AI có phải mối đe dọa thay thế con người?

Trong kỷ nguyên số hóa, trí tuệ nhân tạo (AI) đang từng bước xâm nhập và định hình lại mọi khía cạnh của cuộc sống, đặc biệt là lĩnh vực lao động. Ông Mustafa Suleyman, CEO AI của Microsoft vừa có bài nói chuyện trên truyền thông và đánh giá rằng, tương lai của lực lượng lao động sẽ chứng kiến sự thay đổi sâu sắc, nơi AI không chỉ là công cụ hỗ trợ mà còn trở thành đối tác không thể thiếu của con người, thậm chí phát triển thành mối quan hệ cộng sinh.

CEO AI của Microsoft dự đoán trong vòng 10 đến 15 năm tới, cách thức chúng ta làm việc hằng ngày sẽ thay đổi hoàn toàn. Thay vì trực tiếp thực hiện nhiều công việc như hiện tại, người lao động sẽ ngày càng tập trung vào việc quản lý các AI agent (trợ lý AI ảo) của riêng mình.

Mối quan hệ này được mô tả như một chu trình tương tác lặp đi lặp lại: người dùng giao nhiệm vụ, AI thực hiện, người dùng kiểm tra và điều chỉnh. Sự hợp tác này hứa hẹn nâng cao hiệu quả và năng suất, giải phóng con người khỏi các tác vụ lặp đi lặp lại để tập trung vào sự sáng tạo và tư duy chiến lược.

Một yếu tố quan trọng thúc đẩy sự chuyển đổi này là chi phí công nghệ AI đang giảm mạnh, tiến tới chi phí cận biên bằng 0. Điều này mở ra cơ hội tiếp cận AI cho nhiều cá nhân và tổ chức.

Trong tương lai gần, con người và AI cộng tác để hoàn thành công việc.

Những lĩnh vực sáng tạo nghệ thuật - vốn xưa nay được coi là “thánh địa” kén nhân lực vì không phải ai cũng có năng lực thì nay đã bị AI “tiếm quyền”. Vậy, những ngành nghề khác sẽ ra sao?

Nỗi sợ hãi về AI ngày càng gia tăng khi nhiều chuyên gia dự báo AI có thể thay thế con người trong vài năm tới hoặc khiến nhiều người trở nên vô dụng dù được đào tạo bài bản. Thế hệ trẻ - những người đang chuẩn bị vào đời trở nên hoang mang không biết nên chọn ngành nào, trường nào để tránh bị AI đào thải, thay thế.

Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp bắt đầu đưa “nhân sự ảo” vào vận hành để tiết kiệm chi phí, câu hỏi lớn đặt ra là: AI có thể thay thế con người đến đâu?

Tại Việt Nam, xu hướng này cũng bắt đầu định hình. Một công ty sản xuất phim hoạt hình đã tinh gọn đội ngũ sản xuất từ 10 người còn 3 nhờ AI hỗ trợ viết kịch bản, tạo hình ảnh, diễn hoạt và lồng tiếng. “Công ty yêu cầu 100% nhân sự biết sử dụng AI. Hiệu suất làm việc tăng gấp ba lần", một quản lý cấp trung chia sẻ. Những vị trí bị thay thế chủ yếu là người không có kỹ năng AI hoặc không đảm bảo hiệu quả công việc.

Trao đổi về vấn đề này, ông Đào Trung Thành - Phó Viện trưởng Viện Công nghệ Blockchain và Trí tuệ nhân tạo (ABAII) cho rằng không có ngành nghề nào hoàn toàn miễn nhiễm trước tác động của AI. Tuy nhiên, con người có thể duy trì lợi thế cạnh tranh nhờ những kỹ năng quan trọng như tư duy phản biện, sáng tạo, giải quyết vấn đề, khả năng thích nghi và giao tiếp. Những kỹ năng này không chỉ giúp con người làm việc hiệu quả với AI mà còn khai thác tối đa tiềm năng của công nghệ để nâng cao hiệu suất và tạo ra giá trị mới.

Ông nhấn mạnh, các ngành nghề dựa trên quy trình lặp lại và dễ tự động hóa sẽ chịu ảnh hưởng lớn nhất. Trong khi đó, những lĩnh vực đòi hỏi sự sáng tạo, tư duy chiến lược và tương tác con người vẫn giữ vai trò quan trọng. AI đã và đang tạo ra những thay đổi rõ rệt nhưng mức độ tác động khác nhau tùy vào từng ngành nghề, cá nhân. Vấn đề cốt lõi không phải là sự tồn tại của AI mà là cách con người phản ứng với sự phát triển của nó. Thay vì lo ngại, chúng ta cần chủ động tìm hiểu, học hỏi và thích nghi với AI như một phần tất yếu của tương lai.

Thanh Hiền (t/h)