Vitamin C có thể làm thúc đẩy ung thư phát triển và di căn, cẩn trọng khi bổ sung thêm

Chất chống oxy hóa là các loại hoạt chất dùng để bảo vệ hoặc làm chậm tổn thương do các gốc tự do gây ra cho tế bào. Đó chính là những phân tử không ổn định được tạo ra trong quá trình hoạt động của cơ thể hoặc trước tác động của yếu tố bên ngoài.

Có rất nhiều nguồn tạo chất chống oxy hóa nhân tạo và tự nhiên. Chất chống oxy hóa nội sinh là do cơ thể tự sản xuất được, chất chống oxy hóa ngoại sinh là chất được tạo ra bên ngoài cơ thể.

Tế bào là nơi tạo ra gốc tự do, nguồn gốc của nó là từ quá trình xử lý thức ăn của cơ thể hoặc khi cơ thể phản ứng lại môi trường bên ngoài. Khi cơ thể không có khả năng loại bỏ hiệu quả các gốc tự do sẽ gây nên stress oxy hóa làm tổn thương chức năng của các cơ quan và các tế bào.

Chất chống oxy hóa có vai trò quan trọng trong ngăn chặn và hạn chế tổn thương do gốc tự do gây nên. Việc bổ sung hoạt chất này cho cơ thể đang được rất nhiều người thực hiện nhưng không phải ai cũng hiểu rõ đâu mới là nguồn bổ sung an toàn. 

Thực tế, theo một nghiên cứu mới của các nhà nghiên cứu tại Viện Karolinska của Thụy Điển cho thấy, các chất chống oxy hóa như vitamin C và E kích hoạt sự phát triển của các mạch máu mới trong khối u ung thư, giúp chúng phát triển và lan rộng.

Để phát triển và di căn, các khối u ung thư cần được cung cấp máu giàu oxy và chất dinh dưỡng liên tục. Và điều đó đòi hỏi sự hình thành thêm các mạch máu mới. Quá trình này gọi là tạo mạch.

Khi các mô bị thiếu oxy, các tế bào ung thư ở những vùng bị ảnh hưởng sẽ gửi tín hiệu hóa học để thu hút các tế bào nội mô nối với các mạch máu nhằm hình thành các mạch mới.

Một nghiên cứu mới của các nhà nghiên cứu tại Viện Karolinska của Thụy Điển đã kiểm tra cơ chế hình thành mạch, và phát hiện chất chống oxy hóa đóng một vai trò bất ngờ trong sự phát triển và lan rộng của khối u.

Ông Martin Bergö, tác giả chính của nghiên cứu, cho biết: “Chúng tôi phát hiện ra chất chống oxy hóa kích hoạt cơ chế khiến khối u ung thư hình thành các mạch máu mới. Điều này thật đáng ngạc nhiên vì trước đây người ta cho rằng chất chống oxy hóa chỉ có tác dụng bảo vệ mạch máu”.

Và theo ông, các mạch máu mới nuôi dưỡng các khối u và có thể giúp chúng phát triển và lan rộng. Thông thường, chất chống oxy hóa sẽ loại bỏ các gốc oxy tự do khỏi tế bào của cơ thể và ngăn ngừa hoặc giảm thiểu thiệt hại do căng thẳng oxy hóa gây ra. Sự mất cân bằng giữa các gốc oxy tự do và chất chống oxy hóa được gọi là stress oxy hóa hay căng thẳng oxy hóa.

Căng thẳng oxy hóa sẽ làm hỏng DNA và điều chỉnh sự tiến triển của nhiều loại ung thư khác nhau, bao gồm ung thư vú, phổi, gan, đại tràng, tuyến tiền liệt, buồng trứng và não.

Các nhà nghiên cứu cho biết phát hiện của họ nêu bật nguy cơ tiềm ẩn của việc bổ sung chất chống oxy hóa khi không cần thiết. Họ nhấn mạnh hầu hết mọi người không cần bổ sung thêm chất này.

Theo thông tin từ Bệnh viện Melltex, bổ sung chất chống oxy hóa cho cơ thể là việc làm cần thiết nhưng cần đúng thời điểm và liều lượng. Nếu hấp thụ quá nhiều chất này thì cơ thể có thể xuất hiện phản ứng độc hại, thúc đẩy sự hình thành hiện tượng tổn thương oxy hóa.

Đã có những nghiên cứu cho thấy liều lượng chất chống oxy hóa trong cơ thể nếu quá cao có thể gây tử vong. Do đó, các chuyên gia y tế vẫn khuyến cáo không nên bổ sung chất chống oxy hóa liều cao.

Viện Y tế Quốc gia cũng đã có cảnh báo về việc bổ sung chất chống oxy hóa liều cao qua thực phẩm chức năng có thể gây hại cho sức khỏe. Đó là chưa kể đến việc bổ sung chất này khi đang điều trị bệnh bằng một số loại thuốc có thể xảy ra tương tác. Vì thế, đối với việc bổ sung chất chống oxy hóa qua thực phẩm chức năng luôn cần có tham vấn của bác sĩ để tránh rủi ro không nên có.

Thức ăn có thể làm giảm tác hại oxy hóa tốt hơn so với chất oxy hóa có trong thực phẩm chức năng. Vì thế, nguồn bổ sung chất chống oxy hóa an toàn nhất vẫn nên từ thực phẩm tự nhiên.

Muốn vậy, mỗi người nên xây dựng một chế độ ăn nhiều hoa quả tươi và rau kết hợp với duy trì thói quen sống lành mạnh. Trường hợp cơ thể bị thiếu dinh dưỡng hoặc đang trong thời kỳ không thể theo chế độ ăn lành mạnh được thì nên hỏi ý kiến bác sĩ về việc bổ sung chất chống oxy hóa đường uống liều thấp.

Ưu tiên trái cây và rau xanh trong mọi bữa ăn. Quan sát màu sắc tổng thể của bữa ăn để điều chỉnh. Nếu bữa ăn thiên về màu be hoặc nâu tức là hàm lượng chất chống oxy hóa đang rất thấp, nên bổ sung thêm các món ăn màu xanh và hoa quả tươi. Thêm đinh hương, gừng, nghệ, quế, thì là,... vào món ăn vừa để tăng hương vị vừa bổ sung chất chống oxy hóa cho cơ thể. Không nên chọn ăn thực phẩm nhiều muối hay đường cho các bữa ăn vặt.

Nếu đang bổ sung đa vitamin thì cần thận trọng về liều lượng vì nếu cơ thể dung nạp thừa quá nhiều một số loại dưỡng chất như vitamin E, A hoặc selen có thể gặp phải một số vấn đề nguy hại.

Chất chống oxy hóa rất cần cho việc duy trì tổng trạng sức khỏe tốt. Vì thế, để cơ thể hoạt động ổn định, nên cố gắng bổ sung chất chống oxy hóa tự nhiên qua chế độ ăn uống. Ngoài ra, mỗi chất chống oxy hóa đều có chức năng riêng, không thể thay thế được cho nhau nên chế độ ăn bổ sung hoạt chất này cũng cần có sự đa dạng về thực phẩm để tránh bị mất cân bằng oxy hóa.

An Dương (T/h)