Thị trường cá ngừ 2025: Thích ứng để dẫn đầu trong cuộc chơi chất lượng và minh bạch

Theo bà Nguyễn Hà - Chuyên gia thị trường Cá ngừ, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thuỷ sản Việt Nam, tổng lượng nhập khẩu cá ngừ toàn cầu trong năm 2025 sẽ đạt khoảng 1,75 – 1,8 triệu tấn, tương đương giá trị hơn 9 tỷ USD. Mức tăng nhẹ này diễn ra trong bối cảnh giá cá nguyên liệu duy trì cao và tiêu dùng tại các thị trường lớn như Mỹ, EU, Nhật Bản vẫn ổn định.

Các thị trường nhập khẩu chính tiếp tục là Mỹ, Tây Ban Nha, Ý, Pháp, Anh và Nhật Bản, chiếm trên 55% tổng lượng nhập khẩu toàn cầu. Bên cạnh đó, nhiều thị trường mới nổi tại Trung Đông, Đông Âu và Bắc Phi đang trở thành điểm đến tiềm năng nhờ nhu cầu ngày càng tăng đối với thực phẩm tiện lợi, giá phải chăng.

Tuy nhiên, biến động chính sách thương mại tại Mỹ và tình hình địa chính trị khu vực Trung Đông cũng có thể ảnh hưởng đến xu hướng xuất khẩu trong năm nay. Các doanh nghiệp xuất khẩu cần nhanh nhạy tận dụng và mở rộng sang các thị trường tiềm năng này.

 Sản phẩm cá ngừ có giá trị và chất lượng được ưa chuộng tại những thị trường khó tính.

Một xu hướng nổi bật là sự dịch chuyển từ các sản phẩm truyền thống sang dòng giá trị gia tăng (GTGT). Các mặt hàng như loin cá ngừ đông lạnh, cá ngừ hút chân không, sashimi-grade hay sản phẩm ăn liền tiện lợi đang được ưa chuộng tại các hệ thống bán lẻ lớn ở Mỹ, EU và Nhật Bản.

Thay vì chỉ nhập cá nguyên liệu, nhiều nhà phân phối nước ngoài hiện đặt hàng gia công sâu tại các quốc gia như Việt Nam, Thái Lan, Philippines và Indonesia để tiết kiệm chi phí, đồng thời đảm bảo kiểm soát chất lượng theo tiêu chuẩn quốc tế.

Châu Á vẫn là trung tâm cung ứng cá ngừ toàn cầu. Các quốc gia như Thái Lan, Việt Nam, Philippines và Indonesia đang nắm lợi thế nhờ khả năng cung cấp đa dạng từ cá ngừ nguyên con đông lạnh, loin chế biến, đến sản phẩm đóng hộp và ăn liền. Tuy nhiên, các nhà cung cấp trong khu vực đang đối mặt áp lực lớn trong việc nâng cấp tiêu chuẩn chất lượng, đáp ứng yêu cầu chứng nhận bền vững (MSC, Dolphin Safe) và truy xuất nguồn gốc rõ ràng để tiếp tục xuất khẩu sang EU và Mỹ.

Cạnh tranh cũng gia tăng khi các nước Nam Mỹ và Tây Phi như Ecuador, Ghana, Bờ Biển Ngà tận dụng ưu đãi thuế quan từ EU để mở rộng thị phần xuất khẩu.

Bên cạnh cơ hội, thị trường cá ngừ năm 2025 cũng đối mặt với hàng loạt thách thức: Chính sách thuế mới của Mỹ với một số dòng sản phẩm cá ngừ làm tăng chi phí cho doanh nghiệp.

Biến đổi khí hậu, thay đổi dòng hải lưu khiến sản lượng khai thác giảm tại các ngư trường truyền thống như Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương. Hoạt động khai thác IUU (bất hợp pháp, không khai báo, không theo quy định) tiếp tục là điểm nóng. Các nước như EU, Nhật Bản và Mỹ đang mở rộng danh sách theo dõi, yêu cầu quốc gia xuất khẩu kiểm soát nghề cá nghiêm ngặt hơn.

Ngoài ra, người tiêu dùng hiện đại ngày càng đòi hỏi tính minh bạch tuyệt đối. Các doanh nghiệp chế biến cá ngừ buộc phải đầu tư vào công nghệ truy xuất hiện đại như mã QR, blockchain, phần mềm quản lý chuỗi cung ứng thời gian thực. Việc hợp tác với các đội tàu được chứng nhận khai thác thân thiện môi trường (không sử dụng FAD, đánh bắt thủ công…) cũng đang trở thành tiêu chuẩn mới để cạnh tranh.

Năm 2025 có thể không phải là năm bùng nổ về khối lượng nhưng lại là bản lề của chuyển dịch cấu trúc thị trường cá ngừ toàn cầu. Doanh nghiệp nào đáp ứng yêu cầu về chất lượng, minh bạch, bền vững, đồng thời đa dạng hóa sản phẩm phù hợp thị hiếu, sẽ chiếm lợi thế lớn trong cuộc cạnh tranh toàn cầu.

Với giá trị hàng tỷ USD, cá ngừ vẫn là mặt hàng chiến lược của ngành thủy sản Việt Nam. Tuy nhiên, chỉ những quốc gia và doanh nghiệp dám thay đổi, chủ động thích ứng và đầu tư bài bản mới có thể giữ vững vị thế và bứt phá trong thị trường ngày càng khó tính này.

Nam Dương