Mua sắm dịp cuối năm cần cảnh giác trước những chiêu trò lừa đảo trên mạng

Thương mại điện tử Việt Nam là một mảnh đất màu mỡ, với lượng người dùng chiếm tới gần 70% dân số. Theo khảo sát của Nielsen IQ, người tiêu dùng trực tuyến Việt Nam đứng thứ 11 thế giới về sức mua. Doanh số của 5 sàn thương mại điện tử lớn tại Việt Nam đạt trung bình 25.300 tỷ đồng, tương đương với khoảng 1 tỷ USD mỗi tháng. 

Theo Cục An toàn thông tin, thời gian qua, không chỉ trên không gian mạng Việt Nam mà cả quốc tế, các hình thức lừa đảo trực tuyến đã không ngừng gia tăng và liên tục có sự thay đổi kịch bản nhắm đến các nhóm đối tượng người dùng Internet, từ lừa đảo đánh cắp thông tin cá nhân, lừa đảo tình cảm, đến lừa đảo mạo danh, lừa đảo đầu tư...

Cụ thể, vừa qua các thương hiệu của tập đoàn VinGroup như VinFast, Xanh SM, Vinhomes đã đồng loạt cảnh báo người dân về tình trạng giả mạo doanh nghiệp để lừa đảo, đồng thời đề nghị các khách hàng của doanh nghiệp mình cẩn trọng khi cung cấp thông tin cá nhân và tài khoản ngân hàng.

Thủ đoạn thường được các nhóm đối tượng lừa đảo sử dụng là giả mạo là người lao động hoặc người nắm giữ các chức vụ quản lý cấp cao hoặc cổ đông hoặc đại lý của Vinfast, Vinhomes, Xanh SM kêu gọi góp vốn đầu tư vào quỹ đầu tư, quỹ huy động vốn, quỹ phúc lợi của Vinhomes hoặc tập đoàn Vingroup.

Mua sắm dịp cuối năm cần cảnh giác trước các chiêu lừa đảo qua không gian mạng. Ảnh minh họa

Các nhóm đối tượng còn lừa đảo người dân về khả năng giới thiệu tuyển dụng vào 3 công ty trên, giới thiệu mua sản phẩm, yêu cầu nộp một số tiền ban đầu thông qua các trang web giả mạo hoặc theo hình thức khác.

Thông tin cụ thể về chiêu trò của những kẻ lừa đảo, Cục An toàn thông tin cho hay, lợi dụng tâm lý ‘săn sale’, các đối tượng xấu sẽ chủ động tiếp cận nạn nhân qua các email, tin nhắn khuyến mãi giả mạo từ các sàn thương mại điện tử quen thuộc như Shopee, Lazada, Tiki.

Bên cạnh đó, lợi dụng tính năng phân tích thói quen người dùng của các nền tảng mạng xã hội, đối tượng tạo các fanpage giả mạo hoặc website giả mạo giống hệt với trang chính thống của các thương hiệu lớn để tiếp cận nạn nhân qua quảng cáo về những sản phẩm mà nạn nhân đang quan tâm; từ đó dẫn dụ nạn nhân đặt mua với mức chiết khấu cao nhằm chiếm đoạt tài sản.

Ngoài ra, Meta mới đây cũng đã đưa ra cảnh báo đối với chiêu trò lừa đảo mua sắm trực tuyến trên các mạng xã hội như Threads, X, Facebook và các diễn đàn trực tuyến như Quora. Cụ thể, đối tượng thường đưa ra các chương trình ưu đãi bằng cách sử dụng trái phép các video trên Internet với lồng tiếng AI mô tả sản phẩm và khuyến cáo số lượng có hạn. Khi phản hồi, người dùng được dẫn đến các trang web để mua hàng và thanh toán.

Trước tình hình lừa đảo trên không gian mạng có xu hướng gia tăng vào dịp cuối năm, Cục An toàn thông tin khuyến nghị người dân thận trọng khi giao dịch mua bán trên mạng xã hội hoặc qua hình thức trực tuyến khác. Người dân cần xác minh danh tính đối tượng, tìm hiểu độ uy tín của người bán và chất lượng sản phẩm trước khi mua hàng, không chuyển tiền đặt cọc trước để tránh bị chiếm đoạt tài sản. Đồng thời, không nên chuyển khoản, không cung cấp mã OTP cho cá nhân không quen biết; không truy cập bất kỳ liên kết hoặc tệp đính kèm nào nhận được từ những nguồn không rõ ràng.

Ông Vũ Ngọc Sơn - Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia Việt Nam cho biết thêm, nếu chúng ta để ý kỹ sẽ thấy tên miền lừa đảo có những ký tự lạ, phần mềm thì được tải từ những địa chỉ lạ không phải các kho ứng dụng quen thuộc. Nếu để ý chúng ta vẫn có thể nhận ra được nhưng nếu sơ suất, chủ quan rất dễ nhầm lẫn và làm theo các chỉ dẫn của kẻ lừa đảo". Còn với các quảng cáo trên Fanpage hay trạng mạng xã hội, tick xanh có thể là một dấu hiệu của sự tin cậy.

Ông Nguyễn Phú Lương - Phó Giám đốc Trung tâm Giám sát an toàn không gian mạng quốc gia, Cục An toàn thông tin, Bộ Thông tin và Truyền thông nhận định, người dùng cần kiểm chứng thật kỹ xem có đúng Fanpage chính thống hay không. Nếu không phải, người dùng có thể báo cáo trực tiếp cho các nền tảng mạng xã hội trên các cổng báo cáo của các nền tảng mạng xã hội để ghi nhận và hỗ trợ xử lý. Hoặc có thể gửi cảnh báo về Cục An toàn thông tin để Cục xử lý và cảnh báo đến toàn thể người dân.

Các chuyên gia cũng khuyến cáo, khi giao dịch, mua bán trực tuyến, chỉ nên thực hiện nếu tài khoản thanh toán trùng khớp với các thông tin của doanh nghiệp, người bán hàng mà chúng ta đã biết rõ. Tốt nhất là thực hiện giao dịch thông qua các kênh được đảm bảo bởi nền tảng hoặc một nhà cung cấp chính thống, đáng tin cậy để có thể khiếu nại và đảm bảo quyền lợi của mình sau này.

Theo báo cáo của Bộ Công Thương, tổng số thuế từ các tổ chức và cá nhân hoạt động trong lĩnh vực thương mại điện tử trong 11 tháng đầu năm 2024 đã đạt khoảng 108.000 tỷ đồng, tăng 22% so với cùng kỳ năm 2023. Dự kiến, năm 2025, Việt Nam sẽ đạt quy mô thị trường khoảng 25 tỷ USD. Việc quản lý hiệu quả, minh bạch sẽ không chỉ đảm bảo cho quyền lợi, nghĩa vụ của người mua, người bán mà còn là sự đảm bảo cho một khoản thu ngân sách bền vững từ các hoạt động này.

An Dương