ông Đỗ Xuân Lập- Chủ tịch Viforest cho biết, hiện nước ta có trên 300 làng nghề gỗ trong cả nước, với hàng chục ngàn hộ gia đình và hàng trăm lao động tham gia sản xuất kinh doanh, chủ yếu cung cấp sản phẩm gỗ cho thị trường nội địa.

Các biện pháp giãn cách nhằm kiểm soát dịch COVID-19 trong thời gian gần đây có tác động rất lớn tới các hoạt động sản xuất kinh doanh của hộ làng nghề. TS Tô Xuân Phúc – Tổ chức Forest Trend, đại diện nhóm nghiên cứu của Viforest và Forest Trend cũng cho biết, khảo sát của Nhóm nghiên cứu giữa Forest Trends và các hiệp hội gỗ tại 6 làng nghề gỗ vùng đồng bằng sông Hồng (Đồng Kỵ, Hữu Bằng, La Xuyên, Liên Hà, Thụy Lân và Vạn Điểm) cho thấy, năng lực sản xuất của các hộ đã giảm 62%.

Sản xuất đồ gỗ tại làng nghề Đồng Kỵ. Ảnh internet 

Hiện khoảng 46% số hộ tại các làng đã quay trở lại sản xuất, tuy nhiên hoạt động này chỉ mang tính chất “cầm chừng” với mục đích “làm để giữ thợ” và “lấy công làm lãi” mà không có lợi nhuận. Làng có số hộ quay lại sản xuất cao nhất là La Xuyên đạt 80% và làng thấp nhất là Đồng Kỵ chỉ đạt 30%.

Lực lượng lao động tại các làng nghề suy giảm nghiêm trọng, đặc biệt là nhóm lao động tự do từ các nơi khác tới làm thuê cho các hộ tại đây. So với trước giãn cách, lượng lao động làm thuê tại các làng nghề giảm 73%, lao động của bản thân hộ giảm 36%. Các hộ sản xuất phải giảm lượng lao động đi thuê nhằm giảm chi phí sản xuất. Ngoài ra, các biện pháp giãn cách làm đứt nguồn cung lao động do công nhân ở địa bàn khác không thể di chuyển tới làng nghề.

Đáng chú ý, đầu ra sản phẩm của các hộ giảm khoảng 76%, thu nhập của hộ giảm gần 90%, nguồn gỗ nguyên liệu đầu vào cho sản xuất giảm 68% do không tiêu thụ được sản phẩm đầu ra. Ở một số nơi như Đồng Kỵ, Liên Hà, La Xuyên, lượng sản phẩm bán ra giảm 80-90%, tương ứng với mức sụt giảm về nguồn thu của hộ.

Không tiêu thụ được sản phẩm đầu ra dẫn tới việc thu hẹp quy mô sản xuất, thu nhập giảm. Bình quân thu nhập của hộ tại các làng nghề khảo sát giảm gần 90% so với trước giãn cách. Liên Hà và Vạn Điểm là nơi thu nhập của hộ giảm mạnh nhất, lần lượt là 90 và 80%. Do vậy, trên 70% số hộ vay vốn để sản xuất kinh doanh, một số hộ phải đi vay “tín dụng đen”, tiềm ẩn rủi ro rất lớn.

Tính chính danh của hộ sản xuất và tăng cường kết nối

Thực tế hiện nay, hình thức phổ biến tại các làng nghề gỗ là hộ kinh doanh nhỏ lẻ, không đăng ký mã số thuế mà chỉ đóng lệ phí môn bài (thường được gọi là thuế môn bài) khoảng vài trăm ngàn/hộ mỗi năm, tùy thuộc vào doanh thu của hộ.

Hơn nữa, các hộ làng nghề đến nay vẫn chưa có các tổ chức đại diện hiệu quả nhằm kết nối các hộ với cơ quan quản lý. Các kết nối với bên ngoài, bao gồm kết nối với cơ quan quản lý, các chi hội tại các địa phương khác, các tổ chức cơ quan đoàn thể, xã hội nghề nghiệp… hầu hết chưa có. Điều này không những hạn chế về thông tin, bao gồm cả những thông tin về cơ chế chính sách mới, mà còn làm mất cơ hội tiếp cận với các nguồn lực bên ngoài cộng đồng.  

Đại diện làng nghề gỗ Hữu Bằng (Hà Nội), bà Nguyễn Thị Bảy cho biết, dịch bệnh khiến chuỗi logistics đứt gãy, chi phí tăng lên nhiều, sản phẩm không tiêu thụ được khiến người dân rất khó khăn. Làng nghề mong muốn được hợp tác với các doanh nghiệp trong ngành gỗ nhằm biến các hộ của làng nghề trở thành một bộ phận của chuỗi cung, không chỉ cung các sản phẩm gỗ cho thị trường nội địa mà còn hướng tới xuất khẩu.

Ông Vũ Quốc Vương- Chủ tịch Hội Gỗ mỹ nghệ Đồng Kỵ cũng cho biết, 2 năm nay thị trường Trung Quốc đã gần như “đóng cửa”, trong khi người làm nghề hầu như phải đi vay ngân hàng khoảng 3-5 tỉ đồng/hộ, nay thêm dịch bệnh rất khó khăn. Ông Vương cũng bày tỏ mong muốn kết nối giữa các hộ sản xuất trong làng nghề với nhau, kết nối làng nghề với các doanh nghiệp, Hiệp hội, nhằm định hướng đầu ra sản phẩm và phát triển thị trường trong tương lai.

Theo ông Tô Xuân Phúc, hiện nay, các làng nghề hầu như chưa được coi là một hợp phần chính thống của ngành gỗ. Các cơ chế chính sách thường tập trung ưu tiên vào khối doanh nghiệp. Do hoạt động sản xuất kinh doanh của các hộ tại các làng nghề có quy mô nhỏ lẻ, nên hầu hết các hộ không đăng ký thực hiện kinh doanh với cơ quan quản lý, không đăng ký thuế. Chính vị vậy, các hộ sản xuất tại làng nghề gỗ chưa có tính chính danh. Theo pháp luật hiện hành, để có tính chính danh này các hộ tại làng nghề cần đăng ký kinh doanh.

Chính sự thiếu tính chính danh dẫn đến kết quả là các hộ sản xuất tại làng nghề luôn nằm ngoài nhóm đối tượng được ưu tiên để nhận hỗ trợ nguồn lực hỗ trợ chính thức của Nhà nước, bao gồm cả hỗ trợ nhằm giảm tác động của đại dịch COVID-19- ông Tô Xuân Phúc cho hay.

Với vai trò và tầm quan trọng của các làng nghề gỗ, ông Đỗ Xuân Lập cho rằng, Nhà nước cần có các chính sách hỗ trợ cho hộ kinh doanh làng nghề. Chính phủ nên cân nhắc về những cơ chế, chính sách bao trùm hơn. Một chính sách bao trùm với các tiêu chí mở rộng hơn để các hộ làng nghề hiện còn thiếu tính chính danh có thể tiếp cận được với các nguồn lực hỗ trợ không những sẽ giúp hộ sản xuất giảm bớt khó khăn do đại dịch mà còn giúp mở rộng cơ hội tiếp cận đối với các nguồn lực phát triển khác. 

Bên cạnh đó, cần kết nối hiệu quả giữa làng nghề và các cơ quan quản lý và cơ quan liên quan khác. Nhà nước và các bên liên quan, bao gồm cả các Hiệp hội gỗ, hình thành mối liên kết giữa hộ sản xuất và các doanh nghiệp. Các doanh nghiệp sẽ dẫn dắt hộ sản xuất trở thành một bộ phận của chuỗi cung, hỗ trợ các làng nghề chuyển đổi sản phẩm theo hướng thân thiện môi trường, có giá trị gia tăng cao, hướng tới phát triển bền vững trong tương lai- ông Đỗ Xuân Lập nhấn mạnh.  

Lê Kim Liên

Thích và chia sẻ bài viết:

tin liên quan

video hot

Về đầu trang