Nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ

Ngày 23/1/2024 tại Hà Nội, Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) và Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) đồng chủ trì công bố nghiên cứu đầu tiên về các doanh nghiệp nhỏ và vừa do phụ nữ làm chủ ở Việt Nam. Báo cáo có tựa đề “Thúc đẩy Tăng trưởng Doanh nghiệp thông qua Tháo gỡ các Rào cản: Sách Trắng về Doanh nghiệp nhỏ và vừa do Phụ nữ làm chủ ở Việt Nam” là ấn phẩm do ADB hợp tác với Cục Phát triển doanh nghiệp, Bộ KH&ĐT soạn thảo.

Theo Sách Trắng, các DNNVV là lực lượng quan trọng của nền kinh tế đang phát triển nhanh chóng của Việt Nam. Năm 2020, cả nước có hơn 500.000 DNNVV, chiếm gần 98% tổng số doanh nghiệp. Tuy nhiên, doanh nghiệp nhỏ và vừa do phụ nữ làm chủ chỉ chiếm 20% trong số đó.

Do đó, Báo cáo tìm cách giải quyết sự mất cân bằng này bằng cách cung cấp bức tranh tổng quan dựa trên các số liệu thống kê chính thức và tình hình thực tiễn về hoạt động của các doanh nghiệp nhỏ và vừa do phụ nữ làm chủ ở Việt Nam nhằm giúp định hướng chính sách thúc đẩy phát triển doanh nhân nữ trong tương lai.

Tại buổi công bố Sách Trắng, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Duy Đông cho biết, doanh nghiệp nhỏ và vừa do phụ nữ làm chủ dù chỉ chiếm 20% nhưng lực lượng này có vai trò quan trọng trong tạo việc làm, cải thiện thu nhập cho người lao động, góp phần tích cực giảm đói nghèo và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Ở góc độ phát triển xã hội, các doanh nghiệp này góp phần tăng vị thế của phụ nữ, tăng đầu tư cho y tế, giáo dục của trẻ em nhất là các trẻ em gái, làm tăng lợi ích xã hội, hướng tới các mục tiêu phát triển bền vững.

Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của khu vực doanh nghiệp, trong giai đoạn 2012-2022, số lượng doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ liên tục tăng với tốc độ ít nhất 2%/năm, cao hơn so với tốc độ tăng trung bình của khu vực doanh nghiêp. Hiện nay, Việt Nam là một trong các thị trường doanh nhân nữ phát triển thuận lợi, mạng lưới doanh nghiệp nữ hoạt động hiệu quả nhất ASEAN.

“Các doanh nhân nữ là những người linh hoạt, mềm dẻo nhưng cũng rất kiên cường và bền bỉ. Họ cũng là những người tiên phong hướng tới tạo dựng nền sản xuất sạch, vì sức khỏe của cộng đồng và nâng cao chất lượng cuộc sống người dân. Đã có nhiều điển hình doanh nhân nữ thành công trên thương trường và đưa được thương hiệu, sản phẩm nổi tiếng của Việt Nam ra thị trường quốc tế như Vinamilk, TH True milk, Vietjet…”- Thứ trưởng Trần Duy Đông nêu rõ.

Tuy nhiên, theo Thứ trưởng Trần Duy Đông, hiện nay, các doanh nghiệp do nữ làm chủ đa số có quy mô siêu nhỏ và nhỏ; số doanh nghiệp quy mô lớn, có năng lực dẫn dắt các chuỗi cung ứng còn ít. Nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong tiếp cận nguồn lực, sức cạnh tranh, hiệu quả hoạt động, năng lực kinh doanh, kỹ năng quản trị còn hạn chế. Bên cạnh đó, doanh nhân nữ vẫn phải đối diện với các thách thức, rào cản xuất phát từ một số định kiến xã hội và hủ tục truyền thống. 

“Doanh nghiệp vừa và nhỏ do phụ nữ lãnh đạo có thể là động lực chính cho tăng trưởng kinh tế ở Việt Nam cũng như trên khắp châu Á và Thái Bình Dương”- ông Winfried Wicklein- Tổng Vụ trưởng Vụ Đông Nam Á của ADB nhận định.

Dựa trên những kiến thức và kinh nghiệm quốc tế, Sách Trắng đưa ra các khuyến nghị giúp giải phóng tiềm năng chưa được khai phá của doanh nghiệp vừa và nhỏ do phụ nữ làm chủ ở Việt Nam.

Những khuyến nghị này bao gồm: xây dựng cơ sở dữ liệu phân tách theo giới, đưa khái niệm doanh nghiệp vừa và nhỏ do phụ nữ làm chủ vào một số văn bản quy phạm pháp luật cụ thể, trong đó có Luật Bình đẳng giới, các biện pháp khả thi theo lăng kính giới để thi hành Luật Hỗ trợ DNNVV, tập trung nhiều hơn vào các hoạt động phổ biến kiến thức và nâng cao nhận thức, bao gồm thúc đẩy tinh thần kinh doanh cho phụ nữ và các nữ doanh nhân thành công tiêu biểu.

Thứ trưởng Trần Duy Đông cho biết, với vai trò là cơ quan tham mưu cho Chính phủ về hỗ trợ phát triển doanh nghiệp, thời gian qua Bộ Kế hoạch và Đầu tư luôn phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, tổ chức hiệp hội và cộng đồng doanh nghiệp để lắng nghe, tổng hợp và nghiên cứu đề xuất trình Chính phủ kịp thời ban hành nhiều chính sách, giải pháp tháo gỡ khó khăn, rào cản, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh và nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp nói chung và DNNVV do phụ nữ làm chủ nói riêng.

Thứ trưởng bày tỏ mong muốn, các phát hiện và khuyến nghị của Sách trắng sẽ là những thông tin hữu ích cho cơ quan quản lý nhà nước và tổ chức liên quan nghiên cứu, tham khảo nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa cho các doanh nhân nữ phát triển tương xứng với tiềm năng và vai trò của khu vực này; qua đó góp phần quan trọng đạt được các mục tiêu về bình đẳng giới và phát triển bền vững của quốc gia.

Lê Kim Liên