Tái khởi động quan hệ đối tác toàn cầu vì sự phát triển bền vững

Trong số này, SDG 17 (hợp tác vì các Mục tiêu) là một trong những mục tiêu và là mục tiêu duy nhất được xem xét hàng năm. Bài viết này cung cấp cái nhìn tổng quan về tình hình của SDG 17 và nhấn mạnh mối liên kết của nó với các mục tiêu khác.

Khi các quốc gia thành viên Liên Hợp Quốc thông qua Chương trình Nghị sự 2030 cho Phát triển Bền vững cùng với 17 SDG vào năm 2015, họ đã cam kết tăng cường các phương tiện thực hiện và khôi phục quan hệ đối tác toàn cầu cho phát triển bền vững – điều kiện tiên quyết để đạt được tất cả các mục tiêu. Trong thập kỷ qua, tiến độ toàn cầu về SDG 17 đã có sự biến động.

Theo báo cáo tiến độ SDG của Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc, dòng tài chính hướng tới các quốc gia đang phát triển đã tăng lên, nhưng chi phí phục vụ nợ cũng đạt mức cao kỷ lục vào năm 2023. Khoảng cách đầu tư hàng năm cho các Mục tiêu Phát triển Bền vững ước tính lên tới 4 nghìn tỷ USD.

Mặc dù khả năng tiếp cận công nghệ thông tin và truyền thông (ICT) đã gia tăng ổn định trong những năm qua nhưng sự chênh lệch kỹ thuật số vẫn tồn tại ở các khu vực thu nhập thấp. Hệ thống dữ liệu và năng lực thống kê quốc gia đã được cải thiện, nhưng nhiều quốc gia vẫn thiếu nguồn tài chính cần thiết để đảm bảo việc theo dõi và thực hiện các mục tiêu một cách toàn diện. Báo cáo của Tổng Thư ký nhấn mạnh sự cần thiết phải “tăng cường hỗ trợ và khôi phục hợp tác toàn cầu để thu hẹp những khoảng cách này và thúc đẩy tiến độ đạt được các mục tiêu".

Tái khởi động quan hệ đối tác toàn cầu vì sự phát triển bền vững.

Vậy hiện tại chúng ta đang đứng ở đâu với SDG 17?

Tài chính: Dựa trên dữ liệu năm 2023 từ khoảng 130 quốc gia, doanh thu của chính phủ (mục tiêu SDG 17.1) chiếm một phần ba tổng sản phẩm quốc nội (GDP) toàn cầu. Doanh thu từ thuế đạt 25% GDP ở các nền kinh tế phát triển và 18% GDP ở các thị trường mới nổi và quốc gia đang phát triển. Những con số này tương đương với mức năm 2015.

Trong năm 2024, viện trợ phát triển chính thức (ODA) (mục tiêu SDG 14.2) từ các quốc gia thuộc Ủy ban Hỗ trợ Phát triển (DAC) của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) đã giảm 7,1% về mặt thực tế, xuống còn 212,1 tỷ USD, đánh dấu mức giảm đầu tiên trong năm năm. Các nguyên nhân dẫn đến sự giảm này bao gồm đóng góp thấp hơn cho các tổ chức quốc tế, giảm viện trợ cho Ukraine và hỗ trợ nhân đạo cũng như chi tiêu ít hơn cho việc tiếp nhận người tị nạn. Tuy nhiên, tổng ODA vẫn cao hơn 23% so với năm 2019.

Có sự tiến triển trong việc huy động nguồn lực tài chính bổ sung (mục tiêu SDG 14.3), với sự gia tăng được ghi nhận cho tất cả các hình thức tài chính từ năm 2019. Các khoản vay ưu đãi ghi nhận mức tăng lớn nhất, đạt 77%. Tuy nhiên, số lượng các khoản đầu tư liên quan đến Mục tiêu đã giảm 11% trong năm 2024.

Mặc dù có sự cải thiện trong lĩnh vực năng lượng tái tạo, y tế, giáo dục, nhưng các lĩnh vực cơ sở hạ tầng, hệ thống nông thực phẩm, nước sạch và vệ sinh “hiện đang nhận được ít tài chính quốc tế hơn so với năm 2015,” theo báo cáo. Dòng kiều hối toàn cầu trong năm 2023 đã đạt 861 tỷ USD, tăng 3% so với năm 2022.

Trong năm 2023, chi phí phục vụ nợ (mục tiêu SDG 17.4) của tất cả các quốc gia có thu nhập thấp (LIC) và quốc gia có thu nhập trung bình (MIC) đã đạt mức kỷ lục 1,4 nghìn tỷ USD, tạo áp lực nặng nề lên các nền kinh tế đang phát triển.

Công nghệ Thông tin và Truyền thông (ICT): Trong khi số lượng đăng ký băng thông rộng cố định trên 100 cư dân (mục tiêu SDG 17.6) tăng trưởng với tỷ lệ 6,3% mỗi năm từ 2015 đến 2024, chỉ có 20 lượt đăng ký trên 100 người dân được ghi nhận trong năm 2024, với mức độ bao phủ thậm chí còn thấp hơn ở các quốc gia có thu nhập thấp. Tỷ lệ sử dụng Internet (mục tiêu SDG 17.8) tăng ba điểm phần trăm từ năm 2023 đến 2024, đạt 68% dân số toàn cầu. Điều này có nghĩa là việc tiếp cận toàn cầu vẫn còn “xa vời,” theo báo cáo.

Dữ liệu, Giám sát và Trách nhiệm: Có sự cải thiện trong việc thu thập dữ liệu kinh tế và môi trường cho các SDGs (mục tiêu SDG 17.18), nhưng dữ liệu xã hội và nhân khẩu học vẫn chậm tiến. Hiệu suất thống kê đã cải thiện, với nhiều quốc gia có luật thống kê quốc gia và đang thực hiện kế hoạch thống kê quốc gia.

Năm 2022, các quốc gia đang phát triển đã nhận được 875 triệu USD để tăng cường năng lực thống kê (mục tiêu SDG 17.19) – tăng 2% so với năm 2021 và gần 50% so với năm 2015.

Tiến bộ thủ tục cũng đang được thực hiện theo mục tiêu 17.19 của SDG, kêu gọi xây dựng các sáng kiến bổ sung cho tổng sản phẩm quốc nội (GDP). Kết quả từ Hội nghị Quốc tế lần thứ tư về Tài chính cho Phát triển (FfD4) đã khẳng định lời kêu gọi trong “Pact for the Future” về việc “khẩn trương phát triển một khung công cụ đo lường tiến bộ trong phát triển bền vững, bổ sung hoặc vượt qua tổng sản phẩm quốc nội".

Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc đã phân công một nhóm chuyên gia độc lập cấp cao, theo yêu cầu của Pact để “phát triển các khuyến nghị về một số chỉ số phát triển bền vững thuộc sở hữu quốc gia và có thể áp dụng toàn cầu, bổ sung và vượt qua GDP.” Dựa trên các khuyến nghị này, Pact for the Future và kết quả FfD4 chỉ ra rằng một quy trình liên chính phủ do Liên Hợp Quốc dẫn dắt sẽ được triệu tập sau đó.

Trong khuôn khổ HLPF, các cuộc thảo luận về bốn Mục tiêu khác đang được xem xét – SDG 3 (sức khỏe và phúc lợi tốt), SDG 5 (bình đẳng giới), SDG 8 (công việc tốt và tăng trưởng kinh tế), và SDG 14 (sự sống dưới nước) – tập trung vào việc làm thế nào để tăng cường các phương tiện thực hiện nhằm đạt được từng SDG này.

HLPF 2025 cũng sẽ có một phiên chuyên đề về việc mở khóa các phương tiện thực hiện, với các cuộc thảo luận tập trung vào việc huy động tài chính và ứng dụng khoa học, công nghệ và đổi mới (STI) để thúc đẩy các SDG. Kết quả từ Hội nghị Quốc tế lần thứ tư về Tài chính cho Phát triển gần đây sẽ được đưa vào các cuộc thảo luận này, bao gồm các cam kết như:

Tăng cường đầu tư để đạt được kết nối kỹ thuật số toàn cầu, có ý nghĩa và hợp lý, đồng thời thu hẹp khoảng cách số thông qua sự hợp tác tăng cường giữa các chính phủ, các tổ chức tài chính phát triển, các ngân hàng phát triển đa phương (MDB), các tổ chức quốc tế và khu vực tư nhân;

Tăng cường cho vay từ ngân hàng phát triển công cộng cho đầu tư cơ sở hạ tầng STI;

Giải quyết rào cản đối với đầu tư tư nhân tại các quốc gia đang phát triển thông qua các công cụ tài chính đổi mới như tài chính kết hợp để giảm rủi ro đầu tư;

Giảm chi phí vốn cho các quốc gia đang phát triển, bao gồm việc cung cấp hỗ trợ quản lý thanh khoản và nợ một cách hệ thống, cũng như xem xét vai trò của các cơ quan xếp hạng tín dụng.

Một phiên thảo luận riêng biệt nhằm tăng cường quan hệ đối tác trong việc thực hiện các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDG) sẽ diễn ra vào cuối tuần. Theo một ý tưởng do Văn phòng Liên Hợp Quốc chuẩn bị, phiên họp này “sẽ nhấn mạnh sự cần thiết phải có các quan hệ đối tác hiệu quả, ý chí chính trị bền vững, cam kết tài chính, sự nhất quán chính sách lớn hơn trong các quá trình toàn cầu có mối liên kết với nhau".

HLPF 2025 được tổ chức tại New York, Hoa Kỳ, từ ngày 14 đến 23 tháng 7, với chủ đề “Thúc đẩy các giải pháp bền vững, bao trùm, dựa trên khoa học và bằng chứng cho Chương trình Nghị sự 2030 về Phát triển Bền vững và các Mục tiêu Phát triển Bền vững, để không ai bị bỏ lại phía sau".

Ngọc Bích - Kim Chi

(Biên dịch từ nguồn: IISD – Viện Nghiên cứu quốc tế về Phát triển bền vững)