Thực phẩm chứa hóa chất: Dùng oxy già tẩy trắng không theo tiêu chuẩn có thể mắc ung thư

Nhiều thực phẩm được tẩy trắng bằng oxy già gây hoang mang dư luận

Oxy già dùng trong y tế là chất lỏng, gọi là nước oxy già hay dung dịch hydro peroxyd (công thức H2O2). Nước oxy già trong y tế chỉ dùng ngoài (tức không được uống), với nồng độ 3% dùng để rửa vết thương ngoài da hoặc súc miệng, 2% để vệ sinh vùng kín.

Cơ chế tác dụng của nước oxy già là khi tiếp xúc với chất hữu cơ (có ở vết thương) sẽ phóng thích khí oxy gọi là “oxy đang sinh”. Oxy đang sinh này sẽ oxy hóa phân hủy vi sinh vật (vì vậy có tính sát khuẩn) hoặc phân hủy các phân tử màu (vì vậy có thể làm tẩy trắng). Nước oxy già có thể làm tóc có màu vàng là theo cơ chế này. Điều cần đặc biệt lưu ý là nước oxy già dùng trong y tế phải đạt các chuẩn gọi là tiêu chuẩn dược dụng, tức phải tinh khiết.

Cũng có thể dùng oxy già để tẩy trắng thực phẩm nhưng phải tuân theo các tiêu chuẩn hết sức khắt khe. Đơn cử có thể dùng kali hypobromit cho vào bột mì để bánh mì có ruột trắng hơn và FAO (Tổ chức Lương nông LHQ), WHO (Tổ chức Y tế thế giới) cho phép lượng tối đa là 20mg/kg. Đương nhiên loại kali hypobromit này phải đạt tiêu chuẩn dùng trong thực phẩm chứ không thể lấy hóa chất này dùng một cách bừa bãi sẽ gây hại tới sức khỏe.

Thực tế đã không ít lần lực lượng chức năng các tỉnh phát hiện nhiều cơ sở chế biến thuỷ hải sản, kinh doanh thực phẩm dùng oxy già tẩy trắng mực, chân gà, da heo, pha oxy già vào sữa nhằm thanh trùng, diệt khuẩn... Có những trường hợp dùng oxy già để tẩy trắng thực phẩm đã quá hạn sử dụng, không chỉ đánh lừa mà hành vi này còn phải gọi là đầu độc người tiêu dùng

Cụ thể, trước đó cơ quan chức năng tại TP.HCM bắt quả tang một cơ sở kinh doanh ngâm 1,8 tấn ốc trong các thùng nhựa hóa chất nhằm làm cho thịt ốc nở ra, bóng đẹp, tăng ký, cùng 700kg hóa chất đựng trong các can nhựa không có nhãn mác.

Hàng tấn ốc này sẽ được đưa đi tiêu thụ ở các chợ, sau đó đến các nhà hàng, quán ăn và hộ gia đình. Người tiêu dùng dù chế biến bằng phương pháp gì thì dư lượng hóa chất trong ốc cũng không thể loại trừ hoàn toàn do ngâm suốt 7, 8 tiếng, hóa chất đã ngấm sâu vào thực phẩm.

Trước đó Công an quận Ba Đình (Hà Nội) bắt quả tang nhân viên của một cơ sở kinh doanh đổ trực tiếp oxy già công nghiệp vào can chứa mực bẩn nhằm làm trắng mực, sau đó cung cấp cho các tiểu thương ở chợ Long Biên.

Sử dụng liều không đúng tiêu chuẩn, nguy cơ ung thư

Trước nhu cầu thực phẩm bày bán phải đẹp mắt, nhiều tiểu thương, cơ sở kinh doanh sử dụng hóa chất để ngâm, tẩm thực phẩm tươi sống nhằm duy trì độ tươi ngon lâu hơn. Chuyên gia cho biết các hóa chất công nghiệp nếu không được sử dụng đúng có nguy cơ gây ung thư.

Theo ThS Tạ Lê Quốc An - khoa CNTP Trường ĐH Công nghệ Sài Gòn, oxy già là hydro peoxide, có tính oxy hóa mạnh, có khả năng tẩy trắng và sát khuẩn, được phép dùng nhưng phải tuân theo các tiêu chuẩn khắt khe.

Việc sử dụng oxy già công nghiệp để tẩy rửa thực phẩm gây nguy hiểm cho sức khỏe người tiêu dùng, nhất là các bệnh lý về đường ruột, mặc khác có một số cơ sở kinh doanh sử dụng oxy già công nghiệp giá rẻ không tinh khiết và không đúng chất H2O2 như dung dịch muối persulfat, chất này cũng có tính tẩy trắng tương tự oxy già, gây ra các triệu chứng dị ứng, hen phế quản cho người sử dụng.

Thực tế, người tiêu dùng khi lựa chọn rất khó để nhận biết thực phẩm đã ngâm hóa chất bằng cảm quan thông thường. Để xác định được chính xác thực phẩm có bị tẩm ướp hóa chất hay không, cần phải có các phân tích chuyên môn với các thiết bị phân tích hiện đại.

Dù không thể nhận biết rõ ràng qua mắt thường nhưng người tiêu dùng có thể nhận thấy một số bất thường trên thực phẩm như màu sắc thực phẩm trắng đẹp hơn so với màu sắc thực của thực phẩm. Các loại hải sản tươi sống như mực, bạch tuộc được tẩy bằng các chất có gốc SO2 hoặc O3 (oxy già) sẽ có màu trắng tinh so với màu trắng ngà của thịt mực ban đầu, hoặc một số trường hợp khi sử dụng sẽ cảm nhận được mùi vị lạ do người bán sử dụng một lượng lớn phụ gia khi xử lý - ThS Quốc An cho biết.

Một số loại thịt như heo, bò sau khi ngâm hóa chất cũng có thể loại bỏ các mùi ôi thiu, thịt chuyển sang màu hồng tươi ngon, khi cắt ra người tiêu dùng sẽ nhận thấy thịt phía trong mềm, nhão hơn, đặc biệt khi đun sôi nước có thể nổi bọt nhiều và có màu đục, mùi hôi.

An Dương (T/h)