Người nổi tiếng quảng cáo 'dối trá': Không ai được đứng ngoài vòng pháp luật!

Trước thực trạng quảng cáo sai sự thật tràn lan trên mạng xã hội, các cơ quan chức năng tại Việt Nam đang đẩy mạnh siết chặt kỷ cương, đồng thời sửa đổi và bổ sung khung pháp lý theo hướng mạnh tay hơn. Không chỉ tăng cường kiểm tra, xử phạt hành chính, Nhà nước còn mở rộng phạm vi truy cứu trách nhiệm hình sự và đề xuất các hình thức chế tài xã hội nhằm răn đe và phòng ngừa hiệu quả hơn.

Luật Quảng cáo 2012 (sửa đổi năm 2018) quy định rõ hành vi cung cấp thông tin không đúng sự thật về công dụng, giá trị, tính năng sản phẩm là vi phạm pháp luật. Theo Nghị định 38/2021/NĐ-CP, cá nhân vi phạm có thể bị phạt đến 80 triệu đồng, trong khi tổ chức sẽ chịu mức phạt cao hơn, từ 120 đến 160 triệu đồng. Những mức xử phạt này nhằm xử lý các trường hợp quảng cáo gây hiểu nhầm, sai lệch về chất lượng, xuất xứ, khả năng cung cấp hàng hóa và dịch vụ.

Với những cá nhân tái phạm hoặc hành vi vi phạm có dấu hiệu nghiêm trọng, pháp luật không còn dừng lại ở mức xử phạt hành chính. Điều 197 Bộ luật Hình sự quy định: Người có hành vi quảng cáo gian dối có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự với mức phạt từ cải tạo không giam giữ đến 3 năm, phạt tiền từ 10 đến 100 triệu đồng hoặc cấm hành nghề từ 1 đến 5 năm.

Trong những trường hợp đặc biệt – như quảng cáo sai sự thật liên quan đến hàng giả, hàng kém chất lượng trong lĩnh vực dược phẩm, thực phẩm, mỹ phẩm – hậu quả để lại có thể rất nghiêm trọng, khung hình phạt theo Điều 193 Bộ luật Hình sự có thể lên tới 20 năm tù hoặc chung thân. Đối với pháp nhân thương mại, mức phạt tiền có thể lên tới 18 tỷ đồng, đi kèm nguy cơ đình chỉ hoạt động vĩnh viễn hoặc cấm kinh doanh.

Cùng với việc tăng nặng chế tài, Chính phủ đang thúc đẩy thay đổi sâu rộng về chính sách quản lý và cơ chế giám sát trong lĩnh vực quảng cáo, đặc biệt trên nền tảng mạng xã hội.

Công điện số 65/CĐ-TTg ngày 15/5/2025 và Chỉ thị số 13/CT-TTg ngày 17/5/2025 của Thủ tướng Chính phủ đã chỉ rõ: Mọi tổ chức, cá nhân, bao gồm cả nghệ sĩ, người nổi tiếng đều phải chịu trách nhiệm trước pháp luật nếu tham gia quảng cáo sai sự thật. Đây là bước chuyển mạnh mẽ trong nhận thức pháp lý, chấm dứt tình trạng "vùng xám trách nhiệm" vốn tồn tại lâu nay trong giới làm nghệ thuật và người có ảnh hưởng.

 Chống quảng cáo sai sự thật: siết chặt kỷ cương, bảo vệ người tiêu dùng. (Ảnh minh họa).

Tại buổi họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 3/2025, Thứ trưởng Thường trực Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Lê Hải Bình khẳng định: Dự thảo Luật Quảng cáo sửa đổi đang bổ sung quy định nghiêm ngặt hơn, không loại trừ bất kỳ ai – dù là người nổi tiếng hay cá nhân bình thường – khỏi trách nhiệm pháp lý nếu tham gia truyền tải nội dung quảng cáo sai lệch. Không chỉ xử phạt hành chính hay hình sự, dự thảo còn đề xuất biện pháp bổ sung mang tính răn đe xã hội như cấm quảng cáo, hạn chế hoạt động nghệ thuật, thậm chí cấm xuất hiện trên truyền thông và mạng xã hội.

Tại kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, nhiều đại biểu Quốc hội cũng bày tỏ đồng tình với việc mở rộng trách nhiệm liên đới đến các tổ chức, cá nhân cung cấp dịch vụ quảng cáo và người truyền tải nội dung sai lệch. Đại biểu Huỳnh Thị Phúc (Đoàn Bà Rịa – Vũng Tàu) đề xuất nâng cao mức xử phạt để tăng tính răn đe, đồng thời kiến nghị bổ sung quy định về đạo đức nghề nghiệp đối với người nổi tiếng – nhóm đối tượng có sức ảnh hưởng lớn nhưng cũng dễ bị lợi dụng. Bà cho rằng, các cơ quan, tổ chức nơi nghệ sĩ, KOLs công tác cần xây dựng cơ chế giám sát nội bộ chặt chẽ và chịu trách nhiệm nếu để xảy ra vi phạm, kể cả trong khâu thẩm định nội dung quảng cáo.

Bên cạnh nỗ lực của cơ quan quản lý, người tiêu dùng cũng cần nâng cao nhận thức và chủ động tự bảo vệ mình. Theo luật sư Đặng Văn Cường, Trưởng Văn phòng luật sư Chính Pháp (Hà Nội), người tiêu dùng có quyền yêu cầu hoàn tiền, đòi bồi thường khi sản phẩm không đúng như quảng cáo. Nếu không được giải quyết thỏa đáng, họ có thể gửi đơn đến cơ quan chức năng hoặc khởi kiện ra tòa án dân sự.

Siết chặt kỷ cương trong hoạt động quảng cáo không chỉ là yêu cầu của pháp luật mà còn là đòi hỏi về đạo đức xã hội. Một xã hội văn minh không thể chấp nhận sự dễ dãi với dối trá, đặc biệt trong các lĩnh vực liên quan trực tiếp đến sức khỏe và niềm tin của cộng đồng. Khi các hành vi quảng cáo sai sự thật bị trừng phạt nghiêm khắc, niềm tin người tiêu dùng được khôi phục, thị trường trở nên minh bạch hơn và một hệ sinh thái thương mại tử tế mới có thể phát triển bền vững.

 Thanh Hiền (t/h)