Mỹ phẩm gắn mác 'thảo dược thiên nhiên': Lỗ hổng trong kiểm soát chất lượng

Mỹ phẩm “giả công dụng”

Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) vừa ra quyết định đình chỉ lưu hành và thu hồi toàn quốc ba sản phẩm mỹ phẩm mang nhãn hiệu Vinamake, gồm hai loại dầu gội và một dung dịch vệ sinh phụ nữ, sau khi cơ quan chức năng xác định đây là hàng giả. Kết quả giám định của Viện Khoa học hình sự (Bộ Công an) cho thấy các mẫu sản phẩm không có một số thành phần như công bố và ghi trên nhãn, bao bì. Phòng Cảnh sát kinh tế, Công an tỉnh Phú Thọ kết luận đây là hàng giả về giá trị sử dụng và công dụng theo quy định pháp luật.

Doanh nghiệp chịu trách nhiệm là Công ty cổ phần Vinamake, có trụ sở tại tỉnh Phú Thọ. Ngay sau kết luận của cơ quan chức năng, Cục Quản lý Dược yêu cầu công ty khẩn trương thu hồi toàn bộ sản phẩm vi phạm, thông báo đến hệ thống phân phối và báo cáo kết quả trước ngày 1/11/2025. Các Sở Y tế địa phương được giao nhiệm vụ giám sát, xử lý nghiêm nếu phát hiện sản phẩm vẫn lưu hành trên thị trường.

Ba sản phẩm bị thu hồi gồm dầu gội DR. Hair Ginger Shampoo, dầu gội DR. Ginger Shampoo và dung dịch vệ sinh phụ nữ Nano bạc hương nước hoa. Đây đều là sản phẩm chăm sóc cá nhân phổ biến, được quảng cáo có chiết xuất thảo dược và công dụng bảo vệ sức khỏe da đầu, vùng kín. Tuy nhiên, thực tế kiểm nghiệm cho thấy thành phần không đúng công bố, tiềm ẩn nguy cơ gây kích ứng, viêm da hoặc rối loạn sinh lý nếu sử dụng lâu dài.

Các chuyên gia da liễu cảnh báo, sử dụng mỹ phẩm giả, không rõ nguồn gốc có thể gây tổn thương nghiêm trọng cho da, tóc và vùng nhạy cảm. Điều đáng lo ngại là nhiều sản phẩm được bán trên mạng, không hóa đơn, không kiểm định khiến việc truy xuất nguồn gốc gần như bất khả thi.

Ảnh minh họa.

Trách nhiệm khôi phục niềm tin người tiêu dùng

Theo Nghị định 98/2020/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất và buôn bán hàng giả, sản phẩm mỹ phẩm bị xác định là hàng giả về công dụng hoặc giá trị sử dụng có thể bị xử phạt rất nặng, kèm biện pháp buộc tiêu hủy hàng hóa vi phạm.

Nghị định 17/2022/NĐ-CP – văn bản sửa đổi, bổ sung mới nhất tiếp tục tăng chế tài đối với hành vi thay đổi thành phần, bao bì, nhãn hàng sau công bố mà không đăng ký lại với cơ quan quản lý. Ngoài ra, theo Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017), hành vi sản xuất hoặc buôn bán hàng giả có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự, mức phạt tù tối đa lên tới 20 năm, thậm chí tù chung thân nếu gây hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe hoặc tính mạng con người. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng để xử lý các trường hợp vi phạm nghiêm trọng trong lĩnh vực mỹ phẩm.

Song song với đó, Thông tư 06/2011/TT-BYT của Bộ Y tế quy định mọi sản phẩm mỹ phẩm trước khi lưu hành phải được công bố tại Cục Quản lý Dược. Doanh nghiệp chịu trách nhiệm hoàn toàn về tính trung thực của thành phần, công dụng, quy trình sản xuất và nhãn hàng hóa. Việc thay đổi bất kỳ yếu tố nào sau khi công bố mà không đăng ký lại được coi là hành vi gian dối. Tuy nhiên, khâu hậu kiểm vẫn là điểm yếu kéo dài, khiến không ít sản phẩm “lọt lưới” ra thị trường với hồ sơ hợp lệ nhưng chất lượng thực tế không đạt chuẩn.

Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2023 – có hiệu lực từ ngày 1/7/2024 cũng bổ sung nhiều quy định mới nhằm tăng trách nhiệm của doanh nghiệp và quyền người tiêu dùng. Theo đó, người tiêu dùng có quyền yêu cầu bồi thường, khiếu nại và được bảo vệ khi bị thiệt hại do sử dụng hàng hóa vi phạm.

Vụ việc của Vinamake không chỉ là câu chuyện của một doanh nghiệp bị xử phạt mà là lời cảnh tỉnh cho cả hệ thống: từ khâu cấp phép, kiểm định, lưu hành đến giám sát thị trường. Trong khi cơ quan quản lý cần siết chặt quy trình kiểm nghiệm và hậu kiểm, doanh nghiệp phải đặt uy tín lên hàng đầu, tuyệt đối không gian dối trong công bố thành phần hay quảng cáo công dụng. Người tiêu dùng cũng cần tỉnh táo, chỉ lựa chọn sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, tem chống giả, mã truy xuất hợp lệ và báo ngay cho cơ quan chức năng khi phát hiện nghi vấn.

Niềm tin của người tiêu dùng là thứ tài sản quý giá nhất mà thị trường mỹ phẩm không thể đánh mất. Để bảo vệ niềm tin ấy, cần không chỉ biện pháp xử lý sau khi vi phạm, mà là một hệ thống quản lý chủ động, chặt chẽ và minh bạch - nơi mọi sản phẩm được giám sát từ khi công bố đến khi đến tay người dùng.

Thanh Hiền