Nhiều trường hợp lạm dụng thực phẩm chức năng: 'Tiền mất, tật mang'

Theo đó, bệnh nhân Vũ Thị H. (25 tuổi, ngụ Lâm Đồng) đến bệnh viện này khám trong tình trạng cơ thể mệt, trên da xuất hiện ban đỏ, bóng nước và vết trợt chiếm hơn 60% diện tích cơ thể, kèm theo tổn thương niêm mạc mắt, miệng, mũi…

Nữ bệnh nhân cho biết do có bệnh vảy nến, nên đã mua TPCN dùng được khoảng 5 - 7 ngày thì trên người xuất hiện vết ban nhỏ, sau đó phát ban. Người bán nói sản phẩm đang phát huy tác dụng thải độc tố nên chị H. tiếp tục sử dụng.

Đến khoảng ngày thứ 18, miệng chị H. xuất hiện nhiều mụn nước, cơ thể mệt mỏi, sốt li bì, xuất hiện nhiều vết trợt ngoài da… Sau đó các vết trợt da to hơn, nổi thành từng bọc nước. Liên lạc với người bán, chị H. tiếp tục được trấn an. Do cơ thể đau nhức không chịu nổi, chị H. được người nhà đưa đi cấp cứu ở 1 bệnh viện đa khoa và được giới thiệu sang Bệnh viện Da liễu.

Theo BSCK2 Nguyễn Trúc Quỳnh, Khoa Lâm sàng 1, Bệnh viện Da liễu TP.HCM, bệnh nhân được chẩn đoán là hoại tử thượng bì nhiễm độc (hội chứng Lyell) do sử dụng thực phẩm chức năng.

Hoại tử thượng bì nhiễm độc là một phản ứng dị ứng thuốc nặng. Nguyên nhân là do sự đáp ứng miễn dịch bất thường của cơ thể với một vài loại thuốc hoặc chất chuyển hóa trong thuốc. Đặc trưng trên lâm sàng là sự hoại tử tế bào thượng bì lan rộng, tách biệt với lớp trung bì, hình thành nhiều bọng nước với diện tích tổn thương trên 30% diện tích cơ thể.

“Với những người mắc hội chứng này thông thường nguy cơ tử vong khoảng 30%-50%. Với bệnh nhân Vũ Thị H, do thời gian sử dụng thực phẩm chức năng khá lâu (18-21 ngày theo lời bệnh nhân), nhập viện trễ, các vết trợt da chiếm hơn 60% cơ thể nên nguy cơ tử vong cao, lên tới 50%”, BS Trúc Quỳnh thông tin.

Bệnh nhân sau đó được các bác sĩ chăm sóc tích cực, điều trị corticoid liều cao, kháng sinh mạnh, bù điện giải, bù dinh dưỡng… Bên cạnh đó, còn hội chẩn toàn bệnh viện, chuyên khoa mắt, tai mũi họng, chuyên khoa bỏng để hỗ trợ chăm sóc tại chỗ cho bệnh nhân… Sau hơn 5 tuần điều trị tích cực, thương tổn da lành tốt, tình trạng ổn định và đã được xuất viện.

Hội chứng Lyell hay còn gọi là hoại tử thượng bì nhiễm độc, là một phản ứng nặng của da và niêm mạc, có khả năng đe dọa tính mạng. Bệnh thường xảy ra ở những bệnh nhân có tiền sử sử dụng thuốc trước đó khoảng 1-4 tuần. Bệnh thường khởi phát đột ngột với các triệu chứng ban đầu như: Sốt cao, nhức đầu, cơ thể nhức mỏi, sau đó sẽ xuất hiện những dát đỏ trên mặt, cổ và thân và lan rộng ra phần còn lại của cơ thể.

Khi bệnh tiến triển, những dát đỏ trở nên sẫm màu, hình thành mụn nước, bóng nước, vết trợt da trên diện rộng, giống như bị bỏng… Tổn thương da gây đau rất nhiều. Ngoài tổn thương trên da, bệnh nhân còn tổn thương mắt nguy cơ gây viêm dính kết mạc, loét giác mạc, nặng hơn có thể gây mù lòa nếu không điều trị kịp thời, tổn thương niêm mạc môi, miệng, họng gây khó khăn trong việc ăn uống dẫn đến cơ thể suy kiệt và tổn thương niêm mạc sinh dục…

Bệnh nhân thường tử vong do các biến chứng như nhiễm khuẩn huyết, nhiễm khuẩn phổi, rối loạn nước-điện giải, xuất huyết tiêu hóa, dinh dưỡng kém…

Thời gian qua, Bệnh viện Da liễu TP.HCM tiếp nhận khá nhiều trường hợp dị ứng với thuốc, TPCN, trong đó có nhiều trường hợp nặng phải nhập viện điều trị.

Theo bác sĩ Quỳnh dị ứng thuốc hay dị ứng TPCN có biểu hiện bằng nhiều dạng. Nặng nhất là sốc phản vệ, hoại tử thượng bì nhiễm độc… có thể gây chết người. Hoặc biểu hiện nhẹ hơn ở nhiều cơ quan khác nhau: trên da nổi mề đay, mẩn ngứa; trên hệ hô hấp khó thở, hen suyễn; trên hệ tiêu hóa đau bụng, nôn mửa, tiêu chảy; trên mắt bị viêm đỏ kết mạc...

Theo FDA, có những nguy cơ tồn tại khi chúng ta sử dụng TPCN. Cụ thể, sản phẩm này chứa các thành phần có hoạt tính với tác dụng sinh học mạnh mẽ lên cơ thể. Tuy nhiên, những tác dụng này chưa được kiểm tra một cách rõ ràng, cụ thể bằng các nghiên cứu khoa học. Điều này có thể gây nguy hiểm trong một số trường hợp, mang đến tổn thương hay các vấn đề phức tạp khác.

Một số cách sử dụng có thể mang đến những hậu quả nghiêm trọng là: Kết hợp các thành phần bổ sung với nhau, kết hợp thành phần bổ sung với thuốc điều trị, thay thế thuốc kê theo đơn bằng thành phần bổ sung, sử dụng quá nhiều thành phần bổ sung như vitamin A, D hay sắt.

Do đó, người tiêu dùng cần nhớ mọi loại thành phần bổ sung không phải là thuốc và không thể thay thế thuốc chữa bệnh. Người dân cần tỉnh táo trước những quảng cáo về tác dụng điều trị bệnh của các sản phẩm này. Mặt khác, chúng cũng có thể gây ra những tác dụng phụ không mong muốn nếu sử dụng tùy tiện.

Trước thực trạng các sản phẩm TPCN bán tràn lan trên mạng, các bác sĩ khuyến cáo người dân chỉ dùng khi thật sự cần thiết và luôn cảnh giác rằng nguy cơ dị ứng có thể xảy ra. Khi đang dùng thuốc hay bất cứ TPCN nào nếu xảy ra các phản ứng bất thường như: ngứa, phát ban, nổi mề đay, khó thở, hoặc cảm thấy rất khó chịu thì ngưng ngay và đến ngay bệnh viện để được thăm khám.

Khi đã bị dị ứng loại TPCN nào thì tuyệt đối không dùng loại sản phẩm đó. Khi đi khám ở bác sĩ hoặc đến nhà thuốc mua thuốc phải thông báo cho bác sĩ hoặc dược sĩ biết những loại TPCN đã bị dị ứng trước đây và những loại hiện đang dùng.

Nguyễn Hương