Bài thuốc giải độc Botulinum bằng nước gạo rang, gừng lan truyền trên mạng không có tác dụng

Trong khi các bác sĩ, cơ quan quản lý y tế đang cố tìm thuốc giải trị giá 8.000 USD cho người bệnh ngộ độc Botulinum, mạng xã hội lại đang lan truyền “sử dụng nước gạo rang và gừng giải độc”.

Theo thông tin chia sẻ trên mạng xã hội, thời tiết nắng nóng nên thực phẩm dễ ôi thiu và bị ngộ độ Botulinum. Khi đó, mọi người cần sử dụng bài thuốc dân gian để giải độc. Bài thuốc lấy 1 nắm gạo rang vàng và một củ gừng pha thành trà uống, có thể ăn luôn cái gạo và gừng. Bài thuốc còn đính kèm khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới để tăng thêm “uy tín”.

Trao đổi với VietNamNet, PGS Nguyễn Duy Thịnh - chuyên gia từng công tác tại Viện Công nghệ thực phẩm, trường Đại học Bách Khoa, Hà Nội, cho biết dùng nước gạo rang với gừng để "giải độc" Botulinum là không có tác dụng. Đến nay, không có biện pháp sơ cứu, gây tiêu chảy hay các cách dân gian có tác dụng với loại ngộ độc này. Đây là tình trạng ngộ độc nguy hiểm nhất trong các loại ngộ độc từ thực phẩm.

Bài thuốc lan truyền trên mạng dùng gạo rang và gừng để giải độc Botulium không hề có tác dụng. Ảnh: VietNamnet

Thuốc giải độc hiệu quả nhất là BAT, dùng trong vòng 48-72 giờ, bệnh nhân thoát khỏi tình trạng liệt, không cần thở máy. Nhưng, hiện nay tại Việt Nam không còn thuốc BAT.

Hiện, Cục Quản lý dược (Bộ Y tế) đã trao đổi và làm việc với Tổ chức Y tế thế giới (WHO), và WHO đang tìm kiếm nguồn hỗ trợ khẩn cấp thuốc giải độc botulinum cho Việt Nam.

Mới đây, Phó thủ tướng Trần Hồng Hà đã có thông báo kết luận tại cuộc họp về việc đấu thầu mua sắm thuốc tại Bộ Y tế và các địa phương.

Phó thủ tướng yêu cầu Bộ Y tế sửa đổi thông tư số 15/2020 về danh mục thuốc đấu thầu, danh mục thuốc đấu thầu tập trung, danh mục thuốc đàm phán giá để ban hành trong tháng 5.

Trong đó các loại thuốc phổ biến, có nhu cầu sử dụng lớn, thuốc hiếm phải đấu thầu tập trung cấp quốc gia để giảm giá thuốc; các loại biệt dược, thuốc chuyên khoa giao cho các địa phương, bệnh viện thực hiện.

Ngộ độc Botulinum là một bệnh hiếm gặp nhưng nghiêm trọng vì độc tố tấn công vào các dây thần kinh của cơ thể gây khó thở, tê liệt cơ hay thậm chí tử vong. Độc tố Botulinum được tạo ra bởi vi khuẩn Clostridium Botulinum và đôi khi bởi những dòng vi khuẩn Clostridium butyricum và Clostridium baratii.

Độc tố Botulinum được tạo ra bởi vi khuẩn Clostridium Botulinum và đôi khi bởi những dòng vi khuẩn Clostridium butyricum và Clostridium baratii. Vi khuẩn được tìm thấy tự nhiên ở nhiều nơi, nhưng chúng hiếm khi gây bệnh cho người. Những vi khuẩn này tạo ra bào tử giúp chúng tồn tại trong môi trường, ngay cả trong điều kiện khắc nghiệt. Các bào tử thường không gây bệnh cho người nhưng trong những điều kiện nhất định, những bào tử này có thể phát triển và tạo ra chất độc rất nguy hiểm.

Điều kiện để bào tử phát triển và sinh độc tố là: Môi trường ít hoặc không có oxy, lượng axit thấp, đường, muối thấp, ở một nhiệt độ, lượng nước nhất định. Do đó, ở những thực phẩm đóng hộp, bảo quản hoặc lên men tại nhà không đúng cách có thể tạo điều kiện thích hợp cho các bào tử phát triển và tạo ra độc tố botulinum. Khi ăn những thực phẩm này có thể dẫn đến tình trạng ngộ độc.

Ngoài ngộ độc thực phẩm, Botulinum còn gây ra các loại ngộ độc khác như: Ngộ độc ở trẻ sơ sinh (khi bào tử của vi khuẩn xâm nhập, phát triển vào ruột của trẻ và sinh ra độc tố gây bệnh); Ngộ độc vết thương (khi bào tử xâm nhập vào vết thương từ tiêm chích ma túy, tai nạn xe, … và tạo ra độc tố); Ngộ độc do điều trị (khi tiêm quá nhiều độc tố botulinum, ví dụ thẩm mỹ); Ngộ độc ruột ở người trưởng thành (tương tự như ngộ độc ở trẻ sơ sinh).

Tất cả các triệu chứng của ngộ độc Botulinum đều do tê liệt cơ gây ra bởi độc tố. Nếu không được điều trị, bệnh có thể tiến triển xấu dẫn đến tê liệt hoàn toàn một số cơ như cơ hô hấp, các cơ ở cánh tay, chân và thân. Trong bệnh ngộ độc thực phẩm, các triệu chứng thường bắt đầu từ 18 đến 36 giờ sau khi ăn thực phẩm bị ô nhiễm.

Các dấu hiệu và triệu chứng của ngộ độc Botulinum có thể bao gồm: Khó nuốt, yếu cơ, nhìn đôi, sụp mí mắt, mờ mắt, nói lắp, khó thở, khó cử động mắt. Bên cạnh đó, các dấu hiệu và triệu chứng trong ngộ độc thực phẩm cũng có thể có bao gồm: Nôn mửa, buồn nôn, đau bụng, tiêu chảy.

Các dấu hiệu và triệu chứng ở trẻ sơ sinh có thể bao gồm: Táo bón, bú kém, sụp mí mắt, chậm phản ứng với ánh sáng, khuôn mặt ít biểu cảm hơn bình thường, tiếng khóc yếu nghe khác với bình thường, khó thở.

Lưu ý: Người bị ngộ độc Botulinum có thể không có tất cả các triệu chứng này cùng một lúc. Nếu có các triệu chứng ngộ độc Botulinum, hãy đến ngay cơ sở y tế để được điều trị kịp thời.

Để phòng chống ngộ độc do Botulinum, Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) khuyến cáo: Trong sản xuất, chế biến phải dùng những nguyên liệu bảo đảm an toàn thực phẩm, tuân thủ theo đúng yêu cầu quy định về vệ sinh trong quy trình sản xuất. Trong sản xuất đồ hộp, phải chấp hành chế độ khử khuẩn một cách nghiêm ngặt.

Chỉ sử dụng các sản phẩm thực phẩm, nguyên liệu thực phẩm có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng, tuyệt đối không sử dụng các sản phẩm đóng hộp đã hết hạn sử dụng, bị phồng, bẹp, biến dạng, hoen gỉ, không còn nguyên vẹn hoặc có mùi vị, màu sắc thay đổi khác thường.

Thực hiện ăn chín, uống sôi. Ưu tiên ăn các thực phẩm mới chế biến, mới nấu chín. Không nên tự đóng gói kín các thực phẩm và để kéo dài trong điều kiện không phải đông đá. Với các thực phẩm lên men, đóng gói hoặc che đậy kín theo cách truyền thống (như dưa muối, măng, cà muối...) cần đảm bảo phải chua, mặn. Khi thực phẩm hết chua thì không nên ăn. Khi xuất hiện các triệu chứng ngộ độc Botulinum, cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

An Dương (T/h)